Bài giảng Công nghệ 10 - Chủ đề 6 - Tiết 19, Bài 17: Phòng trừ tổng hợp dịch hại cây trồng

CHỦ ĐỀ 6 
PHÒNG TRỪ SÂU, BỆNH HẠI CÂY TRỒNG 
TIẾT 19 - Bài 17 
Phßng trõ tæng hîp dÞch h¹i c©y trång 
KHÁI NIỆM PHÒNG TRỪ TỔNG HỢP DỊCH 	HẠI CÂY TRỒNG (IPM = Integrated Pest Management) 
II. NGUYÊN LÝ CƠ BẢN KHI XÂY DỰNG (IPM): 
III. CÁC BIỆN PHÁP CHỦ YẾU CỦA IPM: 
IPM 
٭ BP hoá học 
٭ BP cơ giới vật lý 
٭ BP điều hoà 
٭ BP kỹ thuật 
٭ BP sinh học 
٭ Sử dụng giống cây 
kháng sâu bệnh 
Giống kháng đạo ôn 
Bắt sâu 
 I . KHÁI NIỆM VỀ PHÒNG TRỪ TỔNG HỢP 
DỊCH HẠI CÂY TRỒNG (IPM) 
 - Phòng trừ tổng hợp dịch hại cây trồng là sử dụng phối hợp các biện pháp phòng trừ dịch hại một cách hợp lý. 
? 
V ì sao phải phối hợp các biện pháp hợp lý ? 
Phát huy ưu điểm và khắc phục nhược điểm của từng biện pháp 
Thế nào là phòng trừ tổng hợp dịch hại cây trồng (IPM) ? 
2 
- Giống tốt: cây con khỏe, ST-PT tốt, sạch sâu bệnh 
- Có sức chống chịu và cho năng suất cao 
Tạo điều kiện tốt để thiên địch phát triển 
Phát hiện sâu, bệnh kịp thời để có biện pháp phòng trừ 
- Hiểu biết kỹ thuật 
- Có kỹ năng quản lý ruộng 
- Tuyên truyền cho nhiều nông dân khác 
1 
2 
3 
6 
5 
4 
Gieo trång ®óng thêi vô 
 Bãn ph©n 
 Cµy bõa 
 Lu©n canh c©y trång 
Tưới tiêu 
Thiêu hủy tàn dư cây trồng 
lóa 
Vô hÌ thu 
Hoa mµu 
Vô ®«ng 
lóa 
Vô xu©n 
Vận dụng SGK, đặt tên cho các hình ảnh sau, xác định chúng thuộc biện pháp nào trong IPM? Nêu tác dụng? 
BIỆN PHÁP 
TÁC DỤNG 
- Tiªu hñy tµn dư­ c©y trång. 
- Cµy bõa. 
- Lu©n canh c©y trång. 
- T­ưới tiªu, bãn ph©n hîp lý, gieo trång ®óng thêi vô. 
- DiÖt trõ s©u, bÖnh h¹i n»m trong ®Êt (s©u, nhéng, bµo tö ....) 
- Ph¸ hñy n¬i Èn nÊp cña s©u h¹i, bµo tö bÖnh. 
- Gióp c©y sinh tr­ưëng, ph¸t triÓn tèt n©ng cao kh¶ năng kh¸ng s©u, bÖnh. 
- Thay ®æi m«i tr­ưêng sèng  c¾t ®øt nguån thøc ăn cña s©u, bÖnh. 
Đ©y lµ biÖn ph¸p ..................... nhất 
? 
tiên tiến 
hiệu quả 
chủ yếu 
quan trọng 
Biện pháp 
Nội dung 
Ưu điểm 
Nhược điểm 
1. 
 Kỹ thuật 
Cày bừa, tiêu huỷ tàn dư cây trồng 
- Tưới tiêu, bón phân hợp lý 
- Luân canh cây trồng 
- Gieo trồng đúng thời vụ 
Là biện pháp phòng chủ yếu nhất , đơn giản, dễ làm, ít tốn kém 
Không có tác dụng khi sâu bệnh phát triển thành dịch . 
NÊm phÊn tr¾ng tÊn c«ng s©u h¹i 
Vi khuÈn Bacillus thuringiensis 
 tiªu diÖt s©u h¹i 
Virus NPV tiªu diÖt s©u h¹i 
NÊm tói tiªu diÖt s©u h¹i 
VSV và các sản phẩm từ VSV gây bệnh cho sâu hại: 
Nhện nước đang b ắt sâu hại. 
Bọ cánh cứng đang diệt trừ sâu 
Bọ xít cổ ngỗng 
Bọ rùa ăn rệp 
Biện pháp 
Nội dung 
Ưu điểm 
Nhược điểm 
 2. Sinh học 
Sử dụng sinh vật có ích hay sản phẩm của chúng để ngăn chặn, làm giảm thiệt hại do sâu, bệnh gây ra. 
- Là biện pháp tiên tiến nhất 
- Giữ cân bằng sinh thái, không ô nhiễm 
- Phát triển bền vững nền nông nghiệp. 
Khó chủ động khi đã có dịch 
Đây là biện pháp gì? Nội dung, ưu và nhược điểm của pp này? 
MTL 547 chống bệnh đạo ôn 
Lóa CR 203 chèng rÇy n©u 
Ng« lai SSC 2095 chèng chÞu víi s©u, bÖnh 
Cµ chua Hång Ch©u chèng bÖnh vµng xo¾n l¸ vµ bÖnh ®èm l¸ 
® Ëu t­ương OM d T 29 
chèng bÖnh rØ s¾t 
Biện pháp 
 Nội dung 
Ưu điểm 
Nhược điểm 
Nâng cao năng suất, hạn chế sâu bệnh phá hại 
Sử dụng giống cây : 
- Có gen chống chịu . 
- Sạch bệnh 
- Phẩm chất, năng suất cao 
Mỗi giống chỉ kháng được một, một số loại sâu bệnh hại. 
3. Sử dụng giống cây 
chống chịu 
sâu, bệnh 
4 
3 
6 
Đổ thuốc thừa vào nước 
Đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng 
1 
Vứt lọ thuốc bừa bãi 
Dùng nhớt tưới rau muống 
2 
Phun thuốc trừ sâu không đeo bảo hộ 
Sử dụng thuốc trong danh mục cho phép 
5 
Đây là biện pháp gì ? Nội dung? Ưu điểm, nhược điểm? 
Biện pháp 
 Nội dung 
Ưu điểm 
Nhược điểm 
4. Biện pháp hóa học 
-Diệt trừ nhanh, hiệu quả cao, tiêu trừ được dịch hại 
- Sử dụng thuốc hóa học để tiêu trừ dịch hại. 
- Gây ô nhiễm môi trường, mất cân bằng sinh thái. 
- Gây tính kháng thuốc cho mầm bệnh 
- Ảnh hưởng đến sức khỏe con người 
Khi sử dụng thuốc học cần lưu ý những vấn đề gì? 
B¾t b­ưím b»ng vît 
Ng¾t bá cµnh, l¸ bÞ s©u, bÖnh h¹i 
5. BiÖn ph¸p c¬ giíi, vËt lý 
? 
Nên làm gì ? 
BÉy ¸nh s¸ng ®Ìn b¾t s©u ®ôc th©n lóa b­ím 2 chÊm 
( DÇu háa + n­ưíc, ®Ìn ®iÖn (®Ìn dÇu) ) 
BÉy chua ngät b¾t 
hä Ngµi ®ªm 
(4 mËt: 4 rư­îu : 4 dÊm: 1 nư­íc: 1 l­ưîng thuèc trõ s©u) 
BÉy ¸nh s¸ng ®Ìn b¾t bä c¸nh cøng 
5. BiÖn ph¸p c¬ giíi, vËt lý 
Đây là biện pháp quan trọng, dựa trên cơ sở khoa học là tập tính côn trùng 
Thông tin bổ sung: 
	 Tập tính là đặc tính riêng biệt của côn trùng phản ứng lại một cách bắt buộc theo chiều hướng nhất định đối với tác nhân nào đó của môi trường. 
	Tập tính dương: - Hướng sáng, hướng mùi vị 
	Tập tính âm: ánh sáng  lẩn trốn; mùi vị  xua đuổi 
 Biện pháp 
N ội dung 
 Ưu điểm 
Nhược điểm 
5. Cơ giới, vật lý = 
6. Điều hoà 
Dùng bẫy ánh sáng, bẫy mùi vị., Dùng vợt, dùng tay... để bắt sâu hại 
Chỉ tiêu diệt 1 số sâu, bệnh. Nếu có đại dịch thì hiệu quả thấp 
 Là biện pháp quan trọng 
Đơn giản, dễ làm 
Giữ cho dịch hại chỉ phát triển ở mức độ nhất định, nhằm giữ cân bằng sinh thái 
6. BiÖn ph¸p ®iÒu hßa 
- Kỹ thuật 
- Giống kháng sâu bệnh 
- Sinh học 
- Cơ giới, vật lý 
- Sinh học 
- Sinh học 
- Cơ giới, vật lý 
- Hóa học 
 cét (2) 
­Ưu ®iÓm 
 cét (3) 
Nh­Ưîc ®iÓm 
 cét (1) 
BiÖn ph¸p 
 1. BiÖn ph¸p 
 kü thuËt 
 2. BiÖn ph¸p 
 Sinh häc 
 3. Sö dông 
 gièng chèng chÞu 
 4. BiÖn ph¸p 
 hãa häc 
 5. BiÖn ph¸p 
 c¬ giíi, vËt lý 
D. An toµn víi m«i tr­ưêng vµ con ng­ưêi . 
C. Tiªu diÖt nhanh, hiÖu qu¶ réng, ngăn chÆn dÞch h¹i. 
E. Phï hîp víi ho¹t ®éng n«ng nghiÖp 
B. Thñ c«ng, dÔ lµm, dùa vµo tËp tÝnh c«n trïng. 
A. Kh«ng bÞ ¶nh hư­ëng bëi mËt ®é dÞch h¹i. 
1 – E – d 
2 – D – e 
3 – A – b 
4 – C – a 
5 – B – c 
 иp ¸n: 
 Bµi tËp 5 : GhÐp c¸c ý ®óng 
e. Loài thiên địch có thể bị ảnh hưởng do thuốc BVTV 
a. Không an toàn cho sinh vật,con người,môi trường 
 c. Phạm vi tiêu diệt đối tượng sâu bệnh bị hạn chế 
d. Ít có tác dụng khi sâu bệnh phát triển thành dịch 
b. Không diệt trừ được dịch hại với số lượng lớn 
 IPM có ưu điểm gì? 
- Giảm chi phí sử dụng 
- Tránh và giảm thiểu ô nhiễm môi trường 
- Giữ cân bằng sinh thái 
 Bảo vệ sức khỏe con người 
 Vẫn đảm bảo năng suất và chất lượng nông sản 
1 
!1 
2 
!2 
3 
!3 
4 
!4 
5 
!5 
6 
!6 
7 
!7 
8 
!8 
Câu 1: Làm việc này sẽ giúp người nông dân phát hiện kịp thời dịch hại và có biện pháp ngăn chặn kịp thời giúp làm giảm thiệt hại do dịch hại gây ra? 
Câu 2: Bệnh đạo ôn, bệnh khô vằn, sâu cuốn lá là những loại sâu, bệnh gây hại chủ yếu cho đối tượng nào? 
Câu 5: Đối tượng nào trực tiếp tham gia phòng trừ dịch hại cây trồng? 
Câu 6: Sử dụng biện pháp này sẽ gây ảnh hưởng xấu đến môi trường và quần thể sinh vật? 
Câu 7: Cần làm gì để nâng cao hiệu quả phòng trừ dịch hại cho nông dân? 
Câu 3: Một loại dụng cụ được sử dụng để bắt côn trùng gây hại? 
Câu 4: Đây là một trong các nguyên lí cơ bản của phòng trừ tổng hợp dịch hại cây trồng? 
Câu 8: Để thực hiện biện pháp hoá học nông dân phải làm việc này? 
T H Ă M Đ Ồ N G 
C Â Y L Ú A 	 
 V Ợ T 
 T R Ồ N G C Â Y K H Ỏ E 
N Ô N G D Â N 	 
H Ó A H Ọ C 	 
B Ồ I D Ư Ỡ N G K I Ế N T H Ứ C 
 P H U N T H U Ố C 
P H Ò N G T R Ừ D Ị C H H Ạ I 
Trò chơi ô chữ 
1 
2 
5 
6 
P 
N 
L 
C 
E 
H 
R 
¤ 
M 
¤ 
N 
B 
ã 
P 
H 
¢ 
N 
¢ 
U 
N 
C 
A 
N 
H 
Y 
µ 
B 
õ 
A 
4 
ä 
G 
N 
ù 
B 
A 
B 
Ö 
N 
I 
H 
¹ 
H 
3 
1. Đây là chất tiết ra từ côn trùng để trao đổi thông tin giữa các cá thể cùng loài. 
2. Đây là biện pháp nhằm cung cấp chất dinh dưỡng cho cây và tăng độ phì nhiêu cho đất. 
6. Đâ y là biện pháp làm lật lớp đất canh tác trước khi trồng trọt ( sử dụng sức gia s ú c để thực hiện) 
5. Trong một năm người nông dân trồng 1 vụ lúa - 1 vụ màu - 1 vụ lúa. Hình thức này đư­ ợ c gọi là gì? 
3. Sự biến đổi về h ì nh thái và chức năng sinh lý của cây trồng do ngoại cảnh hoặc VSV gây nên. 
TÌM Ô CHỮ 
4 . Đ ©y lµ loµi thiªn ®Þch cã mµu xanh, cã c¸nh, bông to, cã 2 cµng gièng nh­ ®«i kiÕm. 
Phßng S¢U, BÖNH lµ chÝnh 
 Có 19 chữ cái: Đâ y là mục đích chính trong phương pháp IPM. 
Xác định câu trả lời đúng (Đ) , Sai (S) cho câu hỏi sau 
 Để phòng trừ dịch hại cây trồng chúng ta nên 
A. Làm sạch cỏ, đốt rơm rạ trên đồng ruộng. 
B. Gieo trồng đúng thời vụ. 
C. Phun thuốc hóa học trừ sâu cho cây giống trước 
khi gieo trồng. 
D. Bắt và tiêu diệt hết các loài côn trùng trên đồng ruộng. 
E. Tưới tiêu và bón phân hợp lý. 
G. Sử dụng giống có khả năng kháng sâu bệnh. 
Ñ 
Ñ 
S 
S 
Ñ 
Ñ 
b. Bieän phaùp hoùa hoïc 
c. Bieän phaùp sinh hoïc 
d. Bieän phaùp ñieàu hoøa 
2/ Bieän phaùp naøo chæ ñöôïc söû duïng khi dòch tôùi ngöôõng gaây haïi maø caùc bieän phaùp khaùc khoâng coù hieäu quaû: 
a. Bieän phaùp hoùa hoïc 
b. Bieän phaùp sinh hoïc 
c. Bieän phaùp ñieàu hoøa 
d. Bieän phaùp kó thuaät 
Đ 
Biện pháp nào là biện pháp sử dụng các sinh vật có ích và chế phẩm của nó để tiêu diệt sâu, bệnh hại? 
a. Bieän phaùp kó thuaät 
Đ 
Chọn đáp án đúng 
3/ Bieän phaùp naøo coù noäi dung “caøy böøa, tieâu huûy taøn dö caây troàng, töôùi tieâu, boùn phaân hôïp lí,” : 
a. Bieän phaùp cô giôùi, vaät lyù 
b. Bieän phaùp hoùa hoïc 
c. Bieän phaùp sinh hoïc 
d. Bieän phaùp kó thuaät 
4/ Bieän phaùp naøo coù noäi dung “baãy aùnh saùng, muøi vò; baét baèng vôït, baèng tay 
a. Bieän phaùp sinh hoïc 
b. Bieän phaùp hoùa hoïc 
c. Bieän phaùp ñieàu hoøa 
d. Bieän phaùp cô giôùi, vaät lyù 
Đ 
Đ 
 Xác định đúng (Đ), sai (S) 
a. Làm sạch cỏ, đốt rơm rạ trên đồng ruộng 
c. Phun thuốc hóa học trừ sâu cho cây giống 
trước khi gieo trồng. 
b. Gieo trồng đúng thời vụ . 
d. Bắt và tiêu diệt hết các loài sâu bọ gặp 
trên đồng ruộng. 
g. Sử dụng giống có khả năng chống sâu 
bệnh. 
e. Tưới tiêu và bón phân hợp lí. 
Đ 
Đ 
S 
S 
Đ 
Đ 
Các phương án trả lời 
Đáp án đúng 
C. Biện pháp kỹ thuật . 
A.Biện pháp hóa học 
C. Biện pháp kỹ thuật. 
B Biện pháp cơ giới, vật lí . 
Biện pháp nào được coi là biện pháp chủ yếu nhất trong phòng trừ sâu bệnh? 
D. Biện pháp sinh học 
- Biện pháp kĩ thuật là biện pháp quan trọng chủ yếu nhất 
- Biện pháp sinh học là biện pháp tiên tiến nhất 
- Biện pháp hóa học là biện pháp có hiệu quả và sử dụng các loại thuốc có tính chọn lọc cao 
- Biện pháp cơ giới , vật lí: là biện pháp quan trọng 
 Nên phối hợp các biện pháp trên trong phòng trừ tổng hợp dịch hại cây trồng = Biện pháp điều hoà 
CÔNG VIỆC VỀ NHÀ: 
Học bài và trả lời các câu hỏi SGK. 
Chuẩn bị bài thực hành 16 & 18 
Chuẩn bị theo hướng dẫn SGK 
4 
1 
2 
3