Tiết 13 : Chương 2: BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ
HÓA HỌC VÀ ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN
Bài 7: BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC
I) MỤC TIÊU:
1/ Kiến thức:
Học sinh biết: - Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố vào bảng hệ thống tuần hoàn.
- Cấu tạo của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học.
- Lịch sử phát minh ra bảng tuần hoàn.
2/ Kĩ năng:
- Dựa vào các ô trong bảng tuần hoàn để suy ra các thông tin về thành phần nguyên tử của nguyên tố name trong ô.
3/ Thái độ:
- Yêu mến các môn khoa học.
- Tinh thần làm việc nghiêm túc, có ý thức tự giác học tập, tự vươn lên.
II) CHUẨN BỊ:
1/ Chuẩn bị của giáo viên:
- Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học.
- Giáo án, tài liệu, SGK.
2/ Chuẩn bị của học sinh:
- Đọc lại SGK lớp 8, phần cấu tạo bảng tuần hoàn.
Ngày soạn : 30/09/2012 Tiết 13 : Chương 2: BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC VÀ ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN Bài 7: BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC I) MỤC TIÊU: 1/ Kiến thức: Học sinh biết: - Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố vào bảng hệ thống tuần hoàn. - Cấu tạo của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học. - Lịch sử phát minh ra bảng tuần hoàn. 2/ Kĩ năng: Dựa vào các ô trong bảng tuần hoàn để suy ra các thông tin về thành phần nguyên tử của nguyên tố name trong ô. 3/ Thái độ: Yêu mến các môn khoa học. Tinh thần làm việc nghiêm túc, có ý thức tự giác học tập, tự vươn lên. II) CHUẨN BỊ: 1/ Chuẩn bị của giáo viên: Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học. Giáo án, tài liệu, SGK. 2/ Chuẩn bị của học sinh: - Đọc lại SGK lớp 8, phần cấu tạo bảng tuần hoàn. III) HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1/ Ổn định tình hình lớp: (1 phút) 2/ Kiểm tra bài cũ:(4 phút) 3/ Giảng bài mới: Tiến trình bài dạy: Thời gian Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung Hoạt động 1: Sơ lược sự phát minh ra bảng tuần hoàn: 3’ GV: Yêu cầu học sinh làm việc SGK để biết sơ lược về sự phát minh ra bảng tuần hoàn. HS nghiên cứu SGK để name bắt thông tin. Sơ lược về sự phát minh ra bảng tuần hoàn. (SGK) Hoạt động 2: Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn: 9’ Dựa vào bảng tuần hoàn cho biết điện tích hạt nhân của các nguyên tố trong cùng hàng ngang từ trái sang phải như thế nào ? Suy ra qui tắc thứ nhất Số lớp electron của nguyên tử các nguyên tố trong cùng một hàng ? Số electron hoá trị của các nguyên tố trong cùng một cột? Điện tích hạt nhân của các nguyên tố trong cùng hàng ngang từ trái sang phải tăng dần . Bằng nhau Bằng nhau I) Nguyên Tắc Sắp Xếp Các Nguyên Tố Trong Bảng Tuần Hoàn: - Các nguyên tố được sắp xếp theo chiều tăng của điện tích hạt nhân. - Các nguyên tố có cùng số lớp electron trong nguyên tử được xếp thành một hàng. - Các nguyên tố có số electron hóa trị trong nguyên tử như nhau được xếp thành một cột. Hoạt động 3: Ô nguyên tố. 8’ GV: giới thiệu cho HS biết các dữ liệu được ghi trong ô: số hiệu nguyên tử, kí hiệu hóa học, tên nguyên tố, nguyên tử khối, độ âm điện, cấu hình electron, số OXH với trường hợp ví dụ của Al. GV yêu cầu HS phân tích dữ kiện có trong ô số 11 của bảng tuần hoàn. HS: theo dõi để vận dụng. HS: là nguyên tố Natri, kí hiệu Na, số hiệu nguyên tử 11, nguyên tử khối 22,989, số OXH +1 II) Cấu Tạo Bảng Tuần Hoàn Các Nguyên Tố Hóa Học : 1) Ô nguyên tố:. STT của ô = Số hiệu nguyên tử nguyên tố đó=Z ví dụ: Al ở ô số 13 suy ra số hiệu nguyên tử là 13, có 13p, 13e. Hoạt động 4: Chu kì: 15’ GV yêu cầu HS cho biết số chu kì có trong bảng tuần hoàn, cho biết đặc điểm chung của các nguyên tố trong cùng một chu kì. GV chỉ vào bảng tuần hoàn và nêu các đặc điểm của chu kì. GV yêu cầu HS cho biết số lượng các nguyên tố có trong các chu kì từ 1 đến 7. GV giới thiệu khái quát từ chu kì 1 đến chu kì 7. HS cho biết có 7 chu kì, các nguyên tố trong cùng chu kì thì nguyên tử có cùng số lớp electron. HS: trả lời số nguyên tố trong mỗi chu kì. 2/ Chu kì : - Chu kì là dãy những nguyên tố mà nguyên tử của chúng có cùng số lớp electron được xếp theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần. - STT chu kì = số lớp electron. - Chu kì nào cũng bắt đầu bằng kim loại kiềm và kết thúc bằng khí hiếm. + Chu kì 1 có 2 nguyên tố là và + Chu kì 2 có 8 nguyên tố bắt đầu bằng kim loại kiềm Li và kết thúc là khí hiếm Ne. + Chu kì 3 có 8 nguyên tố bắt đầu bằng kim loại kiềm Na và kết thúc là khí hiếm Ar. + Chu kì 1,2,3 là chu kì nhỏ. + Chu kì 4 và 5 có 18 nguyên tố. + Chu kì 6 có 32 nguyên tố trông đó có 14 nguyên tố ngoài bảng. + Chu kì 7 chưa hoàn thành. Có 14 nguyên tố ngoài bảng. Hoạt động 6:Củng cố. 4’ GV yêu cầu HS Viết cấu hình electron của các nguyên tố có Z = 4,8,15 và cho biết chúng thuộc chu kì mấy. HSviết cấu hình electron và xác định chu kì. 4M:1s22s2: chu kì 2. 8M: 1s22s22p4: chu kì 2. 14M: 1s22s22p63s23p2: chu kì 3. 4/ Dặn dò: (1 phút) -Về nhà học bài cũ và xem trước bài phần kiến thức: nhóm nguyên tố. -Làm bài tập sau: 1,2,3,4, SGK/35. IV) RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG: Ngày soạn: 30/09/2012 Tiết: 14 Bài 7: BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC ( tiếp theo ) I.MỤC TIÊU: 1.Kiến thức trọng tâm: -Tiếp tục nghiên cứu cấu tạo bảng tuần hoàn -Dựa vào cấu hình electron của nguyên tử nguyên tố để kết luận nguyên tố thuộc nhóm A hay nhóm B 2.Kỹ năng: -Xác định vị trí của nguyên tố trong bảng tuần hoàn -Dựa vào các dữ liệu ghi trong ô và vị trí của ô trong bảng tuần hoàn để suy ra được các thông tin về thành phần nguyên tử của nguyên tố nằm trong ô 3.Thái độ: -Giúp HS học tập một cách có hệ thống và biết suy luận quy luật . -Hình thành thế giới quan duy vật biện chứng cho HS . -Lòng ham mê khoa học và tỏ thái độ biết ơn các nhà bác học . II.CHUẨN BỊ: 1.Chuẩn bị của giáo viên: Bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học 2.Chuẩn bị của học sinh: Đọc trước bài và bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1.Oån định tổ chức: ( 1 phút ): 2.Kiểm tra bài cũ: (5 phút) 3.Giảng bài mới: Tiến trình tiết dạy: Thời gian Hoạt Động Của Giáo Viên Hoạt Động Của Học Sinh Nội Dung Hoạt động 1: Nhóm nguyên tố: 6’ GV: Gọi HS viết cấu hình electron các nguyên tố Li, Na, K . - Nhận xét số electron lớp ngoài cùng các nguyên tử nguyên tố Li, Na, K ? - Hướng dẫn HS nêu định nghĩa nhóm nguyên tố . - Treo bảng tuần hoàn, chỉ vào vị trí của từng nhóm trên bảng tuần hoàn và giới thiệu các nhóm A và nhóm B - Cấu hình eletron : Li: 1s22s1 Na: 1s22s22p63s1 K: 1s22s22p63s2 3p64s1 . -Đều có 1 electron lớp ngoài cùng - Nêu định nghĩa nhóm nguyên tố: Nhóm nguyên tố gồm các nguyên tố có cấu hình electron nguyên tử lớp ngoài cùng tương tự nhau do đó tính chất hoá học gần giống nhau 3. Nhóm Nguyên Tố: a/ Định nghĩa: Nhóm nguyên tố là tập hợp các nguyên tố mà nguyên tử có cấu hình electron tương tự nhau , do đó có tính chất hoá học gần giống nhau và được xếp thành một cột. Hoạt động 2: Phân loại nhóm: 20’ GV: Để xác định số thứ tự của nhóm cần dựa vào cấu hình electron hoá trị - Yêu cầu 1 HS cho biết cấu hình electron hoá trị tổng quát của các nhóm A? - Cách xác định số thứ tự của nhóm? - Chỉ vào vị trí của từng nhóm A trên bảng tuần hoàn và nêu rõ đặc điểm cấu tạo nguyên tử các nguyên tố nhóm A? - Dựa vào số electron hoá trị có thể dự đoán tính chất nguyên tố ? Các nguyên tố nhóm A bao gồm những nguyên tố nào? Ví dụ? GV: Chỉ vào vị trí của từng nhóm B trên bảng tuần hoàn: Các nguyên tố nhóm B bao gồm những nguyên tố d ( từ nhóm IIIB ® VIIIB) và nguyên tố f ( họ Lantan và họ Actini). Ở đây ta chỉ giới hạn xác định số thứ tự nhóm B của các nguyên tố d - Cho biết cấu hình electron hoá trị của các nguyên tố d ở dạng tổng quát - Theo dõi bảng tuần hoàn xác định được số nhóm A từ IA đến VIIIA . - Nắm được đặc điểm cấu tạo nguyên tử các nguyên tố nhóm A ? - Nhóm A: nsanpb 1a 2 ; 0 b6 - Số thứ tự của nhóm A: = a + b - Hs trả lời: Nếu: a + b 3 ® Kim loại Nếu 5a + b7 ® Phi kim Nếu a + b = 8 ® Khí hiếm - Các nguyên tố nhóm A gồm nguyên tố s và nguyên tố p Ví dụ: Na( Z = 11 ): 1s22s 22p 6 3s1 ® IA O ( Z = 8 ): 1s22s 22p 4 ® VIA - Xác định được vị trí các nguyên tố thuộc nhóm B - Nhóm B bao gồm nguyên tố nguyên tố d và f. Cấu hình electron hoá trị của nguyên tố d: ( n – 1 )dansb Điều kiện: b = 2 ; 1a10 Nếu: a + b < 8 ®STT nhóm = a + b Nếu a + b = 8, 9, 10 ® STT nhóm = 8 Nếu a + b > 10 ® STT nhóm = (a + b) – 10 b/ Phân loại: Có hai loại nhóm: nhóm A và nhóm B . * Nhóm A: - Nhóm A gồm 8 nhóm từ IA đến VIIIA . - Nguyên tử các nguyên tố trong cùng một nhóm có số electron hoá trị bằng nhau và bằng số thứ tự của nhóm . - Nhóm A: nsanpb 1a 2 ; 0 b6 - Số thứ tự của nhóm A: = a + b Nếu: a + b 3 ® Kim loại Nếu 5a + b7 ® Phi kim Nếu a + b = 8 ® Khí hiếm - Ví dụ: Na( Z = 11 ): 1s22s 22p 6 3s1 ® IA O ( Z = 8 ): 1s22s 22p 4 ® VIA * Nhóm B: - Nhóm B gồm 8 nhóm được đánh số từ IIIB đến VIIIB , rồi IB và IIB theo chiều từ trái sang phải trong bảng tuần hoàn. - Nhóm B chỉ gồm các nguyên tố của các chu kỳ lớn . - Nhóm B gồm các nguyên tố d và nguyên tố f. Cấu hình electron hoá trị của nguyên tố d: ( n – 1 )dansb Điều kiện: b = 2 ; 1a10 Nếu: a + b < 8 ® STT nhóm = a + b Nếu a + b = 8, 9, 10 ® STT nhóm = 8 Nếu a + b > 10 ® STT nhóm = (a + b) – 10 Hoạt động 3: Ví dụ viết cấu hình electron và xác định vị trí: 11’ GV yêu cầu viết cấu hình electron của nguyên tố có Z = 26 và cho biết vị trí của nguyên tố trong bảng tuần hoàn( chu kỳ, nhóm A hay B) - Các nguyên tố d gọi là các kim loại chuyển tiếp Z = 26[Ar]3d64s2 ® Vị trí: Chu kì 4, Nhóm VIIIB Ví dụ: Viết cấu hình electron của nguyên tố có Z = 26 và cho biết vị trí của nguyên tố trong bảng tuần hoàn( chu kỳ, nhóm A hay B) Giải: Z = 26[Ar]3d64s2 Vị trí: Chu kì 4, Nhóm VIIIB 4/ Dặn dò: (2phút) -Về nhà học bài cũ và xem trước bài phần kiến thức: nhóm nguyên tố. -Làm bài tập sau: 5,6,7,8,9 SGK/35. IV) RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG: Ngày soạn : 09/10/2012 Tiết 15 Bài 8+9 : SỰ BIẾN ĐỔI TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC. ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN. I.Mục tiêu bài học: 1.Về kiến thức : Học sinh biết : - Cấu hình electron nguyên tử của các nguyên tố hoá học có sự biến đổi tuần hoàn. -Số electron lớp ngoài cùng quyết định tính chất hoá học của các nguyên tố nhóm A. 2. Về kĩ năng : Học sinh vận dụng : -Nhìn vào vị trí của nguyên tố trong một nhóm A suy ra được số electron hoá trị của nó. Từ đó dự đoán tính chất của nguyên tố . -Giải thích sự biến đổi tuần hoàn tính chất của của các nguyên tố . II. Chuẩn bị: 1/ Chuẩn bị của giáo viên: - Giáo án tài liệu lên lớp. - Bảng cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố nhóm A ( Bảng 5, SGK) 2/ Chuẩn bị của học sinh: - Học bài cũ, đọc bài mới. III. Tiến trình bài giảng: 1/ Ổn định lớp: (1 phút) 2/ Kiểm tra bài cũ: (5 phút) Câu hỏi: Viết cấu hình electron và xác định vị trí của các nguyên tố Na có Z=11, Cu có Z=29. 3/Bài mới: Tiến trình bài dạy: Thời gian Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Kiến thức trọng tâm Hoạt động 1 : Sự biến đổi tuần hoàn cấu hình electron nguyên tử của các nguyên tố hoá học: 8’ GV: Treo bảng cấu hình electron ở lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố cho HS quan sát, yêu cầu HS nhận xét số electron ở lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố ở chu kì 2,3,4,5,6 ? HS:Số electron ở lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố được lặp lại sau mỗi chu kì, ta nói chúng biến đổi tuần hoàn. A.SỰ BIẾN ĐỔI TUẦN HOÀN CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN TỬ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC: I/Sự biến đổi tuần hoàn cấu hình electron nguyên tử của các nguyên tố hoá học: - Số electron ở lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố được lặp lại sau mỗi chu kì, ta nói chúng biến đổi tuần hoàn. Như vậy :sự biến đổi tuần hoàn về cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố khi điện tích hạt nhân tăng dần chí ... = 2Na2O -Tác dụng với H2O g bazơ kiềm + H2 M + H2O = MOH - Tác dụng với các phi kim khác tạo muối. c. Nhóm VIIA ( nhóm Halogen): các ntố : Flo Clo Brom Iot Atatin kí hiệu : F Cl Br I At phân tử : F2 Cl2 Br2 I2 ôNhận xét : - Nguyên tử của các nguyên tố halogen đều có 7 e ở lớp ngoài cùng : ns2np5. - Trong các phản ứng các halogen có khuynh hướng thu thêm một electron và có hoá trị 1. X + 1 e g X- - là các phi kim điển hình, phân tử gồm hai nguyên tử . + Tính chất hoá học : - Tác dụng với H2: X2 + H2 = 2 HX (k), khí HX tan trong nước tạo thành dung dịch axit. - Tác dụng với kim loại g muối. Vd: 2 Na + Cl2 = 2 NaCl. - Hiđroxit của chúng là các axit. Vd : HClO, HClO3. . . Hoạt động 4: Củng cố: 3’ GV yêu cầu HS cho biết đặc điểm nhóm IIA. HS: Có 2e lớp ngoài cùng, có xu hướng nhường 2e để đạt cấu hình bền của khí hiếm. Các nguyên tố nhóm IIA: nhường 2e để đạt cấu hình bền của khí hiếm. R --> R2+ + 2e 4/ Dặn dò:(1 phút) Học bài cũ, đọc trước phần tiếp theo của bài:B. sự biến đổi tuần hoàn tính chất các nguyên tố. Làm bài tập 1,2,3,4,5,6,7 SGK/41. IV/ Rút kinh nghiệm, bổ sung: Ngày soạn : 09/10/2012 Tiết 16 : Bài 8+9 : SỰ BIẾN ĐỔI TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC. ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN ( tiếp theo) I.Mục tiêu bài học: 1. Về kiến thức : Học sinh biết : - Thế nào là tính kim loại, tính phi kim của các nguyên tố. Sự biến đổi tuần hoàn tính kim loại, tính phi kim. Khái niệm độ âm điện. Sự biến đổi tuàn hoàn độ âm điện. Sự biến đổi tuần hoàn hoá trị cao nhất với oxi và với hiđro. - Sự biến thiên tính chất oxit và hiđroxit của các nguyên tố nhóm A. 2.Về kĩ năng : - Vận dụng quy luật đã biết để nghiên cứu các bảng thống kê tính chất , từ đó học được quy luật mới. - So sánh các nội dung của các nguyên tố trên cơ sở các kiến thức đã học. 3. Thái độ: - Chuyên cần, chăm chỉ, chịu khó học hỏi để tiến bộ. - Có ý thức chung trong vấn đề của tập thể. II. Chuẩn bị: 1. Chuẩn bị của giáo viên: -Photocopy các hình và bảng sau làm đồ dùng dạy học : -Hình 2.1 , bảng 6, bảng 7, bảng 8 trong sách giáo khoa. 2. Chuẩn bị của học sinh: - Học bài cũ, làm bài tập. - Tìm hiểu trước bài sự biến đổi tuần hoàn tính chất của các nguyên tố hoá học. Định luật tuần hoàn. III. Hoạt động dạy học Ổn định lớp: (1 phút) Kiểm tra bài cũ: (5 phút) Câu hỏi: Cho biết tính chất của các nhóm IA và VIIA. 3. Giảng bài mới: Thời gian Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Kiến thức trọng tâm Hoạt động 1: Tính kim loại, tính phi kim: 10’ GV yêu cầu HS cho biết một vài kim loại và cho biết tính kim loại là tính chất nào? GV yêu cầu HS viết quá trình nhường electron để tạo thành ion dương của kim loại tổng quát. GV yêu cầu HS cho biết một vài phi kim và cho biết tính phi kim là tính chất nào? GV yêu cầu HS viết quá trình nhường electron để tạo thành ion dương của kim loại tổng quát. HS: trả lời tính kim loại là tính nhường electron. HS viết quá trình nhường electron để tạo thành ion dương của kim loại. HS cho biết tính phi kim và viết quá trình nhận electron hình thành ion âm của phi kim. B. Sự biến đổi tuần hoàn tính chất của các nguyên tố hoá học. định luật tuần hoàn I. Sự biến đổi tuần hoàn tính kim loại, tính phi kim của các nguyên tố: + Tính kim loại: là tính chất của một nguyên tố mà nguyên tử của nó dễ nhường electron để trở thành ion dương. M g Mn+ + ne (n =1,2,3) +Tính phi kim : là tính chất của một nguyên tố mà nguyên tử của nó dễ nhận electron để trở thành ion âm. X + ne g Xn- ( n =1,2,3) Hoạt động 2: Sự biến đổi tính chất trong một chu kì : 8’ GV cho HS quan sát bảng 2.1 sgk và cho biết kết luận về sự biến đổi bán kính nguyên tử và rút ra sự biến đổi tính kim loại trong chu kì từ trái qua phải. HS nhận xét: bán kính nguyên tử giảm dần nên tính kim loại giảm. 1.Sự biến đổi tính chất trong một chu kì : Theo chiều tăng của điện tích hạt nhân tính kim loại của các nguyên tố giảm dần, đồng thời tính phi kim tăng dần. Vd: Tính kim loại : Na > Mg > Al. Tính phi kim : Si < P < S < Cl Hoạt động 3: Sự biến đổi tính chất trong một nhóm A: 10’ GV cho HS quan sát bảng 2.1 sgk và cho biết kết luận về sự biến đổi bán kính nguyên tử và rút ra sự biến đổi tính kim loại trong nhóm từ trên xuống. GV giải thích cho HS sự tăng bán kính của các nguyên tử trong cùng moat nhóm từ trên xuống. HS nhận xét: bán kính nguyên tử tăng dần nên tính kim loại tăng. 2.Sự biến đổi tính chất trong một nhóm A : Trong một nhóm A :Theo chiều tăng của điện tích hạt nhân tính kim loại của các nguyên tố tăng dần, đồng thời tính phi kim giảm dần. Vd: Tính kim loại: Cs > Rb > K > Na > Li. + Giải thích :Trong một nhóm A, khi Z+ tăng, số lớp e tăng, bán kính nguyên tử tăng, khã năng nhường e dễ, tính kim loại tăng và tính phi kim giảm. Hoạt động 4: Độ âm điện: 8’ GV cung cấp khái niệm độ âm điện HS ghi nhớ. GV thuyết trình giới thiệu bảng giá trị độ âm điện và cho HS nhận xét sự biến đổi trong cùng chu kì và trong cùng nhóm. HS: Trong một chu kì, khi đi từ trái sang phải theo chiều tăng của Z+ giá trị độ âm điện của các nguyên tử nói chung tăng dần. Trong nhóm A, khi đi từ trên xuống dưới theo chiều tăng của Z+ giá trị độ âm điện nói chung giảm dần. 3. Độ âm điện a. Khái niệm : Độ âm điện của một nguyên tử đặc trưng cho khã năng hút electron của nguyên tử đó khi tạo thành liên kết hoá học. b. Bảng độ âm điện : - Trong một chu kì, khi đi từ trái sang phải theo chiều tăng của Z+ giá trị độ âm điện của các nguyên tử nói chung tăng dần. - Trong nhóm A, khi đi từ trên xuống dưới theo chiều tăng của Z+ giá trị độ âm điện nói chung giảm dần. óKết luận : Tính kim loại, tính phi kim của các nguyên tố biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng của điện tích hạt nhân. Hoạt động 5: Củng cố. 2’ GV yêu cầu HS sắp xếp các nguyên tố trong nhóm VA theo tính kim loại tăng dần. HS căn cứ theo sự biến đổi sắp xếp các nguyê tố. C < Si < Ge < Sn. 4/ Dặn dò: (1 phút) -Về nhà học bài cũ và xem trước bài phần kiến thức: nhóm nguyên tố. -Làm bài tập sau: 1,2,3,4, SGK/47. IV/ Rút kinh nghiệm, bổ sung: Ngày soạn : 09/10/2011 Tiết 17: Bài 8+9 : SỰ BIẾN ĐỔI TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC. ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN ( tiếp theo) I.Mục tiêu: 1. Kiến thức : Học sinh biết : - Hóa trị của các nguyên tố trong hợp chất với oxi tăng dần từ 1 tới 7 khi đi từ trái sang phải trong cùng một chu kì, hóa trị của các phi kim trong hợp chất với H2 giảm từ 1 tới 4. - Sự biến thiên tính chất axit – bazơ của các nguyên tố nhóm A. Định luật tuần hoàn. 2. Kĩ năng : - Vận dụng quy luật đã biết để nghiên cứu các bảng thống kê tính chất , từ đó học được quy luật mới. - So sánh các nội dung của các nguyên tố trên cơ sở các kiến thức đã học. 3. Thái độ: - Chuyên cần, chăm chỉ, chịu khó học hỏi để tiến bộ. - Có ý thức chung trong vấn đề của tập thể. II. Chuẩn bị 1. Chuẩn bị của giáo viên: -Photocopy các hình và bảng sau làm đồ dùng dạy học : -Hình 2.1, bảng 7, bảng 8 trong sách giáo khoa. 2. Chuẩn bị của học sinh: - Học bài cũ, làm bài tập. - Tìm hiểu trước nội dung còn lại của bài sự biến đổi tuần hoàn tính chất của các nguyên tố hoá học. Định luật tuần hoàn. III. Hoạt động dạy học. Ổn định lớp: (1 phút) Kiểm tra bài cũ: (5 phút) Câu hỏi: Cho biết tính kim loại và tính phi kim, sự biến đổi các tính chất ấy trong cùng một nhóm A và trong cùng chu kì. Giảng bài mới: Giới thiệu bài: Ta đã tìm hiểu sự biến đổi tính chất của đơn chất, của nguyên tố, còn tính chất của các hợp chất tạo nên từ các nguyên tố ấy thì sao? Vào phần còn lại của bài để tìm hiểu vấn đề này. Tiến trình tiết dạy: Thời gian Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Kiến thức trọng tâm Hoạt động 1: Sự biến đổi hóa trị của các nguyên tố trong cùng chu kì: 15’ GV treo bảng photo của bảng 7 sách giáo khoa và hướng dẫn HS nghiên cứu để trả lời các câu hỏi sau đây: -Sự biến đổi hóa trị của các nguyên tố chu kì 3 trong các oxit cao nhất, trong hợp chất với H2? -Từ đó cho biết quy luật biến đổi theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần. GV giúp HS tự rút ra nhận xét: trong chu kì 3, đi từ trái sang phải, hóa trị cao nhất của các nguyên tố trong hợp chất với oxi tăng lần lượt từ 1 tới 7 còn hóa trị của các phi kim trong hợp chất khí với H2 giảm dần từ 4 tới 1. HS: hóa trị của các nguyên tố trong oxit cao nhất tăng dần từ 1 tới 7, hóa trị của phi kim trong hợp chất với H2 giảm từ 1 tới 4. II. Hóa trị của các nguyên tố: Trong một chu kì khi đi từ trái sang phải, hóa trị cao nhất của một nguyên tố trong hợp chất với oxi tăng dần từ 1 tới 7 còn hóa trị của các phi kim trong hợp chất với H2 giảm từ 4 tới 1. Ví dụ: STT nhóm A IA IIA IIIA IVA VA VIA VIIA h/c với O2 Na2O K2O MgO CaO Al2O3 Ga2O3 SiO2 GeO2 P2O5 Aùs2O5 SO3 SeO3 Cl2O7 Br2O7 HT cao nhất với O2 1 2 3 4 5 6 7 h/c khí với H2 SiH4 GeH4 PH3 AsH3 H2S H2Se HCl HBr HT với H2 4 3 2 1 Hoạt động 2: Sự biến đổi tính axit, bazơ của oxit và hiđroxit của các nguyên tố nhóm A. 13’ GV cho HS quan sát bảng 8 sách giáo khoa và cho biết kết luận về sự biến đổi tính axit và bazơ của oxit và hiđroxit các nguyên tố nhóm A trong chu kì 3 theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần. GV bổ sung thêm: tính chất được lặp lại ở chu kì sau. HS nhận xét: với các nguyên tố nhóm A của chu kì 3, từ trái sang phải theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần tính bazơ của oxit và hiđroxit giảm dần, tính axit tăng dần. III. Oxit và hiđroxit các nguyên tố nhóm A: Theo chiều tăng của điện tích hạt nhân, trong cùng một chu kì tính bazơ của oxit và hiđroxit giảm dần đồng thời tính axit tăng dần. Na2O Oxit bazơ MgO Oxit bazơ Al2O3 Oxit lưỡng tính SiO2 Oxit axit P2O5 Oxit axit SO3 Oxit axit Cl2O7 Oxit axit NaOH Bazơ mạnh Mg(OH)2 Bazơ yếu Al(OH)3 Hiđroxit lưỡng tính H2SiO3 Axit yếu H3PO4 Axit trung bình H2SO4 Axit mạnh HClO4 Axit rất mạnh Hoạt động 3: Định luật tuần hoàn: 8’ GV tổng kết lại: Trên cơ sở khảo sát sự biến đổi cấu hình electron nguyên tử, bán kính nguyên tử, độ âm điện, tính kim loại, tính pki kim của các nguyên tố hóa học, ta thấy các tính chất ấy không biến đổi liên tục mà biến đổi một cách tuần hoàn. GV hướng dẫn HS đọc sách giáo khoa và phát biểu nội dung của định luật. HS lắng nghe và theo dõi lại kiến thức cũ. HS phát biểu nội dung định luật dựa vào sách giáo khoa. IV. Định luật tuần hoàn: Tính chất của các nguyên tố và đơn chất, cũng như thành phần và tính chất của các hợp chất tạo nên từ các nguyên tố đó biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng của điện tích hạt nhân nguyên tử. Hoạt động 4: Củng cố. 2’ GV yêu cầu HS đọc sách giáo khoa và thực hiện phân tích để chọn đáp án cho bài tập 1 và 2 trang 47. HS đọc đề bài, nhắc lại lí thuyết liên quan và lựa chọn đpá án. Bài 1: Đáp án D. Bài 2: Đáp án D. 4/ Dặn dò: (1 phút) -Về nhà học bài cũ và xem trước bài “ý nghĩa của BTH các nguyên tố hóa học”. -Làm bài tập sau: 3-12 sgk /47. IV/ Rút kinh nghiệm, bổ sung:
Tài liệu đính kèm: