Bài giảng Đại số Lớp 10 - Chương IV - Bài 2: Bất phương trình và hệ bất phương trình một ẩn - Nguyễn Thị Mai Hương

BẤT PHƯƠNG TRÌNH VÀ HỆ BẤT PHƯƠNG TRÌNH MỘT ẨN GV: NGUYỄN THỊ MAI HƯƠNG 
I. KHÁI NIỆM BẤT PHƯƠNG TRÌNH MỘT ẨN 
1. BẤT PHƯƠNG TRÌNH MỘT ẨN 
	 Bất phương trình ẩn x là mệnh đề chứa biến có dạng: 
Trong đó f(x), g(x) là những biểu thức của x. 
I. KHÁI NIỆM BẤT PHƯƠNG TRÌNH MỘT ẨN 
1. BẤT PHƯƠNG TRÌNH MỘT ẨN 
Ta gọi f(x), g(x) lần lượt là vế trái và vế phải của bất phương trình. 
Số thực Xo sao cho f(Xo) < g(Xo) là mệnh đề đúng được gọi là một nghiệm của bất phương trình. 
Giải bất phương trình là tìm tập nghiệm của nó, khi tập nghiệm rỗng thì ta nói bất phương trình vô nghiệm. 
I. KHÁI NIỆM BẤT PHƯƠNG TRÌNH MỘT ẨN 
2. ĐIỀU KIỆN CỦA MỘT BẤT PHƯƠNG TRÌNH 
Điều kiện của ẩn số x để f(x) và g(x) có nghĩa gọi là điều kiện xác định (hay gọi tắt là điều kiện) của bất phương trình. 
Điều kiện : 
Tập xác định : 
Điều kiện : 
Tập xác định : 
VD 1 
Tìm ĐKXĐ của mỗi bất phương trình sau: 
I. KHÁI NIỆM BẤT PHƯƠNG TRÌNH MỘT ẨN 
3. BẤT PHƯƠNG TRÌNH CHỨA THAM SỐ 
Trong một bất phương trình, ngoài các chữ đóng vai trò là ẩn số, còn có những chữ khác được xem như hằng số và được gọi là tham số. 
 VD: a. 2x – m > 0 b. 2 a x – 3 < x - b 
Giải và biện luận phương trình chứa tham số là xét xem với giá trị nào của tham số bất phương trình vô nghiệm, có nghiệm và tìm các nghiệm đó. 
II. HỆ BẤT PHƯƠNG TRÌNH MỘT ẨN 
Hệ bất phương trình ẩn x gồm một số bất phương trình ẩn x mà ta phải tìm nghiệm chung của chúng. 
Mỗi giá trị của x đồng thời là nghiệm của tất cả các bất phương trình của hệ được gọi là một nghiệm của hệ bất phương trình đã cho. 
Giải hệ bpt là tìm tập nghiệm của nó. 
Để giải hệ bất phương trình, ta giải từng bất phương trình rồi lấy giao của các tập nghiệm . 
Giải: Giải từng bpt ta có 
Nghiệm của hệ bất phương trình (1) là 
Ví dụ 2: Giải hệ bất phương trình: 
Biểu diễn trên trục số các tập nghiệm của từng BPT để tìm giao của 2 tập hợp trên ta đc 
Ví dụ 3 : G iải hệ bất ph ư ơng trình sau 
Giải 
Vậy hbpt có tập nghiệm 
III. MỘT SỐ PHÉP BIẾN ĐỔI BPT 
1. Bất phương trình tương đương 
Hai bất phương trình có cùng tập nghiệm (có thể là rỗng) thì tương đương. 
Hai hệ bất phương trình có cùng tập nghiệm ta cũng nói chúng tương đương với nhau. 
Kí hiệu  
III. MỘT SỐ PHÉP BIẾN ĐỔI BPT 
2. Phép biến đổi tương đương 
Để giải một bpt ( hệ bpt), ta liên tiếp biến đổi nó thành những bpt ( hệ bpt) tương đương cho đến khi được bpt (hệ bpt) đơn giản nhất mà ta có thể viết ngay tập nghiệm. Các phép biến đổi như vậy gọi là các phép biến đổi tương đương. 
BẤT PHƯƠNG TRÌNH & HỆ BẤT PT MỘT ẨN 
III . CÁC PHÉP BIẾN ĐỔI TƯƠNG ĐƯƠNG BPT 
2. Cộng hoặc trừ 2 vế với cùng 1 biểu thức 
3. Chuyển vế đổi dấu 
4. Nhân hoặc chia 2 vế với cùng 1 biểu thức 
 nếu 
 nếu 
5. Bình phương (2 vế không âm) 
1. Phép biến đổi tương đương bpt 
Ví dụ 4 : Giải các bất phương trình sau 
Giải 
Vậy bpt có tập nghiệm: 
Vậy bpt có tập nghiệm: 
2.Bình phương hai vế ta được: