Dạy thêm Vật lí 10 học kì I

Trung Tâm Luyện Thi & Bồi Dưỡng Văn Hóa Star  du.vn ĐC: 47 Bùi Thị Xuân Đà Lạt 
Biên Soạn: Mai Đặng Tím Tel: 01695800969 – 0633755711 
 1 
Thân gửi các các em học sinh ! 
Đây là cuốn giáo trình mà do tập thể giáo viên Vật Lý của Trung Tâm Luyện Thi & Bồi 
Dưỡng Văn Hóa STAR đã tâm huyết biên soạn, với mong muốn củng cố thêm kiến thức 
và làm chỗ dựa tin tưởng cho các em. Chúng tôi đã chắt lọc rất kỹ các dạng bài tập dễ tới 
khó, và tương đương với các bài tập trong sách giáo khoa cơ bản và nâng cao , đồng thời 
giúp các em học tốt môn vật lý ngay từ đầu năm học, đặc biệt giúp các em phát huy hiệu 
quả trong việc giúp các em ôn tập kiểm tra 1 tiết và kiểm tra học kì, mong rằng các em đón 
nhận và cố gắng trong học tập nhiều hơn. 
Sách chia thành nhiều chủ đề nhỏ. Mở đầu mỗi chủ đều có phần tóm tắt lý thuyết, sau đó 
là phần bài tập tự luận và trắc nghiệm giúp học sinh tự luyện tập. 
Trong quá trình biên soạn, chúng tôi không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong được sự 
đóng góp chân tình của bạn đồng nghiệp, quý phụ huynh và các em học sinh. Chúc các em 
học giỏi và đạt nhiều kết quả tốt đẹp trong học tập và thi cử. 
Mọi góp ý gửi về Email: maidangtim@ maths.edu.vn. Các bạn download tài liệu tại 
website: www.maths.edu.vn , nơi đây chúng tôi cung cấp tài liệu ôn tập, đề thi, đề kiểm tra 
miễn phí cho tất cả các bạn. 
Thân ái! 
GV: Luyện Thi STAR. 
Cám ơn các em đã tin tưởng và ủng hộ trung tâm luyện thi & BDVH STAR. 
TẬN NHÂN LỰC, TRI THIÊN MỆNH 
Trung Tâm Luyện Thi & Bồi Dưỡng Văn Hóa Star  du.vn ĐC: 47 Bùi Thị Xuân Đà Lạt 
Biên Soạn: Mai Đặng Tím Tel: 01695800969 – 0633755711 
 2 
MỤC LỤC 
PHẦN I 
CHƯƠNG I: CHUYỂN ĐỘNG HỌC CHẤT ĐIỂM 
Chủ đề 1: Chuyển động thẳng đều 
Chủ đề 2: Chuyển động thẳng biến đổi đều 
Chủ đề 3: Rơi tự do 
Chủ đề 4: Chuyển động tròn đều 
Chủ đề 5: Cộng vận tốc 
Chủ đề 6: Ôn tập kiểm tra chương 1 
CHƯƠNG 2. ĐỘNG LỰC HỌC CHẤT ĐIỂM 
Chủ đề 1: Tổng hợp và phân tích lực 
Chủ đề 2: Ba định luật NIUTON 
Chủ đề 3: Các lực cơ học 
Chủ đề 4: Chuyển động ném ngang – xiên 
Chủ đề 5: Bài tập tổng hợp về động lực học 
Chủ đề 6: Ôn tập kiểm tra chương 2 
CHƯƠNG 3: TĨNH HỌC VẬT RẮN 
Chủ đề 1: Cân bằng vật rắn chịu tác dụng nhiều lực 
Chủ đề 2: Momen lực – Ngẫu lực 
Chủ đề 3: Quy tắc hợp lực song song cùng chiều 
Chủ đề 4: Các dạng cân bằng.Cân bằng của một vật có mặt chân đế 
Chủ đề 5: Chuyển động tịnh tiến, quay của vật rắn 
Chủ đề 6: Ôn tập kiểm tra chương 3 
Trung Tâm Luyện Thi & Bồi Dưỡng Văn Hóa Star  du.vn ĐC: 47 Bùi Thị Xuân Đà Lạt 
Biên Soạn: Mai Đặng Tím Tel: 01695800969 – 0633755711 
 3 
CHƯƠNG I.ĐỘNG HỌC CHẤT ĐIỂM 
§1. CHUYỂN ĐỘNG CƠ 
§1CHUYỂN ĐỘNG CƠ 
1.Chuyển động cơ,chất điểm: 
 a. Chuyển động cơ: Chuyển động cơ của một vật (gọi tắt là chuyển động) là sự thay đổi vị trí 
của vật đó so vật khác theo thời gian. 
 b. Chất điểm: Một vật chuyển động được coi là chất điểm nếu kích thước của nó rất nhỏ so 
với độ dài đường đi (hoặc so với những khoảng cách mà ta đề cập đến) 
 c. Quỹ đạo: Tập hợp tất cả các vị trí của một chất điểm chuyển động tạo ra một đường nhất 
định .đường đó gọi là quỹ đạo của chuyển động 
2. Hệ tọa độ: Hệ tọa độ gồm hai trục Ox và Oy vuông góc với nhau tại O . 
O là gốc tọa độ . 
3. Hệ quy chiếu: Một hệ quy chiếu gồm: 
 + Một vật làm mốc,một hệ tọa độ gắn với vật làm mốc. 
 + Một mốc thời gian và một đồng hồ. 
4. Chuyển động tịnh tiến: Khi một vật chuyển động tịnh tiến, mọi điểm của nó có quỹ đạo 
giống hệt nhau, có thể chồng khít lên nhau. 
*Chú ý: 
 + Để xác định vị trí của 1 chất điểm: người ta chọn một vật làm mốc, gắn vào đó một hệ tọa 
độ, vị trí của chất điểm được xác định bằng tọa độ của nó trong hệ tọa độ này. 
 + Để xác định thời điểm: ta cần có một đồng hồ và chọn mốc thời gian. Thời gian có thể được 
biểu diễn bằng một trục số, trên đó gốc 0 được chọn ứng với một sự kiện xảy ra. 
§2.CHUYEÅN ÑOÄNG THAÚNG ÑEÀU 
1.Chuyển động thẳng đều: 
 a. Độ dời: 2 1x x x   
 Trong đó: x2: tọa độ lúc sau ( m) 
 x1 : tọa độ lúc đầu ( m) 
 b. Tốc độ trung bình: Tốc độ trung bình là đại lượng đặc trưng cho mức độ nhanh hay chậm 
của chuyển động. 
Trong đó: vtb là tốc độ trung bình(m/s) 
 s là quãng đường đi được (m) 
 t là thời gian chuyển động (s) 
 c.Chuyển động thẳng đều : 
Chuyển động thẳng đều là chuyển động có quỹ đạo là đường thẳng và có tốc độ trung bình như 
nhau trên mọi quãng đường. 
 d. Quãng đường đi được trong chuyển động thẳng đều: 
 Trong chuyển động thẳng đều quãng đường đi được s tỉ lệ thuận với thời gian chuyển động t 
 S= v t tb vt 
2.phương trình chuyển động thẳng đều: 
 0 0x x S x vt    
 Trong đó: x0 là tọa độ ban đầu (km) 
 x là tọa độ lúc sau (km) 
tb
S
v
t
 
Trung Tâm Luyện Thi & Bồi Dưỡng Văn Hóa Star  du.vn ĐC: 47 Bùi Thị Xuân Đà Lạt 
Biên Soạn: Mai Đặng Tím Tel: 01695800969 – 0633755711 
 4 
3.Đồ thị: 
 a. Đồ thị tọa độ: 0tan
x x
v
t


  
Trong chuyển động thẳng đều, hệ số góc của đường biểu diễn tọa độ theo thời gian có giá trị bằng 
vận tốc. 
 b. Đồ thị vận tốc : 
0v v 
BÀI TẬP: 
I. CHẤT ĐIỂM: 
Câu 1: Chọn câu khẳng định ĐÚNG.Đứng ở Trái Đất ta sẽ thấy: 
 A.Mặt Trời đứng yên, Trái Đất quay quanh Mặt Trời, Mặt Trăng quay quanh Trái Đất. 
 B.Mặt Trời và Trái Đất đứng yên, Mặt Trăng quay quanh trái đất. 
 C.Mặt Trời đứng yên, Trái Đất và Mặt Trăng quay quanh Mặt Trời. 
 D.Trái Đất đứng yện, Mặt Trời và Mặt Trăng quay quanh Trái Đất. 
Caâu 2: Tröôøng hôïp naøo sau ñaây vaät coù theå coi laø chaát ñieåm? 
 A.Ô toâ ñang di chuyeån trong saân tröôøng 
 B.Traùi Ñaát chuyeån ñoäng töï quay quanh truïc cuûa noù 
 C.Vieân bi rôi töø taàng thöù naêm cuûa toaø nhaø xuoáng ñaát 
 D. Gioït caø pheâ ñang nhoû xuoáng ly 
Caâu 3: Ñieàu naøo sau ñaây laø ñuùng nhất khi noùi veà chaát ñieåm? 
 A.Chaát ñieåm laø nhöõng vaät coù kích thöôùc nhoû 
 B.Chaát ñieåm laø nhöõng vaät coù kích thöôùc raát nhoû 
 C.Chaát ñieåm laø nhöõng vaät coù kích thöôùc raát nhoû so vôùi chieàu daøi quó ñaïo cuûa vaät 
 D.Caùc phaùt bieåu A, B, C ñeàu ñuùng 
Câu 4: Nếu nói " Trái Đất quay quanh Mặt Trời " thì trong câu nói này vật nào được chọn làm 
vật mốc: 
 A. Cả Mặt Trời và Trái Đất. B. Trái Đất. 
 C. Mặt Trăng. D. Mặt Trời. 
Câu 5: Trường hợp nào dưới đây không thể coi vật chuyển động như một chất điểm? 
 A. Trái Đất chuyển động tự quay quanh trục của nó. 
 B. Trái Đất chuyển động quay quanh Mặt Trời. 
 C. Viên đạn đang chuyển động trong không khí. 
 D. Viên bi trong sự rơi từ tầng thứ năm của một tòa nhà xuống đất. 
Caâu 6: Heä qui chieáu goàm coù: 
 A. Vaät ñöôïc choïn laøm moác B. Moät heä toïa ñoä gaén vôùi vaät laøm moác 
 C. Moät thöôùc ño vaø moät ñoàng hoà ño thôøi gian D. Taát caû caùc yeáu toá keå caû caùc muïc A, B, C. 
Caâu 7: Trong tröôøng hôïp naøo döôù ñaây vaät coù theå coi laø chaát ñieåm : 
 A. Traùi Ñaát chuyeån ñoäng xung quanh Maët Trôøi B. Quaû böôûi rôi töø baøn xuoáng ñaát 
 C. Ngöôøi haønh khaùch ñi laïi treân xe oâ toâ D. Xe ñaïp chaïy trong phoøng nhoû 
Câu 8 : Vật chuyển động nào sau đây có thể xem là chất điểm ? 
 A. Viên đạn súng trường đang bay đến đích. 
 C. Ô tô đang vào bãi đỗ. 
 B. Vận động viên nhảy cao đang vượt qua xà ngang. 
 D. Diễn viên xiếc đang nhào lộn. 
Trung Tâm Luyện Thi & Bồi Dưỡng Văn Hóa Star  du.vn ĐC: 47 Bùi Thị Xuân Đà Lạt 
Biên Soạn: Mai Đặng Tím Tel: 01695800969 – 0633755711 
 5 
Câu 9: Một vật được coi là chất điểm nếu: 
 A. Vật có kích thước rất nhỏ. 
 B. Vật có kích thước rất nhỏ so với chiều dài của quỹ đạo của vật. 
 C. Vật có khối lượng rất nhỏ. 
 D. Vật có khối lượng riêng rất nhỏ. 
Câu 10: Trong các trường hợp sau đây,trường hợp nào xem vật như một chất điểm? 
 A. Tàu hỏa đứng trong sân ga. 
 B. Trái đất chuyển động tự quay quanh nó. 
 C. Viên đạn đang chuyển động trong nòng súng. 
 D. Một ôtô chuyển động từ Hà Nội đến Hải Phòng. 
Caâu 11: Moät haønh khaùch ngoài trong toa taøu H, nhìn qua cöûa soå thaáy toa taøu N beân caïnh vaø 
gaïch laùt saân ga ñeàu chuyeån ñoäng nhö nhau. Hoûi toa taøu naøo chaïy? 
 A. Taøu H ñöùng yeân, taøu N chaïy. B. Taøu H chaïy, taøu N ñöùng yeân. 
 C. Caû hai taøu ñeàu chaïy. D. A,B,C ñeàu sai. 
Caâu 12:Tröôøng hôïp naøo döôùi ñaây coù theå xem vaät laø chaát ñieåm 
 A. Traùi ñaát trong chuyeån ñoäng quay quanh mình noù. 
 B. Hai hoøn bi luùc va chaïm nhau. 
 C. Ngöôøi nhaûy caàu luùc ñang rôi xuoáng nöôùc. 
 D. Maùy bay ñang bay töø Myõ ñeán Ñöùc 
Caâu 13: Trong tröôøng hôïp naøo döôùi ñaây vaät coù theå ñöôïc coi laø chaát ñieåm ? 
 A. Traùi Ñaát chuyeån ñoäng töï quay quanh truïc cuûa noù. 
 B. Hai hoøn bi luùc va chaïm nhau. 
 C. Ngöôøi nhaûy caàu luùc ñang rôi xuoáng nöôùc. 
 D. Gioït nöôùc möa luùc ñang rôi. 
Caâu 14: Hoaø noùi vôùi Bình: “ mình ñi maø hoaù ra ñöùng; caäu ñöùng maø hoaù ra ñi !” trong caâu noùi 
naøy thì vaät laøm moâc laø ai? 
 A. Hoøa. B. Bình. 
 C. Caû Hoaø laãn Bình. D. Khoâng phaûi Hoaø cuõng khoâng phaûi Bình. 
Caâu 15: Phaùt bieåu naøo sau ñaây laø ñuùng nhaát khi noùi veà chuyeån ñoäng cô? 
 A.Chuyeån ñoäng cô laø söï di chuyeån cuûa vaät 
 B.Chuyeån ñoäng cô hoïc laø söï thay ñoåi vò trí töø nôi naøy sang nôi khaùc 
 C.Chuyeån ñoäng cô hoïc laø söï thay ñoåi vò trí cuûa vaät naøy so vôùi vaät khaùc theo thôøi gian 
 D.Caùc phaùt bieåu A, B, C ñeàu ñuùng 
Caâu 16: Phaùt bieåu naøo sau ñaây sai. 
 A. Söï thay ñoåi vò trí cuûa moät vaät so vôùi vaät khaùc goïi laø chuyeån ñoäng cô hoïc. 
 B. Ñöùng yeân coù tính töông ñoái. 
 C. Neáu vaät khoâng thay ñoåi vò trí cuûa noù so vôùi vaät khaùc thì vaät laø ñöùng yeân. 
 D. Chuyeån ñoäng coù tính töông ñoái. 
Caâu 17: “ Luùc 7 giôø 30 phuùt saùng nay, ñoaøn ñua xe ñaïp ñang chaïy treân ñöôøng quoác loä 1, caùch 
Tuy Hoaø 50Km”.Vieäc xaùc ñònh vò trí cuûa ñoaøn ñua xe noùi treân coøn thieáu yeáu toá gì? 
 A. Moác thôøi gian. B. Thöôùc ño vaø ñoàng hoà 
 C. Chieàu döông treân ñöôøng ñi. D.Vaät laøm moác. 
Trung Tâm Luyện Thi & Bồi Dưỡng Văn Hóa Star  du.vn ĐC: 47 Bùi Thị Xuân Đà Lạt 
Biên Soạn: Mai Đặng Tím Tel: 01695800969 – 0633755711 
 6 
Caâu 18: Ñieàu naøo sau ñaây laø khoâng ñuùng khi noùi veà moác thôøi gian? 
 A. Moác thôøi gian luoân luoân ñöôïc choïn laø luùc 0 giôø 
 B. Moác thôøi gian laø thôøi ñieåm duøng ñeå ño ái chieáu thôøi gian trong khi khaûo saùt moät hieän 
töôïng 
 C. Moác thôøi gian laø thôøi ñieåm baát kyø trong quaù trình khaûo saùt 1 hieän töôïng 
 D. Moác thôøi gian laø thôøi ñieåm keát thuùc 1 hieän töôïng 
Caâu 19: Tröôøng hôïp naøo döôùi ñaây coù theå coi chieác maùy bay laø 1 chaát ñieåm? 
 A. Maùy bay ñang chaïy treân saân bay 
 B. Maùy bay ñang bay töø Haø Noäi ñi Saøi Goøn 
 C. Maùy bay ñang bay thöû nghieäm 
 D. Chieác maùy bay trong quaù trình haï caùnh xuoáng saân bay 
Câu 20: Một ô tô khởi hành lúc 7 giờ. Nếu chọn mốc thời gian là 5 giờ thì thời điểm ban đầu là: 
 A.t0 = 7giờ B.t0 = 12giờ C.t0 = 2giờ D.t0 = 5giờ 
Câu 21: Để xác định chuyển động củ ... âm của vật 
- ta có thể phân tích một lực thành hai lực thành phần 
III.ĐIỀU KIỆN CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT CHỊU TÁC DỤNG CỦA BA LỰC SONG 
SONG: 
- ba lực đó phải có giá đồng phẳng. 
- lực ở trong phải ngược chiều với hai lực ở ngoài. 
- hợp lực của hai lực ở ngoài phải cân bằng với lực ở trong. 
Câu 1: Một người đang quẩy trên vai một chiếc bị có trọng lượng 40N. Chiếc bị buộc ở đầu gậy 
cách vai 70cm, tay người giữ ở đầu kia cách vai 35cm. Bỏ qua trọng lượng của gậy, hỏi lực giữ 
gậy của tay và vai người sẽ chịu một lực bằng bao nhiêu? 
 A. 80N và 100N. B. 80N và 120N. C. 20N và 120N D. 20N và 60N. 
Trung Tâm Luyện Thi & Bồi Dưỡng Văn Hóa Star  du.vn ĐC: 47 Bùi Thị Xuân Đà Lạt 
Biên Soạn: Mai Đặng Tím Tel: 01695800969 – 0633755711 
 80 
Caâu 2: Moät taám vaùn naêng 240N ñöôïc baéc qua moät con möông. Troïng taâm cuûa taám vaùn caùch 
ñieåm töïa A 2,4m vaø caùch ñieåm töïa B 1,2m. Hoûi löïc maø taám vaùn taùc duïng leân ñieåm töïa A baèng 
bao nhieâu? 
 A. 60N. B. 80N. C. 100N. D. 120N. 
Câu 3: Một tấm ván nặng 48N được bắc qua một con mương. Trọng tâm của tấm ván cách điểm 
tựa A 1,2m và cách điểm tựa B 0,6m. Lực mà tấm ván tác dụng lên điểm tựa A là: 
 A. 16 N B. 12 N C. 8 N D. 6 N 
Câu 4: Một thanh chắn đường dài 7.8m có khối lượng 210kg, có trọng tâm ở cách đầu bên trái 
1.2m. Thanh có thể quay quanh một trục nằm ngang ở cách đầu bên trái 1.5m. Hỏi phải tác dụng 
vào đầu bên phải một lực bao nhiêu để giữ cho thanh nằm ngang. Lấy g=10m/s2. 
 A.1000N B.500N C.100N D.400N 
Câu 5: Moät taám vaùn naëng 18N ñöôïc baét qua moät beå nöôùc.Troïng taâm cuûa taám vaùn caùch ñieåm 
töïa A 1,2m vaø caùch ñieåm töïa B laø 0,6m.Löïc maø taám vaùn taùc duïng leân ñieåm töïa A laø: 
A.16N. B.12N. C.8N. D.6N. 
20.CÁC DẠNG CÂN BẰNG.CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT CÓ MẶT CHÂN ĐẾ 
I.CÁC DẠNG CÂN BẰNG: 
1.Cân bằng không bền: Một vật bi lệch ra khỏi vị trí cân bằng không 
thể tự trở về vị trí dó được gọi là cân bằng không bền 
2.Cân bằng bền: Một vật bi lệch ra khỏi vị trí cân bằng có thể tự trở về 
vị trí dó được gọi là cân bằng bền 
3.Cân bằng phím định: Cân bằng phím định là dạng cân bằng mà vị trí trục 
quay trùng với trọng tâm của vật. 
II.CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT CÓ MẶT CHÂN ĐẾ: 
1.Mặt chân đế là gì? 
Mặt chân đế là hình đa giác lồi nhỏ nhất bao bọc tất cả các diện tích tiếp 
xúc đó. 
2.Điều kiện cân bằng: 
Điều kiện cân bằng của một vật có mặt chân đế là giá của trọng lực phải xuyên 
qua mặt chân đế (hay là trọng tâm “rơi” trên mặt chân đế). 
3.Mức vững vàng của cân bằng: 
Mức vững vàng của cân bằng được xác định bởi độ cao của trọng tâm và diên 
tích của mặt chân đế 
Trung Tâm Luyện Thi & Bồi Dưỡng Văn Hóa Star  du.vn ĐC: 47 Bùi Thị Xuân Đà Lạt 
Biên Soạn: Mai Đặng Tím Tel: 01695800969 – 0633755711 
 81 
1.Mặt chân đế của vật là: 
A. toàn bộ diện tích tiếp xúc của vật với sàn. 
B. đa giác lồi lớn nhất bao bọc tất cả các diện tích tíep xúc. 
C. phần chân của vật. 
D. đa giác lồi nhỏ nhất bao bọc tất cả các diện tích tiếp xúc của vật. 
2. Chọn câu trả lời SAI 
A.Một vật cân bằng phiếm định là khi nó bị lệch khỏi vị trí cân bằng đó thì trọng lực tác dụng 
lên nó giữ nó ở vị trí cân bằng mới. 
B.Vật có trọng tâm càng thấp thì càng kém bền vững. 
C.Cân bằng phiếm định có trọng tâm ở một vị trí xác định hay ở một độ cao không đổi. 
D.Trái bóng đặt trên bàn có cân bằng phiếm định. 
3.Moät vieân bi naèm caân baèng trong moät caùi loã treân maët ñaát, daïng caân baèng cuûa vieân bi khi ñoù 
laø: 
 A.caân baèng khoâng beàn. 
 B. caân baèng beàn. 
 C. caân baèng phieám ñònh. 
 D. luùc ñaàu caân baèng beàn, sau ñoù trôû thaønh caân baèng phieám ñònh. 
4.Möùc vöõng vaøng cuûa caân baèng phuï thuoäc vaøo 
 A. khoái löôïng. 
 B. ñoä cao cuûa troïng taâm. 
 C. dieän tích cuûa maët chaân ñeá. 
 D. ñoä cao cuûa troïng taâm vaø dieän tích cuûa maët chaân ñeá. 
5.Ñoái vôùi caân baèng phieám ñònh thì 
 A.troïng taâm ôû vò trí cao nhaát so vôùi caùc vò trí laân caän. 
 B.troïng taâm ôû vò trí thaáp nhaát so vôùi caùc vò trí laân caän. 
 C.troïng taâm naèm ôû moät ñoä cao khoâng thay ñoåi. 
 D.troïng taâm coù theå töï thay ñoåi ñeán vò trí caân baèng môùi. 
6. Choïn caâu ñuùng nhaát. Khi vaät bò keùo ra khoûi vò trí caân baèng moät chuùt maø troïng löïc cuûa vaät 
coù xu höôùng: 
 A keùo noù trôû veà vò trí caân baèng, thì ñoù laø vò trí caân baèng beàn. 
 B keùo noù ra xa vò trí caân baèng, thì ñoù laø vò trí caân baèng khoâng beàn. 
 C giöõ noù ñöùng yeân ôû vò trí môùi, thì ñoù laø vò trí caân baèng phieám ñònh. 
 D caû A, B , C ñeàu ñuùng. 
Trung Tâm Luyện Thi & Bồi Dưỡng Văn Hóa Star  du.vn ĐC: 47 Bùi Thị Xuân Đà Lạt 
Biên Soạn: Mai Đặng Tím Tel: 01695800969 – 0633755711 
 82 
F
a
m
 hay F ma (21.1) 
Ox :F1X + F2X + . = ma (21.2) 
0y : F1Y + F2Y + ..= 0 
§21.CHUYỂN ĐỘNG TỊNH TIẾN CỦA VẬT RẮN.CHUYỂN 
ĐỘNG QUAY CỦA VẬT RẮN QUANH MỘT TRỤC CỐ ĐỊNH 
I.CHUYỂN ĐỘNG TỊNH TIẾN CỦA MỘT VẬT RẮN: 
1.Đinh nghĩa: Chuyển động tịnh tiến của một vật rắn là chuyển động trong đó đường nối hai 
điểm bất kì của vật luôn luôn song song với chính nó. 
2.Gia tốc của vật chuyển động tịnh tiến: 
Khi vật chuyển động tịnh tiến mọi điểm của vật có cùng gia tốc . 
Theo định luật II NiuTơn ,ta có: 
Trong đó : 
1 2 ....F F F   là hợp lực của các lực tác dụng lên vật,m là khối lượng của vật 
Chiếu phương trình (21.1) lên các trục tọa độ,ta được: 
II.CHUYỂN ĐỘNG QUAY CỦA VẬT RẮN QUANH MỘT TRỤC CỐ ĐỊNH: 
1.Đặt điểm của chuyển động quay .Tốc độ góc: 
- Khi vật rắn quay quanh một trục cố định thì mọi điểm của vật có cùng tốc độ góc ω,gọi là tốc độ 
góc của vật. 
- vật quay đều thì ω = const.Vật quay nhanh dần thì ω tăng dần.Vật quay chậm 
dần thì ω giảm dần 
2.Tác dụng của momen lực đối với một vật quay quanh một trục: 
a.Thí nghiệm: 
thí nghiệm cho thấy: P1>P2 do đó T1>T2 
Nếu chọn chiều dương là chiều quay của ròng rọc thì momen toàn phần tác dụng 
vào ròng rọc là: M = (T1 – T2)R.Momen này làm cho ròng rọc quay nhanh dần. 
b.kết luận: momen lực tác dụng vào một vật quay quanh một trục cố định làm thay đổi tốc độ 
góc của vật. 
3.Mức quán tính trong chuển động quay: 
- khi tác dụng cùng một momen lực lên các vật khác nhau,tốc độ góc của vật nào tăng chậm hơn 
thì vật đó có mức quán tính lớn hơn và ngược lại. 
- mức quán tính của một vật quay quanh một trục phụ thuộc vào khối lượng của vật và vào sự 
phân bố khối lương đó đối với trục quay.Khối lương của vật càng lớn và được phân bố càng xa 
trục quay thì momen quán tính càng lớn và ngược lại. 
BÀI TẬP: 
1.Đối với vật quay quanh một trục cố định, câu nào sau đây đúng: 
A. Khi thấy tốc độ góc của vật thay đổi thì chắc chắn đã có momen lực tác dụng lên vật. 
B. Nếu không chịu momen lực tác dụng thì vậtt phải đứng yên. 
C. Vật quay được là nhờ có momen lực tác dụng lên nó. 
D. Khi không còn momen lực tác dụng thì vật đang quay sẽ lập tức dừng lại. 
2. Moät chieác vaønh xe ñaïp phaân boá ñeàu khoái löôïng, coù daïng hình troøn taâm C . Troïng taâm cuûa 
vaønh naèm taïi: 
 A.moät ñieåm baát kì naèm treân vaønh xe. B.moät ñieåm baát kì naèm ngoaøi vaønh xe. 
 C.ñieåm C D.moïi ñieåm cuûa vaønh xe. 
Trung Tâm Luyện Thi & Bồi Dưỡng Văn Hóa Star  du.vn ĐC: 47 Bùi Thị Xuân Đà Lạt 
Biên Soạn: Mai Đặng Tím Tel: 01695800969 – 0633755711 
 83 
3. Möùc quaùn tính cuûa vaät quay quanh moät truïc khoâng phuï thuoäc vaøo 
 A. toác doä goùc cuûa vaät. B. khoái löôïng cuûa vaät. 
 C. hình daïng vaø kích thöôùc cuûa vaät. D. vò trí cuûa truïc quay. 
4. Trong nhöõng chuyeån ñoäng sau, chuyeån ñoäng naøo laø chuyeån ñoäng tònh tieán 
 A.Hoøn bi laên treân maët baøn. B.Kim ñoàng hoà ñang chaïy. 
 C.Pittong chaïy trong oáng bôm xe ñaïp. D.Traùi Ñaát quay chung quanh truïc cuûa noù 
5.Phaùt bieåu naøo sau ñaây KHOÂNG ÑUÙNG: 
 A.Löïc coù giaù qua khoái taâm laøm vaät chuyeån ñoäng tònh tieán 
 B.Löïc coù giaù khoâng qua khoái taâm laøm vaät vöøa quay vöøa tònh tieán 
 C.Khoái taâm vaät laø ñieåm ñaët cuûa troïng löïc leân vaät 
 D.Vò trí khoái taâm phuï thuoäc söï phaân boá cuûa vaät chaát 
 E.Khoái taâm vaät luoân naèm trong vaät 
6.Vaät raén coù chuyeån ñoäng tònh tieán khi: 
 A.Hôïp löïc caùc löïc taùc duïng coù giaù qua khoái taâm 
 B.Hôïp löïc caùc löïc taùc duïng leân vaät laø moät löïc khoâng ñoåi 
 C.Caùc löïc taùc duïng phaûi ñoàng phaúng 
 D.Caùc löïc taùc duïng phaûi ñoàng qui 
 E.Caùc löïc taùc duïng phaûi caân baèng vôùi löïc ma saùt 
7.Phaùt bieåu naøo sau ñaây KHOÂNG ÑUÙNG ñoái vôùi moät vaät coù truïc quay coá ñònh 
 A.Giaù cuûa löïc ñi qua truïc quay thì khoâng laøm vaät quay 
 B.Giaù cuûa löïc khoâng qua truïc quay seõ laøm vaät quay 
 C.Ñaïi löôïng ñaëc tröng cho taùc duïng quay cuûa moät löïc ñöôïc goïi laø momen löïc 
 D.Caùnh tay ñoøn laø khoaûng caùch töø truïc quay ñeán ñieåm ñaët cuûa löïc 
 E.Ñôn vò tính momen löïc trong heä thoáng ñôn vò SI laø N.m 
§22.NGẪU LỰC 
I.NGẪU LỰC LÀ GÌ? 
1.Định nghĩa: 
Hệ hai lực song song,ngược chiều,có độ lớn 
bằng nhau và cùng tác dụng vào một vật gọi là 
ngẫu lực 
2.Ví dụ: 
Dùng tay vặn vòi nước,dùng tua nơ vít đẻ vặn đinh ốc,. 
II.TÁC DỤNG CỦA NGẪU LỰC ĐỐI VỚI MỘT VẬT RẮN: 
1.Trường hợp vật không có trục quay cố định: 
Nếu vật chỉ chịu tác dụng của ngẫu lực thì nó sẽ quay quanh một trục 
đi qua trọng tâm và vuông góc với mặt phẳng chứa ngẫu lực. 
2.Trường hợp vật có trục quay cố định: 
Dưới tác dụng của ngẫu lực vật sẽ quay quanh một trục cố định 
đó.Nếu trục quay không đi qua trọng tâm thì trong tâm của vật sẽ 
chuyển động tròn xung quanh trục quay. 
3.Momen của ngẫu lực: Momen của ngẫu lực đối với môt trục quay 0 vuông góc với mặt phẳng 
của ngẫu lực. 
 M = F1d1 + F2d2 = F(d1 + d2) 
Trung Tâm Luyện Thi & Bồi Dưỡng Văn Hóa Star  du.vn ĐC: 47 Bùi Thị Xuân Đà Lạt 
Biên Soạn: Mai Đặng Tím Tel: 01695800969 – 0633755711 
 84 
 Hay: M = Fd 
Trong đó : F là độ lớn của mỗi lực(N),d là khoãng cách giữa hai giá của hai lực và được gọi là 
cánh tay đòn của ngẫu lực(m) 
BÀI TẬP: 
Câu 1: Hai lực của một ngẫu lực có độ lớn F = 20 N. Cánh tay đòn của ngẫu lực d = 30cm. 
Mômen của ngẫu lực là: 
 A. 600 N.m B.60 N.m C. 6 N.m D. 0,6 N.m 
Câu 2: Hai löïc cuûa moät ngaåu löïccoù ñoä lôùn F = 5N. Caùnh tay ñoøn cuûa ngaåu löïc d= 20cm. 
Momen cuûa ngaãu löïc laø: 
 A.1N. B. 2N. C.0,5 N. D. 100N. 
1.Phaùt bieåu naøo sau ñaây ñuùng 
 A. Heä hai löïc song song ,ngöôïc chieàu cuøng taùc duïng 1 vaät goïi laø ngaãu löïc . 
 B. Ngaãu löïc taùc duïng vaøo vaät chæ laøm cho vaät quay chöù khoâng tònh tieán . 
 C. Moâ men cuûa ngaãu löïc baèng tích ñoä lôùn cuûa moãi löïc vôùi caùnh tay ñoøn cuûa ngaãu löïc . 
 D. Moâ men cuûa ngaãu löïc khoâng phuï thuoäc vò trí cuûa truïc quay vuoâng goùc vôùi maët phaúng 
chöùa ngaãu löïc. 
2. Một ngẫu lực có độ lớn 
1 2F F F  và có cánh tay đòn d. Momen của ngẫu lực này là 
 A. 1 2( )F F d 
 B. 2Fd 
 C. Fd 
 D. chưa biết được vị trí còn phụ thuộc vào vị trí của trục quay