Giáo án Công nghệ Lớp 10 - Bài 40: Mục đích, ý nghĩa của công tác bảo quản, chế biến nông, lâm, thuỷ sản - Năm học 2018-2019

Ngày soạn: 5/11/2018
Tiết: 23 
Chương 3 : BẢO QUẢN, CHẾ BIẾN NÔNG, LÂM, THUỶ SẢN
BÀI 40 : MỤC ĐÍCH, Ý NGHĨA CỦA CÔNG TÁC BẢO QUẢN,
CHẾ BIẾN NÔNG, LÂM, THUỶ SẢN
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức:	
- Hiểu được mục đích và ý nghĩa của bảo quản, chế biến nông, lâm thuỷ sản.
- Ảnh hưởng của các yếu tố môi trường đến chất lượng sản phẩm nông, lâm, thuỷ sản trong bảo quản và chế biến.
2. Kỹ năng: Quan sát, phân tích, khái quát hóa.
3.Thái độ: Hứng thú tìm hiểu công nghệ bảo quản, chế biến sản phẩm nông, lâm, thủy sản.
II. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC 
1. Các năng lực chung
1.1. Năng lực tự học : Học sinh xác định được mục tiêu : Hiểu được mục đích và ý nghĩa của bảo quản, chế biến nông, lâm thuỷ sản.
- Ảnh hưởng của các yếu tố môi trường đến chất lượng sản phẩm nông, lâm, thuỷ sản trong bảo quản và chế biến.
1.2. Năng lực giải quyết vấn đề : giải thích được mục đích và ý nghĩa của bảo quản, chế biến nông, lâm thuỷ sả, đặc điểm và các yếu tố ảnh hưởng đếncông tác bảo quản nông, lâm, thủy sản.
1.3. Năng lực sử dụng ngôn ngữ : Phát triển ngôn ngữ nói, viết thông qua thuyết trình mục đích ,ý nghĩa, đặc điểm nông, lâm, thủy sản và ảnh hưởng của các yếu tố môi trường đến chất lượng nông, lâm, thủy sản.
1.4. Năng lực hợp tác : Làm việc cùng nhau, trao đổi và rút ra nội dung 
1.5. Năng lực tư duy sáng tạo : phân biệt được công tác bảo quản và chế biến và phân tích ý nghĩa về mặt kinh tế, đời sống trong công tác bảo quản và chế biến sản phẩm nông, lâm, ngư nghiệp.
2 . Năng lực chuyên biệt: quan sát tranh ảnh các loại kho bảo quản, các cách chế biến và một số sinh vật gây hại đến nông, lâm, thủy sản.
III. MÔ TẢ MỨC ĐỘ NHẬN THỨC: 
1. Bảng mô tả 4 mức độ nhận thức:
Nội dung
Nhận biết (MĐ 1)
Thông hiểu (MĐ 2)
Vận dụng thấp (MĐ 3)
Vận dụng cao (MĐ 4)
Mục đích ý nghĩa của công tác bảo quản và chế biến nông, lâm, thủy sản.
Nắm được mục đích, ý nghĩa của công tác bảo quản và chế biến nông lâm, thủy sản. 
Đặc điểm của sản phẩm nông, lâm, thủy sản
Những yếu tố nào của môi trường ảnh hưởng tới chất lượng của nông, lâm, thủy sản trong quá trình bảo quản 
Liên hệ thực tế cách bảo quản và chế biến nông, lâm, thủy sản.
2. Biên soạn câu hỏi/bài tập kiểm tra đánh giá
Câu 1: Mục đích, ý nghĩa của công tác bảo quản và chế biến là gì?(MĐ 1)
Câu 2: Trong bảo quản cần chú ý đặc điểm nào của nông, lâm, thủy sản? (MĐ 2)
Câu 3: Những yếu tố nào của môi trường ảnh hưởng tới chất lượng của nông, lâm, thủy sản trong quá trình bảo quản? (MĐ 3)
Câu 4: Tại sao bảo quản nông, thủy sản lâu dài thường phải phơi khô? (MĐ 4)
Câu 5: Ở địa phương có cách bảo quản nông, lâm, thủy sản nào mà em biết? (MĐ 4)
IV. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
1.Chuẩn bị của giáo viên :
- Giáo án.
- Phiếu học tập
2. Chuẩn bị của học sinh
- Nghiên cứu tài liệu.
- Thực hiện theo phân công giáo viên và nhóm.
- Bảng phụ, SGK, 
V. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CHỦ YẾU
* Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số, tác phong.
 * Kiểm tra bài cũ : 
Câu 1: Thế nào là chế phẩm virus trừ sâu? Virus dùng sản xuất?
Câu 2: Thế nào là chế phẩm nấm trừ sâu? Nhóm nấm dùng sản xuất? 
Hoạt động 1. Khởi động 
GV đặt câu hỏi:
- Ở gia đình các em bảo quản thực phẩm, rau hoa quả bằng cách nào?Nhằm mục đích gì?
1) Mục đích
- Tạo tâm thế vui vẻ, thoải mái cho học sinh. 
- Bộc lộ những hiểu biết, quan niệm sẵn có của học sinh, tạo mối liên tưởng giữa kiến thức đã có với kiến thức mới cần sẽ lĩnh hội trong bài học mới.
- Giúp học sinh huy động những kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm của bản thân có liên quan đến bài học mới, kích thích sự tò mò, mong muốn tìm hiểu bài học mới.
- Giúp giáo viên tìm hiểu xem học sinh có hiểu biết như thế nào về những vấn đề trong cuộc sống có liên quan đến nội dung bài học.
 2) Nội dung
- HS nghe câu hỏi, tìm câu trả lời. Dựa vào câu trả lời của hs để giới thiệu à Mục đích ý nghĩa của công tác bảo quản và chế biến nông, lâm, thủy sản.
3) Kĩ thuật tổ chức hoạt động
- Học sinh thảo luận theo cặp đôi, giáo viên gọi đại diện 1 nhóm trả lời.
- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.
- GV phân tích và hoàn thiện kiến thức.
 4) Sản phẩm học tập
 - Báo cáo của nhóm về kết quả thảo luận.
Hoạt động 2. Hình thành kiến thức 
Mục đích
- Hiểu được mục đích và ý nghĩa của bảo quản, chế biến nông, lâm thuỷ sản.
- Ảnh hưởng của các yếu tố môi trường đến chất lượng sản phẩm nông, lâm, thuỷ sản trong bảo quản và chế biến.
- Vận dụng kiến thức của bài học để giải quyết vấn đề được đặt ra khi kết thúc hoạt động.
 2) Nội dung
Trình bày nội dung kiến thức mà học sinh cần hình thành
 Mục đích, ý nghĩa của công tác bảo quản, chế biến
 Đặc điểm của nông, lâm, thủy sản.
 Ảnh hưỏng của điều kiện môi trường đến nông, lâm, thủy sản trong quá trình bảo quản.
3) Kĩ thuật tổ chức hoạt động
Các bước
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV chia lớp thành 4 nhóm và yêu cấu HS đọc SGK thảo luận nhóm trả lời:
Nhóm 1: Tìm hiểu mục đích , ý nghĩa của công tác bảo quản nông, lâm, thuỷ sản.
Trả lời câu hỏi sau
+ Thế nào là bảo quản nông, lâm, thuỷ sản?
+ Mục đích của việc bảo quản sản phẩm nông, lâm, thuỷ sản là gì?
+ Có các hình thức nào để bảo quản sản phẩm?
Nhóm 2: Tìm hiểu mục đích , ý nghĩa của công tác chế biến nông, lâm, thuỷ sản.
Trả lời câu hỏi sau
 + Kể các hoạt động chế biến nông, lâm, thuỷ sản mà em biết?
+ Người ta chế biến nông, lâm, thuỷ sản nhằm mục đích gì?
Nhóm 3: Tìm hiểu đặc điểm nông, lâm ,thuỷ sản.
Trả lời các câu hỏi
+ Em có nhận xét gì về các chất dinh dưỡng trong các sản phẩm nông, lâm, thuỷ sản.
+ Trong công tác bảo quản nông, thuỷ sản phải phơi khô. Vì sao?
+ Lâm sản: mây, tre, gỗ... Em hãy cho biết đặc điểm của lâm sản?
+ Sản phẩm của lâm sản dùng để làm gì?
Nhóm 4: Tìm hiểu ảnh hưởng của điều kiện môi trường đến nông, lâm, thuỷ sản trong quá trình bảo quản.
Trả lời các câu hỏi:
+ Điều kiện môi trường gồm các yếu tố chính nào ?
+ Môi trường có ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm nông, lâm, thủy sản trong quá trình bảo quản, chế biến không?
+ Độ ẩm không khí có tác động đến sản phẩm nông, lâm, thủy sản như thế nào?
+ Nhiệt độ của môi trường có ảnh hưởng gì đến chất lượng nông, lâm, thuỷ sản?
+ Em hãy cho biết trong môi trường tự nhiên có các loại sinh vật nào gây hại cho việc bảo quản nông, lâm, thủy sản?
- Nhận nhiệm vụ của nhóm.
- Phân công người viết báo cáo vào bảng phụ.
- Phân công người trình bày.
- Hoạt động cá nhân, thảo luận nhóm.
Thực hiện nhiệm vụ học tập
GV quan sát, theo dõi các nhóm hoạt động, chủ động phát hiện những học sinh khó khăn để giúp đỡ; khuyến khích học sinh hợp tác, hỗ trợ nhau để hoàn thành nhiệm vụ học tập.
HS quan sát, thảo luận nhóm để trả lời
Báo cáo kết quả
GV chỉ định đại diện các nhóm trình bày câu trả lới
Đại diện các nhóm trình bày trước lớp.
Đánh giá kết quả
GV tổng hợp nhận xét đánh giá và đưa ra kiến thức chuẩn.
- Nghe, ghi chép, hoàn thiện nội dung .
Kiến thức:
I. MỤC ĐÍCH, Ý NGHĨA CỦA CÔNG TÁC BẢO QUẢN, CHẾ BIẾN
1. Mục đích, ý nghĩa của công tác bảo quản nông, lâm, thủy sản.
- Duy trì đặc tính ban đầu của nông, lâm, thủy sản.
- Hạn chế tổn thất về số lượng và chất lượng
2. Mục đích, ý nghĩa của công tác chế biến nông, lâm, thủy sản.
- Duy trì, nâng cao chất lượng, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác bảo quản và đồng thời tạo ra nhiều sản phẩm có giá trị cao, nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng và đa dạng của người tiêu dùng.
II. ĐẶC ĐIỂM CỦA NÔNG, LÂM, THỦY SẢN.
- Nông sản, thủy sản là lương thực, thực phẩm chứa các chất dinh dưỡng cần thiết như chất đạm, chất bột, chất béo, chất xơ, các loại đường, các loại vitamin và khoáng chất...
- Nông, thủy sản chứa nhiều nước.
- Dễ bị vi sinh vật xâm nhiễm gây thối hỏng.
- Lâm sản chứa chất xơ là nguồn nguyên liệu cho một ngành công nghiệp: giấy, đồ gỗ gia dụng, mĩ nghệ.
III. ẢNH HƯỞNG CỦA ĐIỀU KIỆN MÔI TRƯỜNG ĐẾN NÔNG, LÂM, THỦY SẢN TRONG QUÁ TRÌNH BẢO QUẢN.
- Độ ẩm không khí là yếu tố gây ảnh hưởng mạnh đến chất lượng của nông, lâm, thủy sản trong bảo quản. Độ ẩm cao của không khí làm cho nông, lâm, thủy sản khô bị ẩm trở lại, đôi khi quá giới hạn cho phép, là điều kiện thuận lợi cho VSV, côn trùng phát triển, phá hại.
- Nhiệt độ môi trường cũng ảnh hưởng mạnh đến chất lượng nông, lâm, thủy sản trong quá trình bảo quản. Khi nhiệt độ tăng lên thì hoạt động VSV tăng, các phản ứng sinh hóa cũng tăng lên làm nông sản, lâm, thủy sản nóng lên, dẫn đến chất lượng của chúng bị giảm mạnh.
- Trong môi trường thường xuyên có các loại sinh vật gây hại cho nông, lâm thủy sản như VSV, côn trùng, sâu bọ, ....
. Hoạt động 3. Luyện tập
1) Mục đích 
 Học sinh vận dụng tổng hợp các kiến thức mới được hình thành vào hoạt động luyện tập. Qua đó, củng cố, kiểm nghiệm các kiến thức mới lĩnh hội được.
2) Nội dung
 Làm bài tập về mục đích ý nghĩa của công tác bảo quản và chế biến nông, lâm, thủy sản.
3) Kĩ thuật tổ chức hoạt động
 * Chuyển giao nhiệm vụ
 GV yêu cầu học sinh làm bài tập ở phần Biên soạn câu hỏi/bài tập kiểm tra đánh giá
	*Thực hiện nhiệm vụ
 - Làm việc cá nhân: Học sinh vận dụng kiến thức mới tiếp nhận được để giải quyết bài tập được giao. Ghi vào vở kết quả thực hiện nhiệm vụ.
 * Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ
 Làm việc cả lớp
 - GV chỉ định một vài HS trình bày câu trả lời. 
 - Học sinh các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, phản biện và bổ sung ý kiến.
*Đánh giá kết quả thực hiện hoạt động 3
 Học sinh đối chiếu kết quả làm bài tập của cá nhân với đáp án chung để tự đánh giá
 Ghi kết quả đánh giá vào vở.
 Hoạt động 4. Vận dụng
 Hoạt động này được thực hiện ngoài giờ học trên lớp
1) Mục đích 
 Học sinh vận dụng các kiến thức mới đã học về mục đích ý nghĩa của công tác bảo quản và chế biến nông, lâm, thủy sản.
. Qua đó, củng cố, kiểm nghiệm các kiến thức đã lĩnh hội được.
2) Nội dung 
Yêu cầu HS trả lời các câu hỏi sau:
- Tại sao bảo quản nông, thủy sản lâu dài thường phải phơi khô? 
- Ở địa phương em lúa, ngô được bảo quản bằng cách nào?
- Kể tên các sản phẩm chế biến nông, lâm, thủy sản?
- Trong điều kiện bình thường nông, lâm, thủy sản dễ bảo quản hay khó bảo quản. Vì sao?
3) Kĩ thuật tổ chức hoạt động
- GV đưa câu hỏi.
- HS thảo luận nhóm cặp đôi để trả lời
 4) Sản phẩm học tập ( dự kiến)
- Giảm lượng nước trong nông, thủy sản để khỏi bị vi sinh vật xâm nhiễm 
- Phơi khô, đóng bao, chum vại...
- Muối dưa, đóng hộp, làm mứt ....
- Khó, vì chứa nhiều nước dễ bị VSV xâm nhiễm gây thối hỏng
Hoạt động 5. Tìm tòi, mở rộng
 Không bắt buộc tất cả học sinh thực hiện và cũng không bắt buộc tất cả học sinh thực hiện giống nhau.
1) Mục đích
 Học sinh mở rộng hiểu biết về mục đích ý nghĩa của công tác bảo quản và chế biến nông, lâm, thủy sản.
2) Nội dung và kĩ thuật thực hiện
 Học sinh tra cứu trên mạng internet, tìm đọc sách liên quan đến nội dung bài học để tìm hiểu thêm về mục đích ý nghĩa của công tác bảo quản và chế biến nông, lâm, thủy sản.
3) Sản phẩm học tập
 Ghi chép và lưu lại hình ảnh thu thập được về mục đích ý nghĩa của công tác bảo quản và chế biến nông, lâm, thủy sản.