Giáo án trọn bộ Ngữ văn 10

Ngày soạn: 10 tháng 8 năm 2009 
Tiết:1.
Đọc văn:
tæng quan v¨n häc viÖt nam
A.Mục tiêu bài học: 
 Giúp hs:- Nhận thức được những nét lớn của nền VHVN về c¸c phương diện: các bộ phận hợp thành, các thời kì phát triển (thêi k× tõ thÕ kØ X- XIX).
 - Biết vận dụng các tri thức đó để tìm hiểu và hệ thống hãa những tác phẩm sẽ học về VHVN.
 - Bồi dưỡng niềm tự hào về VHVN.
B. Sự chuẩn bị của thầy và trò:
- Sgk, sgv và các tài liệu tham khảo.
- Hs so¹n bµi theo c¸c c©u hái cña sgk.
- Gv thiết kế dạy- học.
C. Cách thức tiến hành:
 Gv tổ chức giờ dạy- học theo cách kết hợp các hình thức nêu vấn đề, trao đổi - thảo luận và trả lời các câu hỏi.
D. Tiến trình dạy học:
1. æn định tổ chức lớp.
2.Bài mới:
Ho¹t ®éng cña gv vµ hs
 Yªu cÇu cÇn ®¹t
-VHVN bao gåm c¸c bé phËn lín nµo?
-VH d©n gian lµ g×? Ng­êi trÝ thøc cã tham gia s¸ng t¸c VH d©n gian ko? Nªu vµi VD mµ em biÕt?
- KÓ tªn c¸c thÓ lo¹i VH d©n gian?
- §Æc tr­ng c¬ b¶n cña VH d©n gian?
- Vai trß cña VH d©n gian?
- VH viÕt lµ g×?
- §Æc tr­ng c¬ b¶n cña VH viÕt?
- C¸c thµnh phÇn chñ yÕu cña VH viÕt? Nªu mét vµi t¸c phÈm thuéc c¸c thµnh phÇn ®ã?
- HÖ thèng thÓ lo¹i cña VH viÕt?
Gv chuyÓn ý, dÉn d¾t.
- Nªu c¸ch ph©n k× tæng qu¸t nhÊt cña VH viÕt VN? Ba thêi k× lín ®­îc ph©n ®Þnh ntn?
- Ch÷ H¸n ®­îc du nhËp vµo VN tõ kho¶ng thêi gian nµo? T¹i sao ®Õn thÕ kØ X, VH viÕt VN míi thùc sù h×nh thµnh? 
- KÓ tªn mét sè t¸c gi¶, t¸c phÈm VH viÕt b»ng ch÷ H¸n tiªu biÓu?
- Em biÕt g× vÒ ch÷ N«m vµ sù ph¸t triÓn cña VH ch÷ N«m?
- ý nghÜa cña ch÷ N«m vµ VH ch÷ N«m?
I. C¸c bé phËn cña nÒn VHVN:
1. VH d©n gian:
- K/n: Lµ s¸ng t¸c tËp thÓ vµ truyÒn miÖng cña nh©n d©n lao ®éng.
- Ng­êi trÝ thøc cã tham gia s¸ng t¸c VH d©n gian nh­ng ph¶i tu©n thñ c¸c ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña VH d©n gian, trë thµnh tiÕng nãi t×nh c¶m chung cña nh©n d©n lao ®éng.
 VD: Bµi ca dao:“Trong ®Çm g× ®Ñp b»ng sen...”(Mét nhµ nho), “Th¸p M­êi ®Ñp nhÊt b«ng sen...”(B¶o §Þnh Giang), “Hìi c« t¸t n­íc bªn ®µng...”(Bµng B¸ L©n),...
- C¸c thÓ lo¹i VH d©n gian: ThÇn tho¹i, truyÒn thuyÕt, sö thi, truyÖn cæ tÝch, truyÖn c­êi, truyÖn ngô ng«n, tôc ng÷, c©u ®è, ca dao, vÌ, truyÖn th¬, chÌo.
- §Æc tr­ng:
 + TÝnh tËp thÓ.
 + TÝnh truyÒn miÖng.
 + TÝnh thùc hµnh (g¾n bã vµ phôc vô trùc tiÕp cho c¸c sinh ho¹t kh¸c nhau trong ®êi sèng céng ®ång).
- Vai trß:
 + Gi÷ g×n, mµi giòa vµ ph¸t triÓn ng«n ng÷ d©n téc.
 + Nu«i d­ìng t©m hån nh©n d©n.
 + Gãp phÇn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn VH viÕt.
2. VH viÕt:
- K/n: Lµ s¸ng t¸c cña trÝ thøc, ®­îc ghi l¹i b»ng ch÷ viÕt, mang dÊu Ên cña t¸c gi¶.
- §Æc tr­ng: Lµ s¸ng t¹o cña c¸ nh©n, mang dÊu Ên c¸ nh©n.
- C¸c thµnh phÇn chñ yÕu: 
 + VH viÕt b»ng ch÷ H¸n.
 + VH viÕt b»ng ch÷ N«m.
 + VH viÕt b»ng ch÷ quèc ng÷.
- HÖ thèng thÓ lo¹i:
 + Tõ thÕ kØ X-XIX:
 VH ch÷ H¸n:+ V¨n xu«i.
 + Th¬.
 + V¨n biÒn ngÉu.
 VH ch÷ N«m:+ Th¬.
 + V¨n biÒn ngÉu.
+ Tõ ®Çu thÕ kØ XX- nay:+ Tù sù.
 + Tr÷ t×nh.
 + KÞch.
* L­u ý: Hai bé phËn VH d©n gian vµ VH viÕt lu«n cã sù t¸c ®éng qua l¹i. Khi tinh hoa cña hai bé phËn v¨n häc nµy kÕt tinh l¹i ë nh­ng c¸ tÝnh s¸ng t¹o, trong nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö nhÊt ®Þnh ®· h×nh thµnh c¸c thiªn tµi VH (NguyÔn Tr·i, NguyÔn Du, Hå ChÝ Minh,...).
II. C¸c thêi k× ph¸t triÓn cña nÒn VHVN:
1. VH trung ®¹i (Thêi k× tõ thÕ kØ X-XIX):
a. VH ch÷ H¸n:
- Ch÷ H¸n du nhËp vµo VN tõ ®Çu c«ng nguyªn.
- VH viÕt VN thùc sù h×nh thµnh vµo thÕ kØ X khi d©n téc ta giµnh ®­îc ®éc lËp. 
- C¸c t¸c gi¶, t¸c phÈm tiªu biÓu:
 + LÝ Th­êng KiÖt: Nam quèc s¬n hµ.
 + TrÇn Quèc TuÊn: HÞch t­íng sÜ.
 + NguyÔn Tr·i: B×nh Ng« ®¹i c¸o, Qu©n trung tõ mÖnh tËp,...
 + NguyÔn Du: §éc TiÓu Thanh kÝ, Së kiÕn hµnh,...
b. V¨n häc ch÷ N«m:
- Ch÷ N«m lµ lo¹i ch÷ ghi ©m tiÕng ViÖt dùa trªn c¬ së ch÷ H¸n do ng­êi ViÖt s¸ng t¹o ra tõ thÕ kØ XIII.
-VH ch÷ N«m:+ Ra ®êi vµo thÕ kØ XIII.
 + Ph¸t triÓn ë thÕ kØ XV (t¸c gi¶, t¸c phÈm tiªu biÓu: NguyÔn Tr·i- Quèc ©m thi tËp, Lª Th¸nh T«ng- Hång §øc quèc ©m thi tËp,...).
 + §¹t ®Õn ®Ønh cao vµo thÕ kØ XVIII- ®Çu thÕ kØ XIX (t¸c gi¶, t¸c phÈm tiªu biÓu: NguyÔn Du- TruyÖn KiÒu, §oµn ThÞ §iÓm- Chinh phô ng©m, Th¬ N«m Hå Xu©n H­¬ng,...).
- ý nghÜa cña ch÷ N«m vµ VH ch÷ N«m:
 + Chøng tá ý chÝ x©y dùng mét nÒn VH vµ v¨n hãa ®éc lËp cña d©n téc ta.
 + ¶nh h­ëng s©u s¾c tõ VH d©n gian nªn VH ch÷ N«m gÇn gòi vµ lµ tiÕng nãi t×nh c¶m cña nh©n d©n lao ®éng.
 + Kh¼ng ®Þnh nh÷ng truyÒn thèng lín cña VH d©n téc (CN yªu n­íc, tÝnh hiÖn thùc vµ CN nh©n ®¹o).
+ Ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh d©n téc hãa vµ d©n chñ hãa cña VH trung ®¹i.
 E. Cñng cè, dÆn dß: 
 Yªu cÇu hs:- Häc bµi.
 - Lµm bµi tËp: lËp b¶ng so s¸nh VH d©n gian vµ VH viÕt.
Ngµy so¹n: 14 tháng 8 năm 2009 
TiÕt: 2.
§äc v¨n:
tæng quan v¨n häc viÖt nam(tiÕp)
A.Mục tiêu bài học: 
 Giúp hs:- Nhận thức được các giai ®o¹n phát triển cña VHVNH§ và một số nét đặc sắc truyền thống của VH dân tộc.
 - Biết vận dụng các tri thức đó để tìm hiểu và hệ thống hãa những tác phẩm sẽ học về VHVN.
 - Bồi dưỡng niềm tự hào về VHVN.
B. Sự chuẩn bị của thầy và trò:
- Sgk, sgv và các tài liệu tham khảo.
- Hs so¹n bµi theo c¸c c©u hái cña sgk.
- Gv thiết kế dạy- học.
C. Cách thức tiến hành:
 Gv tổ chức giờ dạy- học theo cách kết hợp các hình thức nêu vấn đề, trao đổi- thảo luận và trả lời các câu hỏi.
D. Tiến trình dạy học:
1. æn định tổ chức lớp.
2. KiÓm tra bµi cò:
C©u hái: Ph©n biÖt VHDG vµ VH viÕt? C¸c thµnh phÇn cña VHT§? ý nghÜa cña ch÷ N«m vµ VH ch÷ N«m?
3.Bài mới:
Ho¹t ®éng cña gv vµ hs
Yªu cÇu cÇn ®¹t
-V× sao nÒn VHVN thÕ kØ XX ®­îc gäi lµ VH hiÖn ®¹i?
 Hs thảo luận, tr¶ lêi:
 - VHH§ ®­îc chia ra thµnh nh÷ng giai ®o¹n nhá nµo? Nªu ®Æc ®iÓm chÝnh cña giai ®o¹n VH 1900-1930?
- KÓ tªn c¸c t¸c gi¶ tiªu biÓu trong giai ®o¹n nµy?
- Nªu ®Æc ®iÓm chÝnh cña VHVN giai ®o¹n tõ 1930-1945?
Gv gîi më: §©y lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn rùc rì nhÊt cña VHVNH§. NÒn VH n­íc ta khi Êy víi tr¨m nhµ ®ua tiÕng nh­ tr¨m hoa ®ua në. “Mét n¨m cña ta b»ng ba m­¬i n¨m cña ng­êi”(VòNgäc Phan).
- NhÞp ®é ph¸t triÓn cña VHVN giai ®o¹n nµy ntn? C«ng cuéc hiÖn ®¹i hãa nÒn VH d©n téc ®· hoµn thµnh ch­a?
- KÓ tªn c¸c t¸c gi¶ tiªu biÓu?
- Nªu ®Æc ®iÓm chÝnh cña VHVN giai ®o¹n tõ 1945-1975?
- VHVN ®­îc sù chØ ®¹o vÒ t­ t­ëng, ®­êng lèi cña tæ chøc nµo? phôc vô nhiÖm vô g×? Nh÷ng néi dung ph¶n ¸nh chÝnh cña nã?
- KÓ tªn c¸c t¸c gi¶ tiªu biÓu?
- Nªu ®Æc ®iÓm chÝnh cña VHVN giai ®o¹n tõ 1975- hÕt thÕ kØ XX?
- KÓ tªn c¸c t¸c gi¶ tiªu biÓu?
Gv chuyÓn ý, dÉn d¾t.
Mèi quan hÖ cña con ng­êi ViÖt Nam víi thÕ giíi tù nhiªn ®­îc biÓu hiÖn qua nh÷ng mÆt nµo? VD minh häa?
- Tõ mèi quan hÖ g¾n bã s©u s¾c cña con ng­êi ViÖt Nam vµ thiªn nhiªn, em thÊy ng­êi ViÖt cã t×nh c¶m víi thiªn nhiªn ntn?
- T¹i sao CN yªu n­íc l¹i trë thµnh mét trong nh÷ng néi dung quan träng vµ næi bËt nhÊt cña VHVN? 
 V×:
+ Nh©n d©n ta cã lßng yªu n­íc nång nµn, sím cã ý thøc x©y dùng mét quèc gia ®éc lËp, tù do.
+ Do ®iÒu kiÖn tù nhiªn ®Æc biÖt" ®Êt n­íc ta lu«n ph¶i ®Êu tranh chèng ngo¹i x©m ®Ó giµnh vµ gi÷ ®éc lËp " lßng yªu n­íc ®­îc mµi giòa. 
- Nh÷ng biÓu hiÖn cña CN yªu n­íc trong VHVN?
- Em h·y nªu nh÷ng biÓu hiÖn cña mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi ViÖt Nam vµ x· héi? Ph©n tÝch VD minh häa? 
- Theo em, ý thøc c¸ nh©n lµ g×?
- ý thøc vÒ b¶n th©n cña con ng­êi ViÖt Nam ®­îc biÓu hiÖn trong VH ntn?
Gîi më: Mèi quan hÖ gi÷a ý thøc c¸ nh©n vµ ý thøc céng ®ång? Khi nµo ng­êi ViÖt Nam chó träng ®Õn ý thøc c¸ nh©n, ý thøc céng ®ång? Nªu c¸c giai ®o¹n VH minh häa? 
- Xu h­íng cña VH n­íc ta hiÖn nay lµ g×? Em cã t¸n ®ång nh÷ng t¸c phÈm chØ ®Ò cao quyÒn h­ëng thô theo b¶n n¨ng cña con ng­êi ko? V× sao?
Hs ®äc vµ häc phÇn ghi nhí (sgk).
2. VH hiÖn ®¹i (Tõ ®Çu thÕ kØ XX- hÕt thÕ kØ XX):
a. VHVN tõ 1900- 1930:
- §Æc ®iÓm: Lµ giai ®o¹n v¨n häc giao thêi.
 + DÊu tÝch cña nÒn VH trung ®¹i: quan niÖm thÈm mÜ, mét sè thÓ lo¹i VH trung ®¹i (th¬ §­êng luËt, v¨n biÒn ngÉu,...) vÉn ®­îc líp nhµ nho cuèi mïa sö dông.
 + C¸i míi: VHVN ®· b­íc vµo quü ®¹o hiÖn ®¹i hãa, cã sù tiÕp xóc, häc tËp VH ch©u ¢u.
- C¸c t¸c gi¶ tiªu biÓu: T¶n §µ, Hå BiÓu Ch¸nh, Ph¹m Duy Tèn, Phan Béi Ch©u,...
b. VHVN tõ 1930-1945:
- §Æc ®iÓm:
 + VH ph¸t triÓn víi nhÞp ®é mau lÑ.
 + C«ng cuéc hiÖn ®¹i hãa nÒn VH ®· hoµn thµnh.
- C¸c t¸c gi¶ tiªu biÓu:
 + ThÕ L÷, Xu©n DiÖu, ChÕ Lan Viªn, NguyÔn BÝnh,...
 + Ng« TÊt Tè, Nam Cao, Vò Träng Phông, NguyÔn Tu©n,...
 + Tè H÷u, Hå ChÝ Minh,...
 + Hoµi Thanh, H¶i TriÒu,...
c. VHVN tõ 1945-1975:
- §Æc ®iÓm: Lµ giai ®o¹n VH c¸ch m¹ng.
 + VH ®­îc sù chØ ®¹o vÒ t­ t­ëng, ®­êng lèi cña §¶ng.
 + VH ph¸t triÓn thèng nhÊt phôc vô c¸c nhiÖm vô chÝnh trÞ.
- Néi dung ph¶n ¸nh chÝnh 
 + Sù nghiÖp ®Êu tranh c¸ch m¹ng.
 + C«ng cuéc x©y dùng cuéc sèng míi cña nh©n d©n.
" VH mang ®Ëm c¶m høng sö thi vµ chÊt l·ng m¹n c¸ch m¹ng.
- C¸c t¸c gi¶ tiªu biÓu:
 Quang Dòng, NguyÔn §×nh Thi, Hoµng CÇm, T« Hoµi, Kim L©n, NguyÔn Minh Ch©u, Ph¹m TiÕn DuËt, Xu©n Quúnh,...
d. VHVN tõ 1975- hÕt thÕ kØ XX:
- §Æc ®iÓm:
 + VHVN b­íc vµo giai ®o¹n ph¸t triÓn míi.
 + Hai m¶ng ®Ò tµi lín lµ: lÞch sö chiÕn tranh c¸ch m¹ng vµ con ng­êi ViÖt Nam ®­¬ng ®¹i.
- C¸c t¸c gi¶ tiªu biÓu:
 Lª Lùu, NguyÔn Kh¾c Tr­êng, B¶o Ninh, NguyÔn Huy ThiÖp, NguyÔn ThÞ Thu HuÖ,...
] §¸nh gi¸:
 NÒn VHVN ®· ®¹t ®­îc thµnh tùu to lín:
 + KÕt tinh ®­îc nh÷ng t¸c gi¶ VH lín: NguyÔn Tr·i, NguyÔn Du, Hå ChÝ Minh,...
 + NhiÒu t¸c phÈm cã gi¸ trÞ ®­îc dÞch ra nhiÒu thø tiÕng trªn thÕ giíi: TruyÖn KiÒu, NhËt kÝ trong tï, Th¬ t×nh Xu©n DiÖu,...
 + Cã vÞ trÝ xøng ®¸ng trong nÒn VH nh©n lo¹i.
III. Con ng­êi ViÖt Nam qua VH:
1. Con ng­êi ViÖt Nam trong mèi quan hÖ víi thÕ giíi tù nhiªn:
- NhËn thøc, c¶i t¹o, chinh phôc thÕ giíi tù nhiªn:
 VD: + ThÇn tho¹i ThÇn trô trêi, Qu¶ bÇu tiªn,..." gi¶i thÝch sù h×nh thµnh thÕ giíi tù nhiªn vµ con ng­êi.
 + TruyÒn thuyÕt S¬n Tinh- Thñy Tinh" kh¸t väng chinh phôc thÕ giíi tù nhiªn.
- Thiªn nhiªn lµ ng­êi b¹n tri ©m, tri kØ:
 VD: + Ca dao vÒ quª h­¬ng ®Êt n­íc:
 “ §­êng v« xø NghÖ quanh quanh...”
 “ Hìi c« t¸t n­íc bªn ®­êng...”
 “§øng bªn ni ®ång ngã bªn tª ®ång...”
 + Th¬ N«m NguyÔn Tr·i, Hå Xu©n H­¬ng, NguyÔn KhuyÕn,...
- Thiªn nhiªn g¾n víi lÝ t­ëng thÈm mÜ, ®¹o ®øc nhµ nho:
 VD: Tïng, cóc, tróc, mai" cèt c¸ch ng­êi qu©n tö (th¬ NguyÔn Tr·i, NguyÔn BØnh Khiªm,...).
- Thiªn nhiªn thÓ hiÖn t×nh yªu quª h­¬ng, ®Êt n­íc, yªu cuéc sèng vµ ®Æc biÖt lµ t×nh yªu løa ®«i:
 VD: Ca dao " t×nh yªu nh÷ng vËt th©n thuéc" t×nh yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc.
 Sãng (Xu©n Quúnh), T­¬ng t­ (NguyÔn BÝnh), H­¬ng thÇm (Phan ThÞ Thanh Nhµn),...
[ Con ng­êi ViÖt Nam cã t×nh yªu thiªn nhiªn s©u s¾c vµ thÊm thÝa.
2. Con ng­êi ViÖt Nam trong mèi quan hÖ víi quèc gia d©n téc:
- CN yªu n­íc - mét trong nh÷ng néi dung quan träng vµ næi bËt nhÊt cña VHVN.
- BiÓu hiÖn:
+ T×nh yªu quª h­¬ng (yªu c¶nh ®Ñp cña quª h­¬ng ®Êt n­íc).
+ NiÒm tù hµo vÒ truyÒn thèng v¨n hãa d©n téc, lÞch sö dùng n­íc vµ gi÷ n­íc hµo hïng.
+ ý chÝ c¨m thï qu©n x©m l­îc vµ tinh thÇn x¶ th©n v× ®éc lËp tù do...
] CN yªu n­íc lµ mét néi dung tiªu biÓu, mét gi¸ trÞ qu ... cÇu kÕt hîp chóng trong thùc tÕ v¨n b¶n?
C©u 2: Sù viÖc vµ chi tiÕt tiªu biÓu trong v¨n b¶n tù sù lµ g×? Cho biÕt c¸ch chän sù viÖc vµ chi tiÕt tiªu biÓu khi viÕt kiÓu v¨n b¶n nµy?
C©u 3:
Tr×nh bµy c¸ch lËp dµn ý, viÕt ®o¹n v¨n tù sù cã sö dông c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m?
C©u 4:
Tr×nh bµy c¸c ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh th­êng ®­îc sö dông trong 1 bµi v¨n thuyÕt minh?
C©u 5:
Lµm thÕ nµo ®Ó viÕt ®­îc bµi v¨n thuyÕt minh chuÈn x¸c, hÊp dÉn?
C©u 6:
Tr×nh bµy c¸ch lËp dµn ý vµ viÕt c¸c ®o¹n v¨n thuyÕt minh?
C©u 7:
Tr×nh bµy cÊu t¹o cña 1 lËp luËn, c¸c thao t¸c nghÞ luËn vµ c¸ch lËp dµn ý cho bµi v¨n nghÞ luËn?
C©u 8:
Tr×nh bµy yªu cÇu vµ c¸ch thøc tãm t¾t VB tù sù vµ VB thuyÕt minh?
- C¸c c¸ch tãm t¾t VB tù sù: tãm t¾t theo cèt truyÖn vµ tãm t¾t theo nh©n vËt chÝnh.
- Tãm t¾t Vb thuyÕt minh nh»m hiÓu vµ n¾m ®­îc nh÷ng néi dung chÝnh cña VB ®ã.
C©u 9:
Nªu ®Æc ®iÓm c¸ch viÕt kÕ ho¹ch c¸ nh©n vµ qu¶ng c¸o?
C©u 10:
Nªu c¸ch thøc tr×nh bµy 1 vÊn ®Ò?
I. LÝ thuyÕt:
C©u 1:
a. V¨n b¶n tù sù:
- Kh¸i niÖm: Tù sù lµ tr×nh bµy c¸c sù viÖc (sù kiÖn) cã quan hÖ nh©n qu¶ dÉn ®Õn kÕt côc, biÓu lé ý nghÜa.
- Môc ®Ých: BiÓu hiÖn con ng­êi, quy luËt ®êi sèng, bµy tá th¸i ®é, t×nh c¶m.
 b. V¨n b¶n thuyÕt minh:
- Kh¸i niÖm: ThuyÕt minh lµ kiÓu v¨n b¶n nh»m gi¶i thÝch, tr×nh bµy chÝnh x¸c, kh¸ch quan vÒ cÊu t¹o, tÝnh chÊt, quan hÖ, gi¸ trÞ,...cña mét sù vËt, hiÖn t­îng, mét vÊn ®Ò thuéc tù nhiªn, x· héi vµ con ng­êi.
- Môc ®Ých: Gióp ng­êi ®äc cã tri thøc kh¸ch quan vµ th¸i ®é ®óng ®¾n víi chóng.
c. NghÞ luËn:
- Kh¸i niÖm: NghÞ luËn lµ tr×nh bµy t­ t­ëng, quan ®iÓm ®èi víi tù nhiªn, x· héi vµ con ng­êi b»ng c¸c luËn ®iÓm, luËn cø vµ c¸ch lËp luËn.
- Môc ®Ých: ThuyÕt phôc mäi ng­êi tin theo c¸i ®óng, c¸i tèt, tõ bá c¸i sai, c¸i xÊu.
d. Mèi quan hÖ gi÷a 3 lo¹i v¨n b¶n trªn:
- Tù sù: cã sö dông yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m, thuyÕt minh, nghÞ luËn.
- ThuyÕt minh: cã sö dông yÕu tè miªu t¶, tù sù, nghÞ luËn. 
- NghÞ luËn: cã sö dông yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m, thuyÕt minh.
" viÖc sö dông kÕt hîp c¸c kiÓu v¨n b¶n trªn nh»m t¹o sù linh ho¹t, thuyÕt phôc vµ hÊp dÉn cho c¸c lo¹i v¨n b¶n.
C©u 2:
- Sù viÖc lµ c¸i x¶y ra ®­îc nhËn thøc cã ranh giíi râ rµng, ph©n biÖt víi nh÷ng c¸i x¶y ra kh¸c.
- Sù viÖc tiªu biÓu lµ nh÷ng sù viÖc quan träng gãp phÇn h×nh thµnh cèt truyÖn.
- Chi tiÕt lµ tiÓu tiÕt cña t¸c phÈm mang søc chøa lín vÒ c¶m xóc vµ t­ t­ëng.
- Chi tiÕt ®Æc s¾c lµ chi tiÕt tËp trung thÓ hiÖn râ nÐt sù viÖc tiªu biÓu.
- C¸c b­íc thùc hiÖn viÖc lùa chän sù viÖc, chi tiÕt tiªu biÓu:
+ X¸c ®Þnh ®Ò tµi, chñ ®Ò c©u chuyÖn.
+ Dù kiÕn cèt truyÖn (sù viÖc tiªu biÓu).
+ TriÓn khai sù viÖc b»ng c¸c chi tiÕt.
C©u 3:
- C¸ch lËp dµn ý:
+ X¸c ®Þnh ®Ò tµi: KÓ vÒ viÖc g×, chuyÖn g×?
+ X¸c ®Þnh nh©n vËt.
+ Dù kiÕn cèt truyÖn: Sù viÖc 1, 2, 3,...
- Dµn ý chung:
+ MB: Giíi thiÖu c©u chuyÖn (hoµn c¶nh, ko gian, thêi gian, nh©n vËt,...)
+ TB: KÓ nh÷ng sù viÖc, chi tiÕt chÝnh theo diÔn biÕn c©u chuyÖn, kÕt hîp c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m.
+ KB: Nªu c¶m nghÜ cña nh©n vËt hoÆc mét chi tiÕt ®Æc s¾c.
C©u 4: C¸c ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh th«ng dông:
- §Þnh nghÜa. 
- Ph©n tÝch, ph©n lo¹i.
- LiÖt kª, nªu vÝ dô.
- Gi¶ng gi¶i nguyªn nh©n- kÕt qu¶
- So s¸nh.
- Dïng sè liÖu.
C©u 5:
a.Yªu cÇu ®¶m b¶o tÝnh chuÈn x¸c:
- T×m hiÓu thÊu ®¸o tr­íc khi viÕt.
- Thu thËp ®Çy ®ñ tµi liÖu tham kh¶o, c¸c tµi liÖu cã gi¸ trÞ.
- Chó ý vÊn ®Ò thêi ®iÓm xuÊt b¶n cña tµi liÖu ®Ó cËp nhËt th«ng tin.
b. Yªu cÇu ®¶m b¶o tÝnh hÊp dÉn:
- §­a ra c¸c chi tiÕt cô thÓ, sinh ®éng, nh÷ng con sè chÝnh x¸c ®Ó bµi v¨n ko trõu t­îng, m¬ hå.
- So s¸nh ®Ó lµm næi bËt sù kh¸c biÖt, t¹o Ên t­îng.
- KÕt hîp vµ sö dông c¸c kiÓu c©u linh ho¹t.
- Khi cÇn nªn phèi hîp nhiÒu lo¹i kiÕn thøc ®Ó ®èi t­îng thuyÕt minh ®­îc soi räi tõ nhiÒu mÆt.
C©u 6:
a. C¸ch lËp dµn ý:
- MB: Giíi thiÖu ®èi t­îng thuyÕt minh.
- TB: Cung cÊp c¸c ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt, sè liÖu,... vÒ ®èi t­îng.
- KB: Vai trß, ý nghÜa cña ®èi t­îng®èi víi ®êi sèng.
b. C¸ch viÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh:
- X¸c ®Þnh chñ ®Ò cña ®o¹n v¨n.
- Sö dông hîp lÝ c¸c ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh.
- §¶m b¶o tÝnh liªn kÕt vÒ h×nh thøc vµ néi dung.
- Dïng tõ, ®Æt c©u trong s¸ng, ®óng phong c¸ch ng«n ng÷.
C©u 7:
a. CÊu t¹o cña 1 lËp luËn:
- LuËn ®iÓm.
- C¸c luËn cø.
- C¸c ph­¬ng ph¸p lËp luËn.
b. C¸c thao t¸c nghÞ luËn:
- DiÔn dÞch.
- Quy n¹p.
- Ph©n tÝch.
- Tæng hîp.
- So s¸nh.
c. C¸ch lËp dµn ý:
- N¾m ch¾c c¸c yªu cÇu cña ®Ò bµi.
- T×m hÖ thèng luËn ®iÓm, luËn cø.
- S¾p xÕp c¸c luËn ®iÓm, luËn cø hîp lÝ.
C©u 8:
- Yªu cÇu cña tãm t¾t VB tù sù:
+ T«n träng néi dung c¬ b¶n cña t¸c phÈm.
+ Tháa m·n nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n cña 1 v¨n b¶n.
+ §¸p øng ®­îc môc ®Ých tãm t¾t.
- Tãm t¾t VB tù sù theo nh©n vËt chÝnh:
Môc ®Ých:+ Gióp ta n¾m v÷ng tÝnh c¸ch , sè phËn nh©n vËt chÝnh.
 + Gãp phÇn t×m hiÓu vµ ®¸nh gi¸ t¸c phÈm.
- C¸ch thøc tãm t¾t VB tù sù:
+ X¸c ®Þnh môc ®Ých tãm t¾t.
+ §äc kÜ VB, x¸c ®Þnh nh©n vËt chÝnh, ®Æt nh©n vËt trong mèi quan hÖ víi c¸c nh©n vËt kh¸c vµ diÔn biÕn cña c¸c sù viÖc trong cèt truyÖn.
+ ViÕt VB tãm t¾t b»ng lêi v¨n cña m×nh, cã thÓ trÝch dÉn nguyªn v¨n 1 sè tõ ng÷, c©u v¨n trong t¸c phÈm.
- Yªu cÇu cña tãm t¾t VB thuyÕt minh: VB tãm t¾t ph¶i râ rµng, chÝnh x¸c so víi n«i dung v¨n b¶n gèc.
- C¸ch thøc tãm t¾t VB thuyÕt minh:
+ X¸c ®Þnh môc ®Ých, yªu cÇu tãm t¾t.
+ §äc kÜ VB gèc ®Ó n¾m ®­îc ®èi t­îng thuyÕt minh.
+ T×m bè côc v¨n b¶n.
+ ViÕt b¶n tãm t¾t b»ng lêi v¨n cña m×nh
C©u 9:
- §Æc ®iÓm c¸ch viÕt b¶n kÕ ho¹ch c¸ nh©n:
+ ThÓ hiÖn râ môc tiªu, néi dung, c¸ch thøc vµ thêi gian tiÕn hµnh.
+ Lêi v¨n ng¾n gän, thÓ hiÖn d­íi c¸c môc lín nhá kh¸c nhau, cÇn thiÕt cã thÓ kÎ b¶ng.
- §Æc ®iÓm c¸ch viÕt qu¶ng c¸o:
+ Ng¾n gän, sóc tÝch, hÊp dÉn, t¹o Ên t­îng.
+ Trung thùc, t«n träng ph¸p luËt vµ thuÇn phong mÜ tôc.
+ Chän ®­îc 1 néi dung ®éc ®¸o, g©y Ên t­îng, thÓ hiÖn tÝnh ­u viÖt cña s¶n phÈm, dÞch vô råi tr×nh bµy theo kiÓu quy n¹p hoÆc so s¸nh vµ sö dông nh÷ng tõ ng÷ kh¼ng ®Þnh tuyÖt ®èi.
+ KÕt hîp sö dông c¸c tõ ng÷ vµ h×nh ¶nh minh häa.
C©u 10:
- C¸ch thøc tr×nh bµy 1 vÊn ®Ò:
+ Tr­íc khi tr×nh bµy cÇn t×m hiÓu, suy nghÜ, n¾m ch¾c c¸c ®Æc ®iÓm cña vÊn ®Ò, ®èi t­îng cÇn tr×nh bµy.
+ ChuÈn bÞ ®Ò tµi, ®Ò c­¬ng cho bµi nãi.
+ Khi tr×nh bµy cÇn tu©n thñ tr×nh tù: khëi ®Çu- diÔn biÕn- kÕt thóc. 
- Yªu cÇu: ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu vÒ néi dung, ng÷ ®iÖu, cö chØ, ¸nh m¾t, ®iÖu bé, c¶m xóc,...®Ó l«i cuèn ng­êi nghe.
* Cñng cè, dÆn dß:
 Yªu cÇu hs:- VÒ «n l¹i, hoµn thiÖn c¸c c©u hái «n tËp.
 - ChuÈn bÞ tèt cho bµi kiÓm tra cuèi n¨m.
®Ò thi kh¶o s¸t chÊt l­îng häc k× 2
n¨m häc 2008-2009.
C©u 1:(3®)
 T×m vµ ph©n tÝch t¸c dông cña biÖn ph¸p tu tõ trong c¸c c©u th¬ sau:
BiÕt bao b­ím l¶ ong l¬i,
Cuéc say ®Çy th¸ng trËn c­êi suèt ®ªm.
DËp d×u l¸ giã cµnh chim,
Sím ®­a Tèng Ngäc, tèi t×m Tr­êng Khanh.
(TruyÖn KiÒu- NguyÔn Du)
C©u 2:(7®)
 NhËn xÐt vÒ ®o¹n trÝch Trao duyªn (TruyÖn KiÒu- NguyÔn Du), cã ý kiÕn cho r»ng: “C¸i thÇn cña ®o¹n th¬ lµ ë chç: Trao duyªn mµ kh«ng trao ®­îc t×nh! §au khæ v« tËn! Cao ®Ñp v« ngÇn!”
 Anh (chÞ) h·y ph©n tÝch ®o¹n trÝch Trao duyªn ®Ó lµm s¸ng tá ý kiÕn trªn.
®Ò thi kh¶o s¸t chÊt l­îng häc k× 2
n¨m häc 2008-2009.
C©u 1:(3®)
 Anh (chÞ) h·y nªu nh÷ng ®Æc ®iÓm néi dung trong c¸c s¸ng t¸c cña NguyÔn Du? §ãng gãp míi cña «ng cho chñ nghÜa nh©n ®¹o trong v¨n häc trung ®¹i ViÖt Nam giai ®o¹n tõ thÕ kØ XVIII ®Õn nöa ®Çu thÕ kØ XIX lµ g×?
C©u 2:(7®)
 C¶nh ngé vµ t©m tr¹ng cña nµng KiÒu trong ®o¹n trÝch Nçi th­¬ng m×nh (TruyÖn KiÒu- NguyÔn Du)
§¸p ¸n:
C©u 1:(3®)
 BiÖn ph¸p tu tõ ®èi (®èi t­¬ng thµnh): B­ím l¶- ong l¬i, cuéc say ®Çy th¸ng- trËn c­êi suèt ®ªm, l¸ giã- cµnh chim, sím ®­a Tèng Ngäc- tèi t×m Tr­êng Khanh.(1®)
T¸c dông: ph¬i bµy hiÖn thùc t×nh c¶nh trí trªu, « nhôc kÐo dµi cña KiÒu ë chèn lÇu xanh, bän kh¸ch lµng ch¬i ra vµo dËp d×u tÊp nËp. C¸ch dïng c¸c h×nh ¶nh ­íc lÖ cã tÝnh ®èi xøng trªn cßn thÓ hiÖn th¸i ®é tr©n träng, c¶m th«ng cña t¸c gi¶ víi nh©n vËt, gióp nh©n vËt vÉn gi÷ ®­îc ch©n dung cao ®Ñp.(2®)
C©u 2:(7®)
1. Më bµi:(0.5®)	
- Giíi thiÖu vÒ NguyÔn Du, TruyÖn KiÒu vµ trÝch ®o¹n Trao duyªn.
- DÉn nhËn ®Þnh.
2. Th©n bµi:(6®)
a. Gi¶i thÝch nhËn ®Þnh:(1®)
 Lêi nhËn ®Þnh ®· chØ ra “c¸i thÇn”- linh hån, ®iÒu cèt lâi, ®iÓm ®Æc s¾c cña ®o¹n Trao duyªn. Nã hoµn toµn ®óng ®¾n, lµ kim chØ nam ®Ó chóng ta t×m hiÓu ®o¹n trÝch.
- “Trao duyªn mµ kh«ng trao ®­îc t×nh!”: ch÷ “duyªn” ban ®Çu lµ thuËt ng÷ cña PhËt gi¸o chØ sù g¾n bã víi nhau tõ kiÕp tr­íc, sau chuyÓn thµnh tõ toµn d©n cã ý nghÜa chØ h«n nh©n nam – n÷. Qua ®o¹n trÝch, chóng ta thÊy KiÒu ®· trao ®­îc mèi nh©n duyªn cña m×nh vµ Kim Träng cho Thuý V©n nh­ng kh«ng thÓ trao ®­îc t×nh yªu cña nµng dµnh cho Kim Träng.
- “§au khæ v« tËn!”: §ã lµ t©m tr¹ng cña KiÒu khi ph¶i d»n lßng trao mèi duyªn ®Ñp ®Ï, trao ®i kh¸t khao h¹nh phóc vµ c¶ sau khi nhê ®­îc V©n tr¶ nghÜa cho chµng Kim råi nh­ng KiÒu kh«ng thanh th¶n mµ ®au ®ín tét cïng.
- “Cao ®Ñp v« ngÇn!”: Qua ®o¹n trÝch chóng ta thÊy ®­îc quan niÖm vÒ t×nh yªu ®Ñp ®Ï, ®óng ®¾n, tiÕn bé vµ vÎ ®Ñp ®¸ng quý cña trÝ tuÖ vµ nh©n c¸ch cña Thuý KiÒu.
b. Ph©n tÝch- chøng minh:(5®)
- KiÒu trao ®­îc duyªn cho Thuý V©n:(2®)
+ Hoµn c¶nh ®Æc biÖt kh¸c th­êng (2 c©u ®Çu).
+ ­íc nguyÖn cña KiÒu (2 c©u tiÕp).
+ Lêi thuyÕt phôc cña KiÒu:
 KiÒu kÓ l¹i v¾n t¾t c©u chuyÖn t×nh yªu cña m×nh cho V©n hiÓu vµ thÊy t×nh yªu ®ã lµ thiªng liªng ®­îc trêi ®Êt chøng gi¸m nªn KiÒu kh«ng thÓ phô b¹c chµng Kim. Nh­ng nµng còng nh¾c ®Õn hoµn c¶nh hiÖn t¹i Ðo le, kh«ng thÓ vÑn hiÕu trän t×nh ®­îc. Nµng chän ch÷ hiÕu nªn ®· trë thµnh kÎ phô b¹c Kim Träng. Do vËy, nµng ®· cËy nhê V©n gióp m×nh ®­îc sèng vÑn nghÜa trän t×nh víi chµng.
 Ba lÝ do thuyÕt phôc:- V©n cßn trÎ.
T×nh c¶m chÞ em ruét thÞt.
NÕu V©n gióp th× dï cã chÕt KiÒu còng vui lßng, m·n nguyÖn v× ®­îc th¬m l©y lµ ng­êi sèng vÑn nghÜa trän t×nh.
+ Trao kØ vËt à hoµn tÊt viÖc trao duyªn.
- KiÒu kh«ng thÓ trao ®­îc t×nh yªu:(2®)
+ BiÓu hiÖn:- V× cã sù gi»ng xÐ d÷ déi gi÷a lÝ trÝ vµ t×nh c¶m trong hµnh ®éng trao kØ vËt (ptÝch hai ch÷ “cña chung”)
 - Khi trao duyªn, nµng ®au khæ v« tËn. Sau khi trao ®­îc duyªn råi, nµng coi m×nh nh­ ®· chÕt à qu¸ khø t­¬i ®Ñp, h¹nh phóc rùc rì trë thµnh ¶o ¶nh xa x«i (ptÝch “ngµy x­a”).
 à t­ëng t­îng ra viÔn c¶nh t­¬ng lai chÕt oan, chÕt hËn, ¶m ®¹m (ptÝch “Mai sau....th¸c oan”).
 à ý thøc vÒ hiÖn t¹i chia li, tan vì ®ét ngét, th¶m khèc, ®au ®ín ®Õn mª s¶ng (ptÝch “B©y giê...tõ ®©y)”.
- Cao ®Ñp v« ngÇn:(1®)
+ Qua ®o¹n trÝch, ta thÊy ®­îc quan niÖm vÒ t×nh yªu cña KiÒu: t/y- t×nh c¶m thuû chung, m·nh liÖt vµ thiªng liªng, t×nh g¾n víi nghÜa à ®óng ®¾n, tiÕn bé.
+ Trong hoµn c¶nh bi kÞch, KiÒu vÉn thÓv hiÖn ®­îc vÎ ®Ñp cña 1 trÝ tuÖ th«ng minh s¾c s¶o ( qua lêi thuyÕt phôc thÊu lÝ ®¹t t×nh)
+ §øc hi sinh, lßng vÞ tha cña KiÒu.
3. KÕt bµi:(0.5®)
- Kh¼ng ®Þnh l¹i gi¸ trÞ cña lêi nhËn ®Þnh.
- Nªu c¶m xóc, suy nghÜ vÒ tµi n¨ng (nghÖ thuËt ng«n tõ, miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt) vµ tÊm lßng cña NguyÔn Du qua ®o¹n trÝch.