CHƯƠNG IV
BẤT ĐẲNG THỨC VÀ BẤT PHƯƠNG TRÌNH
A - MỤC TIÊU CỦA CHƯƠNG:
1. Về kiến thức
ã Hiêủ được khái niệm bất đẳng thức và bất phương trình.
ã Nắm vững các tính chất của bất đẳng thức.
ã Nắm được các bất đẳng thức về giá trị tuyệt đối.
ã Nắm vững giữa bất đẳng thức về trung bình cộng và trung bình nhân
của hai số không âm, của ba số không âm.
ã Nắm vững các định lí về dấu của nhị thức bậc nhất và dấu của tam
thức bậc hai.
Chương IV bất đẳng thức và bất phương trình A - Mục tiêu của chương: 1. Về kiến thức Hiêủ được khái niệm bất đẳng thức và bất phương trình. Nắm vững các tính chất của bất đẳng thức. Nắm được các bất đẳng thức về giá trị tuyệt đối. Nắm vững giữa bất đẳng thức về trung bình cộng và trung bình nhân của hai số không âm, của ba số không âm. Nắm vững các định lí về dấu của nhị thức bậc nhất và dấu của tam thức bậc hai. 2. Về kĩ năng: Chứng minh được một số bất đẳng thức đơn giản. Biết cách tìm giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của một hàm số hoặc một biểu thức chứa biến. Vận dụng được các định lí về dấu của nhị thức bậc nhất và của tam thức bậc hai để giải các bất phương trình và hệ bất phương trình quy về bậc nhất, bậc hai. Biết giải và biện luận các bất phương trình bậc nhất, bậc hai đơn giản có chứa tham số. B - Nội dung soạn GIảNG: Soạn ngày: 22 / 12 / 2007 Tiết 41 Đ1. Bất đẳng thức . và chứng minh bất đẳng thức (tiết1) I - Mục tiêu: Về kiến thức: Hiểu khái niệm về bất đẳng thức. Nắm vững các tính chất của bất đẳng thức. Nắm được các bất đẳng thức về giá trị tuyệt đối. Về kĩ năng: Chứng minh được một số bất đẳng thức đơn giản, bước đầu áp dụng vào bài tập. Về tư duy: Liên hệ được với các kiến thức về bất đẳng thức đã học ở cấp THCS. Hiểu được bài toán so sánh hai số, bài toán chứng minh bất đẳng thức. Có tư duy logic trong lập luận và biến đổi. Về thái độ: Có ý thức nghiên cứu tìm tòi. Học tập nghiêm túc. II - Phương tiện dạy học: Sách giáo khoa. Máy tính điện tử fx - 500MS , fx - 570 MS hoặc máy tương đương. III - Tiến trình bài học A) ổn định lớp: Lớp Ngày GD Sĩ số Học sinh vắng 10A6 10A7 10A8 Phân chia nhóm học tập, giao nhiệm vụ cho nhóm: Chia lớp thành các nhóm học tập theo vị trí bàn ngồi học. B) Kiểm tra bài cũ: (- Kết hợp kiểm tra trong quá trình giảng bài mới.) C) Bài mới: Hoạt động 1: Ôn tập và bổ xung tính chất của bất đẳng thức. - Trả lời câu hỏi của giáo viên. - Tiếp nhận kiến thức: Bảng các tính chất của SGK và các kết quả suy từ các tính chất đó. - Giải bài toán so sánh 2 số a và b đã cho. - Đọc SGK phần vídụ 1 trang 104 - Nắm được cách giải bài toán so sánh hai số cho trước. Bài toán chứng minh bất đẳng thức. - Phát vấn ôn tập kiến thức về bất đẳng thức: + Cho a và b là hai số thực. Giữa a và b có những mối quan hệ nào (lớn hơn, nhỏ hơn hay bằng nhau ?) + Nêu các t/chất đã học ở cấp THCS về bất đẳng thức ? + Từ các tính chất đó suy ra được các kết quả nào ? Củng cố: + Không dùng bảng số hoặc máy tính điện tử, hãy so sánh hai số : (HD đọc SGK) a = + và b = 3 ? + So sánh hai số a và b bằng cách nào ? Hoạt động 2: Củng cố, luyện tập chứng minh bất đẳng thức. Chứng minh bất đẳng thức: x2 > 2(x - 1) Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viên - Đọc, nghiên cứu cách giải của SGK. - Đề xuất phương án giải khác. - Tiếp nhận kiến thức về phương pháp chứng minh bất đẳng thức. - Nêu quy ước về điều kiện của biến trong bất dẳng thức đã cho. - Tổ chức cho học sinh đọc ví dụ 2 trang 105 SGK. - Phát vấn kiểm tra sự đọc hiểu của học sinh. - Củng cố: Một vài cách chứng minh bất đẳng thức A > B. Chứng minh rằng nếu a, b, c là độ dài ba cạnh của một tam giác thì (b + c - a)(c + a - b)(a + b - c) ≤ abc Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viên - Đọc, nghiên cứu cách giải của SGK. - Đề xuất phương án giải khác. - Tiếp nhận kiến thức về phương pháp chứng minh bất đẳng thức. - Tổ chức cho học sinh đọc ví dụ 3 trang 105 SGK. - Phát vấn kiểm tra sự đọc hiểu của học sinh. - Củng cố: Bất đẳng thức về cạnh của tam giác. Hoạt động 3: Bất dẳng thức về giá trị tuyệt đối. Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viên - Nêu được: = nên ³ 0 với mọi a có nghĩa. - Đọc bảng các tính chất ở trang 108 SGK và đề xuất phương án chứng minh. - Đọc SGK phần chứng minh tính chất bất đẳng thức . - Phát vấn: Nêu định nghĩa và một số tính chất của . - Tổ chức cho học sinh đọc bảng các tính chất trang 105 của SGK. Kiểm tra sự đọc hiểu của học sinh: + Gọi học sinh chứng minh các tính chất nêu trong bảng. + Thuyết trình tính chất: "a, b ta có Hoạt động 4: Củng cố, luyện tập chứng minh bất đẳng thức. Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viên - Thảo luận theo nhóm được phân công, đưa ra phương án giải bài tập. - Trình bày được: = Suy ra: - Phương án giải khác: Bình phương hai vế của bất đẳng thức đã cho được: a2 + b2 - 2 ≤ a2 + b2 + 2ab suy ra được là một bất đẳng thức đúng với mọi giá trị của a, b. - Tổ chức cho học sinh thực hiện hoạt động 1 của SGK: Chia lớp thành 12 nhóm (mỗi bàn một nhóm) nghiên cứu cách giải mà SGK đã đề xuất. Nhóm nào hoàn thành nhanh nhất, cử đại diện lên bảng trình bày, các nhóm còn lại nhận xét bài giải của nhóm bạn. Đề xuất cách giải khác. - Uốn nắn, chỉnh sửa cách biểu đạt của học sinh trong trình bày lời giải. Giải bài tập 1 trang 109 SGK: Chứng minh rằng, nếu a > b và ab > 0 thì . Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viên - Thảo luận theo nhóm được phân công, đưa ra phương án giải bài tập. - Trình bày được: Nếu a > b và ab > 0 thì hay (đpcm) - Đề xuất cách giải khác: Xét: do a > b và ab > 0. - Tổ chức cho học sinh thực hiện hoạt động 1 của SGK: Chia lớp thành 6 nhóm (mỗi bàn một nhóm) nghiên cứu cách giải mà SGK đã đề xuất. Nhóm nào hoàn thành nhanh nhất, cử đại diện lên bảng trình bày, các nhóm còn lại nhận xét bài giải của nhóm bạn. Đề xuất cách giải khác. - Uốn nắn, chỉnh sửa cách biểu đạt của học sinh trong trình bày lời giải. - Củng cố: Chứng minh bất đẳng thức a > b bằng cách chứng minh hiệu a - b > 0. Giải bài tập 2 trang 109 SGK: Chứng minh rằng nửa chu vi của một tam giác lớn hơn độ dài mỗi cạnh của tam giác đó. Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viên - Thảo luận theo nhóm được phân công, đưa ra phương án giải bài tập. - Trình bày được: p = suy ra: p - a = > 0; p - b = > 0 và p - c = > 0. - Tổ chức cho học sinh thực hiện hoạt động 1 của SGK: Chia lớp thành 6 nhóm (mỗi bàn một nhóm) nghiên cứu cách giải mà SGK đã đề xuất. Nhóm nào hoàn thành nhanh nhất, cử đại diện lên bảng trình bày, các nhóm còn lại nhận xét bài giải của nhóm bạn. Đề xuất cách giải khác. - Uốn nắn, chỉnh sửa cách biểu đạt của học sinh trong trình bày lời giải. D) Củng cố: - Ôn tập các tính chất của bât đẳng thức; Cách chứng minh bất đẳng thức. E) Hướng dẫn về nhà: Bài tập về nhà: 3, 4, 5, 6, 7 trang 109 - 110 SGK. Hướng dẫn bài tập 3, 7. Soạn ngày: 22/ 12 / 2007. Tiết 42 Đ1. Bất đẳng thức . và chứng minh bất đẳng thức (tiết2) - Mục tiêu: Về kiến thức: Hiểu khái niệm về bất đẳng thức. Nắm vững các tính chất của bất đẳng thức. 2 Nắm được các bất đẳng thức về giá trị tuyệt đối. Về kĩ năng: Chứng minh được một số bất đẳng thức đơn giản, bước đầu áp dụng vào bài tập. Về tư duy: Liên hệ được với các kiến thức về bất đẳng thức đã học ở cấp THCS. Hiểu được bài toán so sánh hai số, bài toán chứng minh bất đẳng thức. Có tư duy logic trong lập luận và biến đổi. Về thái độ: Có ý thức nghiên cứu tìm tòi. Học tập nghiêm túc. II - Phương tiện dạy học: Sách giáo khoa. Máy tính điện tử fx - 500MS , fx - 570 MS hoặc máy tương đương. III - Tiến trình bài học A) ổn định lớp: Lớp Ngày GD Sĩ số Học sinh vắng 10A6 10A7 10A8 Phân chia nhóm học tập, giao nhiệm vụ cho nhóm: Chia lớp thành các nhóm học tập theo vị trí bàn ngồi học. B) Kiểm tra bài cũ: (- Kết hợp kiểm tra trong quá trình giảng bài mới.) C) Bài mới: Hoạt động 1: Bất đẳng thức giữa trung bình cộng và trung bình nhân của hai số không âm và ba số không âm. Vẽ lại hình 4.1 của SGK trên khổ giấy A0 để làm giáo cụ. Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viên - Tiếp nhận khái niệm trung bình cộng của hai số, ba số và n số thực. Khái niệm trung bình nhân của hai số không âm, ba số không âm. - Dùng máy tính điện tử tính các giá trị ; ; ; và đưa ra kết luận: > . > và dự đoán: ³ , ³ - Thuyết trình về trung bình cộng của hai số thực a, b: và trung bình nhân của hai số không âm a và b: . Tổng quát: số trung bình cộng của n số thực a1, , an là và trung bình nhân của n số thực không âm là . - Đặt vấn đề: So sánh các số trung bình cộng và trung bình nhân của hai số không âm, của ba số không âm ? - Dẫn dắt: Cho 3 số không âm a1 = 3, a2 = 6 và a3 = 12. So sánh và ? So sánh với ? Chứng minh định lí: Với mọi a ³ 0, b ³ 0 ta có ³ . Đẳng thức xảy ra khi và chỉ khi a = b Hoạt động 2: Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viên Đọc, nghiên cứu ví dụ 4 và phần hệ quả và ứng dụng của SGK. - Tiếp nhận kiến thức về tìm giá lớn nhất của tích hai số dương có tổng không đổi. Tìm giá trị nhỏ nhất của tổng hai số dương có tích không đổi. - Tổ chức cho học sinh đọc, nghiên cứu ví dụ 4 và phần hệ quả và ứng dụng của SGK. - Phát vấn, kiểm tra sự đọc hiểu của học sinh. - Củng cố: Bất đẳng thức giữa trung bình cộng và trung bình nhân - Các trường hợp cho 3 số không âm, nhiều số không âm. Bài tập: a) Tìm giá trị nhỏ nhất của hàm số f(x) = x + với x > 0 b) Chứng minh rằng nếu a, b, c là ba số dương thì (a + b + c) ³ 9. Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viên - Thực hiện giải bài tập. - Trình bày kết quả. - Gọi học sinh thực hiện giải bài tập. - Dẫn dắt: áp dụng định lí 1. - Uốn nắn, chỉnh sửa cách biểu đạt của học sinh trong trình bày lời giải. - Hướng dẫn học sinh đọc bài đọc thêm: Bất đẳng thức Bu-nhia-cốp -xki. D) Củng cố:- Các tính chất của bất đẳng thức; - Phương pháp chứng minh bất đẳng thức E) Hướng dẫn về nhà: Soạn ngày: 02 / 1 / 2007. Tiết 43:Ôn tập cuối học kì ( tiết1) I - Mục tiêu Về kiến thức Hệ thống kiển thức về hàm số bậc nhất, bậc hai. Hệ thống kiến thức về phương trình bậc nhất, bậc hai một ẩn số. Hệ phương trình bậc nhất hai ẩn, bậc hai hai ẩn. Về kĩ năng Vẽ đồ thị hàm số bậc nhất, bậc hai. Giải, biện luận phương trình bậc nhất, bậc hai một ẩn số. ứng dụng của định lí Vi- ét. Giải và biện luận hệ phương trình bậc nhất hai ẩn số có chứa tham số và giải hệ phương trình bậc hai hai ẩn không chứa tham số. Về tư duy áp dụng sáng tạo và linh hoạt các kiến thức đã học trong học kì 1 vào giải toán. Về thái độ Làm bài tích cực và nghiêm túc. Chống mọi biểu hiện tiêu cực. II - Phương tiện dạy học Giấy kiểm tra. Học sinh được sử dụng máy tính điện tử fx - 500MS , fx - 570 MS hoặc máy tương đương. III - Tiến trình bài học A) ổn định lớp: Lớp Ngày GD Sĩ số Học sinh vắng 10A7 10A8 B) Nội dung ôn tập Bài 5: (3 điểm) Giải và biện luận phương trình mx2 = 2mx + m - 1 Bài 6: (3 điểm) Giải các hệ phương trình sau a) b) Bài 7: (2 điểm) Cho phương trình (m - 1)x2 + 2x - m + 1 = 0. a) Chứng minh rằng với mọi giá trị m ≠ 1, phương trình luôn có hai nghiệm trái dấu. b) Với giá trị nào của m thì phương trình có hai nghiệm phân biệt x1, x2 thoả mãn điều kiện Đáp án và thang điểm cho đề số 1: A - Phần trắc nghiệm Khách quan Bài Phương ... à vận dụng được các bài toán về giải phương trình, bất phương trình nêu trong bài học. Hiểu và vận dụng được phương pháp giải toán nêu trong nội dung của bài học Về thái độ Cẩn thận trong giải toán và trong trình bày bài giải. Tích cực trong học tập. II - Phương tiện dạy học Chuẩn bị các bảng kết quả hoạt động (để treo hoặc chiếu overhead hoặc projector) Máy tính điện tử fx - 500MS, fx - 570 MS hoặc máy tương đương. III - Tiến trình bài học: A) ổn định lớp: Lớp Ngày GD Sĩ số Học sinh vắng 10A6 Phân chia nhóm học tập, giao nhiệm vụ cho nhóm: Chia lớp thành các nhóm học tập theo vị trí bàn ngồi học. B) Kiểm tra bài cũ: (- Kết hợp kiểm tra trong quá trình giảng bài mới) C) Bài mới: Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ. Chữa bài tập 65 phần a) và c): Giải các phương trình và bất phương trình sau: a) ; c) . Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viên Trình bày đạt được các ý chính sau: a) Đưa phương trình về hoặc Cho x = . c) Do - x2 + x - 1 < 0 "x nên ta có: x2 - x + 1 ≤ 2x + 5 Û x2 - 3x - 4 ≤ 0 và tìm được tập nghiệm S = [- 1 ; 4]. - Gọi hai học sinh trình bày bài giải đã được chuẩn bị ở nhà, - Uốn nắn sửa chữa các sai sót của học sinh trong quá trình giải toán. - Củng cố: Giải phương trình, bất phương trình có chứa ẩn trong dấu giá trị tuyệt đối. Giải bài tập 69 trang 154 SGK (phần a và phần c): Giải các phương trình, bất phương trình sau: a) b) Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viên Trình bày đạt được các ý chính sau: a) Đưa phương trình về: + hoặc + Với điều kiện x ≠ - 1, tìm được: x = 1 ± ; x = 0 ; x = - 2. b) Bất phương trình đã cho tương đương với hệ Û Û ị S = - Gọi hai học sinh trình bày bài giải đã chguẩn bị ở nhà. - Uốn nắn sửa chữa các sai sót của học sinh trong quá trình giải toán. - Củng cố: Giải phương trình, bất phương trình có chứa ẩn trong dấu giá trị tuyệt đối. Hoạt động 2: Luyện tập - Củng cố. Giải phương trình, bất phương trình sau: a) ; b) . Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viên Trình bày đạt được các ý chính sau: a) Đưa phương trình về: x2 - 2x - 3 = 2 hoặc x2 - 2x - 3 = - 2. Tìm được tập nghiệm S = b) Bất phương trình đã cho tương đương với hệ: Û Û ị S = - Tổ chức cho học sinh thực hiện bài tập theo hình thức cá nhân tự giải. - Gọi học sinh trình bày bài giải trên bảng. - Củng cố: Giải phương trình, bất phương trình có chứa dấu giá trị tuyệt đối. Hoạt động 3: Kiểm tra bài cũ - Chữa bài tập 73 trang 154 SGK: Giải các bất phương trình sau: a) ; b) ; c) . Giáo viên: Gọi học sinh lên bảng trình bầy bài giải đã chuẩn bị ở nhà. Học sinh: Trình bày bài giải, đạt được các ý cơ bản: a) Bất phương trình đã cho tương đương với + Hoặc Û Û x ³ 13 + Hoặc Û Û x ≤ - 3. Tập hợp các kết quả, cho tập nghiệm S = (- Ơ ; - 3] ẩ [13 ; +Ơ) b) Bất phương trình đã cho tương đương với: + Hoặc Û Û Û x > - . + Hoặc Û Û x < - 2. + Tập hợp các kết quả cho tập nghiệm S = (- Ơ ; - 2]. c) Bất phương trình đã cho tương đương với: Û Û Û Û cho tập nghiệm: S = [- 5 ; 1) ẩ (1 ; +Ơ). Giáo viên: Uốn nắn, sửa chữa các sai sót của học sinh trong trình bày bài giải. Củng cố: Tìm hợp các tập hợp số thực. Hoạt động 4: Luyện tập - Củng cố. Giải bài tập 75 trang 154 SGK. Tìm các giá trị của a sao cho phương trình: (a - 1)x4 - ax2 + a2 - 1 = 0 có ba nghiệm phân biệt. Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viên Thực hiện được: - Phương trình có nghiệm y = 0 khi a2 – 1 = 0 Û a = ± 1. + Xét a = 1, ta có phương trình: - y = 0 cho nghiệm x = 0 nên không thoả mãn đề bài. + Xét a = - 1, cho - 2y2 + y = 0 được y = 0 và y = . + Đáp số a = - 1. - Hướng dẫn: Đặt y = x2 ³ 0. Ta có phương trình: (a - 1)y2 - ay + a2 - 1 = 0 phải có hai nghiệm: Một nghiệm bằng 0, một nghiệm dương. - Gọi học sinh thực hiện bài giải. - Củng cố: Số nghiệm của pohương trình trùng phương: ax4 + bx2 + c = 0 và số nghiệm của phương trình ay2 + by + c = 0. D) Củng cố: - Nhấn mạnh: Cách giải phương trình, bất phương trình qui về bậc hai E) Hướng dẫn về nhà: Bài tập về nhà: Chuẩn bị các câu hỏi và bài tập trong phần ôn tập chương 4. Soạn ngày: 22 / 02 / 2009 Tiết 65: Câu hỏi và bài tập ôn chương 4 (1tiết) I - Mục tiêu Về kiến thức Hệ thống được kiến thức về bất đẳng thức, dấu của nhị thức bậc nhất, bậc hai. Hệ thống kiến thức về bất phương trình. Về kĩ năng Giải thành thạo các dạng bài tập đã học cách giải của chương. Về tư duy Hiểu và vận dụng thành thạo các kiến thức về bất đẳng thức, bất phương trình trong giải bài tập. Hiểu và vận dụng được một số thuật toán giải bài tập. Về thái độ Cẩn thận trong giải toán và trong trình bày bài giải. Tích cực trong học tập. II - Phương tiện dạy học Chuẩn bị các bảng kết quả hoạt động (để treo hoặc chiếu overhead hoặc projector) Máy tính điện tử fx - 500MS , fx - 570 MS hoặc máy tương đương. III - Tiến trình bài học A) ổn định lớp: Lớp Ngày GD Sĩ số Học sinh vắng 10A6 Phân chia nhóm học tập, giao nhiệm vụ cho nhóm: Chia lớp thành các nhóm học tập theo vị trí bàn ngồi học. B) Kiểm tra bài cũ: (- Kết hợp kiểm tra trong quá trình giảng bài mới) C) Bài mới: Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ Giáo viên: Chia lớp thành 4 nhóm học tập. Giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm: Giải bài tập trắc nghiệm khách quan, cử đại diện báo cáo kết quả bằng cách đánh dấu chọn vào bảng giáo viên làm sẵn. Câu hỏi trắc nghiệm khách quan: Chọn phương án trả lời đúng: (Từ bài 1 đến bài 9) Bài 1: Tam thức bậc hai f(x) = x2 + -8 - 5 (A) Dương với mọi x ẻ R. (B) Âm với mọi x ẻ R. (C) Âm với mọi x ẻ . (D) Âm với mọi x ẻ (- Ơ ; 1). Bài 2: Tam thức bậc hai f(x) = x2 + x + 6 - 3 (A) Dương với mọi x ẻ R. (B) Dương với mọi x ẻ (- 3 ; ). (C) Dương với mọi x ẻ . (D) Âm với mọi xẻ R. Bài 3: Tập xác định của hàm số f(x) = là (A) . (B) (- Ơ ; 1). (C) [- 5 ; 1]. (D) [- 5 ; ]. Bài 4: Tập nghiệm của là (A) . (B) . (C) [- 1 ; +Ơ). (D) . Bài 5: Tập nghiệm của là (A) R. (B) . (C) . (D) . Bài 6: Tập nghiệm của là: (A) . (B) . (C) . (D) [1 ; +Ơ). Bài 7: Nghiệm của phương trình là (A) x = . (B) x = 3 - . (C) x = 3 + . (D) x = 3 + và x = 2. Bài 8: Tập nghiệm của là (A) [- 2 ; 5]. (B) . (C) [1 ; 6]. (D) [0 ; 7]. Bài 9: Tập nghiệm của là (A) [- 100 ; 2]. (B) (-Ơ ; 1]. (C) (- Ơ ; 2] ẩ [6 ; +Ơ). (D) (- Ơ ; 2] ẩ . Bài 10: Ghép mỗi dòng ở cột trái với mỗi dòng ở cột phải trong bảng sau để được một khẳng định đúng: a) x2 - 5x + 6 > 0 Û (A) 2 ≤ x ≤ 3 b) x2 - 5x + 6 ≤ 0 Û (B) x ³ 3 hoặc x ≤ 2. c) x2 - 5x + 6 < 0 Û (C) 2 < x < 3 d) x2 - 5x + 6 ³ 0 Û (D) x > 3 hoặc x < 2. (E) 2 < x ≤ 3. Học sinh: Thảo luận đề xuất phương án giải bài tập theo nhóm được phân công. Cử đại diện báo cáo kết quả (Ghi vào bảng theo mẫu được phát theo nhóm) Yêu cầu đạt được: Từ bài 1 đến bài 9, chọn: Bài 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Chọn (C) (B) (D) (A) (B) (C) (C) (B) (D) Bài 10: ghép đôi như sau: (a) Û (D); (b) Û (A); (c) Û (C); (d) Û (B). Giáo viên: Củng cố: + Định lí về dấu của nhị thức bậc nhất, dấu của tam thức bậc hai. + Giải bất phương trình bậc hai, giải phương trình quy về bậc hai (có ẩn nằm trong dấu căn, trong dấu giá trị tuyệt đối, ở mẫu thức). + Phép biến đổi tương đương, bất phương trình tương đương và bất phương trình hệ quả. Hoạt động 2: Luyện tập - Củng cố. Chữa bài tập 76 trang 155 SGK: Chứng minh các bất đẳng thức a) với , . b) với n ẻ N*. c) với mọi a ³ 0, b ³ 0. Khi nào đẳng thức xảy ra ? Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viên - Thảo luận và đề ra phương án giải bài tập theo nhóm được phân công. - Yêu cầu đạt được: a) Bình phương hai vế của bất đẳng thức cần chứng minh được bất đẳng thức tương đương a2 + 2ab + b2 < 1 + 2ab + a2b2 Û (a2 - 1)(1 - b2) < 0 là một bất đẳng thức đúng do - 1 < a < 1 và - 1 < b < 1. b) Do , , . . . nên = Dấu đẳng thức xảy ra khi n = 1. c) Vì a, b ³ 0 nên: ≤ Dấu đẳng thức xảy ra khi a = b = 0. - Chia lớp thành 4 nhóm học tập. Giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm: Giải bài tập, cử đại diện báo cáo kết quả. - Củng cố về: Bất đẳng thức, tính chất và phép chứng minh bất đẳng thức. - Uốn nắn các sai sót trong trình bày bài giải của học sinh. D) Củng cố: - Nhấn rõ kiến thức trọng tâm của chương và các dạng bài tập cơ bản E) Hướng dẫn về nhà: - Bài tập về nhà: Từ 77 đến 86 trang 155. - Dặn dò: Chuẩn bị làm bài kiểm tra hết chương 4. Thời gian làm bài 45’. Soạn ngày: 22 / 2 / 2009 Tiết 66: Bài kiểm tra viết cuối chương 4 (1tiết) I - Mục tiêu: Về kiến thức: Kiểm tra kiến thức về bất đẳng thức, bất phương trình bậc nhất, bậc hai. Về kĩ năng: Kiểm tra kĩ năng chứng minh bất đẳng thức. Kiểm tra kĩ năng giải bất phương trình bậc nhất, bất phương trình bậc hai một ẩn và hệ của chúng. Giải bài tập có chứa tham số ở dạng đơn giản. Về tư duy: Hiểu và vận dụng kiến thức của chương trong giải bài tập. Về thái độ: Chống biểu hiện tiêu cực. Cẩn thận trong giải toán và trong trình bày bài giải. Tích cực làm bài kiểm tra. II - Chuẩn bị của thày và trò: Bộ đề kiểm tra. Giấy để trình bày bài giải. Máy tính điện tử fx - 500MS , fx - 570 MS hoặc máy tương đương. III - Tiến trình bài học: A) ổn định lớp: Lớp Ngày GD Sĩ số Học sinh vắng 10A6 B) Kiểm tra bài cũ: (Không) C) Bài mới: Đề số 1: A - Phần trắc nghiệm khách quan (3 điểm) Từ bài 1 đến bài 3: Hãy chọn phương án đúng. Bài 1:(1 điểm) Tam thức bậc hai f(x) = x2 + x + (A) Âm với mọi x . (B) Dương với mọi x . (C) Âm với mọi x ẻ . (D) Âm với mọi x ẻ . Bài 2:(1 điểm) Tập nghiệm S của bất phương trình x2 + x - 6- 2 ≤ 0 là (A) S = . (B) S = . (C) S = . (D) S = . Bài 3:(1 điểm) Tập nghiệm S của bất phương trình là (A) S = [7 ; +Ơ). (B) S = . (C) S = [4 ; +Ơ). (D) S = . B - Phần trắc nghiệm tự luận (7 điểm). Bài 4:(3 điểm) Chứng minh rằng 2a2 + b2 + c2 ³ 2a(b + c) với mọi a, b, c . Khi nào xảy ra dấu đẳng thức ? Bài 5:(4 điểm) Tìm các giá trị của m sao cho hệ bất phương trình sau có nghiệm : - - - Hết - - - Đáp án và thang điểm cho đề số 1: A - Phần trắc nghiệm khách quan (3 điểm) Phương án Bài (A) (B) (C) (D) Điểm 1 ´ 1,0 2 ´ 1,0 3 ´ 1,0 B - Phần trắc nghiệm tự luận (7 điểm) Bài 4:(3 điểm) Đáp án Điểm Ta có (a - b)2 ³ 0 với mọi a, b nên a2 + b2 ³ 2ab (1) Tương tự a2 + c2 ³ 2ac (2) với mọi a, c 1.0 Cộng từng vế của (1) và (2) cho 2a2 + b2 + c2 ³ 2ab + 2ac = 2a(a + c) với mọi a, b, c 1.0 Dấu đẳng thức xảy ra khi và chỉ khi (1) và (2) là các đẳng thức : a = b = c 1.0 Bài 5:(4 điểm) Đáp án Điểm Từ bất phương trình đầu của hệ suy ra 0,5 Suy ra tập nghiệm của bất phương trình là S = [2 ; +Ơ). 0,5 f(x) = x2 - 2mx - 2m - 1 có hai nghiệm x1 = - 1 ; x2 = 2m + 1. 1,0 Suy ra tập nghiệm của bất phương trình thứ hai của hệ là: hoặc S2 = [x1 ; x2] nếu m > - 1 hoặc S3 = [x2 ; x1] nếu m < - 1 hoặc S4 = nếu m = - 1 1,0 Suy ra được hệ có nghiệm khi và chỉ khi x2 ³ 2 hay 2m + 1 ³ 2 Û m ³ . 1,0
Tài liệu đính kèm: