Giáo án môn Hóa học lớp 10 - Tiết 26 đến tiết 40

Tiết 26. KHÁI NIỆM VỀ LIÊN KẾT HOÁ HỌC – LIÊN KẾT ION (tt)
I. MỤC ĐÍCH YÊU CẦU:
1. Kiến thức
- Định nghĩa liên kết ion, sự tạo thành liên kết ion, bản chất liên kết ion.
- Khái niệm tinh thể ion, mạng tinh thể ion, tính chất chung của hợp chất ion.
2. Kỹ năng:
- Viết quá trình hình thành liên kết ion trong phân tử.
3. Thái độ:
- Học sinh hiểu được tại sao trong tự nhiên các chất tồn tại chủ yếu ở dạng phân tử hay tinh thể.
4. Trọng tâm:
- Viết được quá trình hình thành các phân tử hợp chất ion, bản chất liên kết ion, điều kiện hình thành liên kết ion.
II. TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY:
1. Ổn định tổ chức: 
2. Kiểm tra bài cũ: 
Câu 1: Cho các nguyên tử có ký hiệu sau: 12Mg, 13Al, 16S, 17Cl, 19K 
Viết phương trình biểu diễn sự hình thành các ion của các nguyên tử tương ứng và gọi tên ion hình thành? 
3. Tiến trình các hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
Hoạt động 1:
 Giáo viên biểu diễn thí nghiệm Natri cháy trong khí Clo?
GV hướng dẫn để xét sự hình thành liên kết trong phân tử phải dựa vào đặc điểm cấu tạo, quy tắc bát tử.
Yêu cầu HS viết pt biểu diển sự hình thành ion Na+, Cl-. 
Y/c HS biểu diển quá trình hình thành phân tử NaCl.
Liên kết giữa Na+ và Cl- là liên kết ion.
Hoạt động 2:
Yêu cầu HS biểu diển quá trình hình thành phân tử CaCl2.
Liên kết ion là gì? cho ví dụ.
bản chất liên kết ion?
Điều kiện hình thành liên kết ion?
Phương trình tạo ion:	 
Ca ® Ca2+ + 2e 
Cl + 1 e ® Cl-
Sơ đồ hình thành:
Cl + Ca + Cl	 ---->
1s22s22p63s23p5 1s22s22p63s23p64s2 1s22s22p63s23p5 
Hoạt động 3:
 Giáo viên hướng dẫn học sinh quan sát hình vẽ tinh thể NaCl treo trên bảng mô tả mạng tinh thể ion (hình 3.2)
Mỗi ion trong mạng tinh thể sẽ liên kết với bao nhiêu ion trái dấu xung quanh? 
Hợp chất ion có các tính chất chung nào?
Giải thích tại sao tinh thể ion bền? 
Giáo viên hướng dẫn học sinh quan sát thí nghiệm về khả năng dẫn điện của một số chất.
NaCl (khan)
NaCl (dung dịch)
II . SỰ HÌNH THÀNH LIÊN KẾT ION
a. Sự tạo thành liên kết ion của phân tử 2 nguyên tử: 
Sự hình thành liên kết ion trong phân tử NaCl.
 Na ® Na+ + 1e
1s22s22p63s1	 1s22s22p6
 Cl + 1e ® Cl-
 1s22s22p63s23p5	 1s22s22p63s23p6
Sơ đồ hình thành:
2 ion trái dấu hút nhau bởi lực hút tĩnh điện tạo thành liên kết ion
	Na	 + Cl ® Na+	+ Cl -
 1s22s22p63s1 1s22s22p63s23p5 1s22s22p6 1s22s22p63s23p6
P Hai ion Na+ và Cl- mang điện tích trái dấu hút nhâu bằng lực hút tĩnh điện, tạo nên phân tử NaCl. 
 Phương trình : Na+ + Cl- ® NaCl
b. Sự hình thành liên kết ion trong phân tử nhiều nguyên tử.
Xét sự tạo thành phân tử CaCl2
- Liên kết ion là gì? Bản chất lực liên kết trong CaCl2?
ĐN: Liên kết Ion là lk được hình thành bởi lực hút tĩnh điện giữa các ion mang điện tích trái dấu.
III. TINH THỂ VÀ MẠNG TINH THỂ ION
1.Khái niệm về tinh thể 
Tinh thể được cấu tạo từ những nguyên tử, hoặc ion, hoặc phân tử. Các hạt này được sắp xếp một cách đều đặn, tuần hoàn theo một trật tự nhất định trong không gian tạo thành mạng tinh thể. Các tinh thể thường có hình dạng không gian xác định.
 -> Cl- +	 Ca2+	 +	 Cl-
 1s22s22p63s23p6 1s22s22p63s23p6 1s22s22p63s23p6
Các ion trái dấu hút nhau tạo liên kết ion
2. Mạng tinh thể ion 
1. Tinh thể NaCl: NaCl tồn tại ở dạng tinh thể ion. Các ion Na+, Cl- được phân bố đều đặn trên đỉnh của các hình lập phương.
P Tinh thể ion KCl, MgCl2, . tương tự như NaCl.
3. T/c chung của h/c ion:
Do lực hút các Ion trái dấu trong h/c Ion lớn -> h/c Ion rắn, tonc cao,t0s cao, tan nhiều trong H2O -> dd dẫn điện.
Khi nóng chảy dẫn điện, tồn tại dạng phân tử riêng rẽ khi nóng chảy.	
4. Củng cố
Liên kết ion là gì? cho ví dụ? Bản chất liên kết ion? Điều kiện hình thành liên kết ion?
Cho các nguyên tử 8O, 17Cl, 12Mg, những nguyên tử nào khi tham gia pứ hoá học tạo ra được h/c Ion? Viết sơ đồ và pt tạo thành h/c đó.
5. Dặn dò
- BTVN: BT 5 – 8 (SGK) và BT 3.1 – 3.7 (SBT).
Rút kinh nghiệm – bổ sung
Tiết 27. LIÊN KẾT CỘNG HOÁ TRỊ
I. MỤC ĐÍCH YÊU CẦU:
1. Kiến thức
- HS biết được sữ hình thành liên kết cộng hoá trị, nguyên nhân của sự hình thành liên kết, định nghĩa liên kết cộng hoá trị, liên kết cộng hoá trị không cực, liên kết cộng hoá trị có cực. 
- Tính chất chung của các chất có liên kết cộng hoá trị.
- Quan hệ giữa liên kết cộng hoá trị không cực, liên kết cộng hoá trị có cực và liên kết ion.
2. Kỹ năng:
- Viết được công thức electron, công thức cấu tạo của một số phân tử cụ thể.
- Xác định được liên kết trong phân tử là liên kết CHT không cực hay có cực.
3. Thái độ:
- HS phân biệt được bản chất của liên kết ion và liên kết cộng hoá trị. 
4. Trọng tâm:
- Sự hình thành liên kết cộng hoá trị, KN, tính chất HC CHT.
II. TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY
1. Ổn định tổ chức:
2. Kiểm tra bài cũ:
Câu 1: Số hiệu nguyên tử K là 19 và Cl là 17. XÐt sự tạo thành phân tử KCl? Liên kết trong phân tử KCl thuộc loại liên kết gì? phân tử hình thành có bền hơn không? tại sao?
Câu 2: Trình bày KN liên kết ion? nêu bản chất liên kết ion? điều kiện hình thành? lấy ví dụ minh hoạ?
3. Tiến trình các hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
Ho¹t ®éng 1:
GV yêu cầu HS đọc SGK:
 T×m hiÓu sù h×nh thµnh ph©n tö H2 nh­ thÕ nµo?
 BiÓu diÔn liªn kÕt trong ph©n tö hi®ro?
Gi¶i thÝch nguyªn nh©n sù h×nh thµnh liªn kÕt trong ph©n tö H2?
T×m hiÓu sù h×nh thµnh ph©n tö N2 nh­ thÕ nµo?
BiÓu diÔn liªn kÕt trong ph©n tö N2 
Rót ra nhËn xÐt chung vÒ sù h×nh thµnh LK CHT kh«ng cùc?
Ho¹t ®éng 2
GV: Ph©n tö HCl h×nh thµnh nh­ thÕ nµo? C¸ch biÓu diÔn liªn kÕt trong ph©n tö HCl?
 + Trong ph©n tö HCl nguyªn tö H vµ nguyªn tö Cl gãp chung bao nhiªu e? 
 + BiÓu diÔn liªn kÕt trong ph©n tö HCl?
a. Ph©n tö HCl:
Sù h×nh thµnh ph©n tö HCl:
H: 1s1 Cl : 1s12s22p63s23p5 
CT electron:
 H· + *Cl H: Cl hay H - Cl
 CT electron CT caáu taïo 
 Lieân keát trong phaân töû H - Cl laø lieân keát coäng hoaù trò coù cöïc.
b. Phân tử CO2
 C : 1s22s22p2 => coù 4 e lôùp ngoaøi cuøng 
 O: 1s22s22p4 coù 6 e lôùp ngoaøi cuøng 
 O: 1s22s22p4 coù 6 e lôùp ngoaøi cuøng 
: O:: C:: O: O = C = O
 C«ng thøc electron C«ng thøc cÊu t¹o 
GV: Ph©n tö CO2 h×nh thµnh nh­ thÕ nµo? 
+ Liªn kÕt CHT gi÷a C vµ O trong ph©n tö CO2 ph©n cùc hay kh«ng ph©n cùc? CÆp e gãp chung lÖch vÒ phÝa nµo?
 + V× sao trong thùc tÕ ph©n tö CO2 kh«ng ph©n cùc?
 (GV gîi ý: ph©n tö CO2 cã cÊu t¹o thÈng)
Vieát caáu hình e cuûa S, O?
GV gôïi yù söï hình thaønh lieân keát trong phaân töû SO2. 
? Caùch bieåu dieån lieân keát cho nhaän?
Ho¹t ®éng 3
+ Trong c¸c chÊt: ®­êng, l­u huúnh, iot, r­îu etylic, n­íc. Nh÷ng chÊt nµo cã liªn kÕt CHT kh«ng cùc? cã cùc?
 + N­íc lµ dung m«i cã cùc cã thÓ hoµ tan ®­îc? 
 + Benzen, tetraclo cacbon lµ dung m«i kh«ng cùc cã thÓ hoµ tan ®­îc?
I. SÖÏ HÌNH THAØNH LIEÂN KEÁT COÄNG HOAÙ
TRÒ BAÈNG CAËP ELECTRON DUØNG CHUNG
1. Söï hình thaønh phaân töû ñôn chaát: 
a. Sù h×nh thµnh ph©n tö H2: 
 H: 1s H: 1s
 H· + ·H ® H: H C«ng thøc electron
 H - H C«ng thøc cÊu t¹o (lieân keát ñôn )
+ Nguyªn nh©n: T¹o ph©n tö H2 ñeå moãi nguyeân töû trong phaân töû ñeàu ñaït caáu hình beàn vöõng cuûa nguyeân töû khí hieám He.
b. Söï hình thaønh phaân töû N2 
N : 1s22s22p3 => coù 5 e lôùp ngoaøi cuøng.
Ñeå ñaït caáu hình beàn vöõng cuûa nguyeân töû khí hieám Ne. Hai nguyeân töû N goùp chung 3 e taïo lieân keát ba trong phaân töû N2.
 : N::: N: N = N 
Coâng thöùc electron Coâng thöùc caáu taïo.
P Lieân keát ba trong phaân töû N2 raát beàn vöõng do ñoù ñieàu kieän thöôøng N2 keùm hoaït ñoäng (khí trô)
P Lieân keát coäng hoaù trò laø lieân keát ñöôïc hình thaønh giöõa hai nguyeân töû baèng moät hay nhieàu caëp electron duøng chung.
P Lieân keát coäng hoaù trò khoâng phaân cöïc laø lieân keát maø caëp e duøng chung khoâng bò leäch veà phía naøo.
BTVN:bieåu dieån söï hình thaønh lieân keát trong Cl2, O2. 
2. Sù h×nh thµnh ph©n tö hîp chÊt
Trong ph©n tö HCl (nguyªn tö Cl cã ®é ©m ®iÖn = 3,16 > ®é ©m ®iÖn cña H = 2,20) ® cÆp e gãp chung lÖch vÒ phÝa nguyªn tö Cl cã ®é ©m ®iÖn lín h¬n. 
P Lieân keát coäng hoaù trò phaân cöïc(coù cöïc) laø lieân keát maø caëp e duøng chung bò leäch veà nguyeân töû coù ñoä aâm ñieän lôùn hôn.
+ Liªn kÕt CHT gi÷a C vµ O trong ph©n tö CO2 lµ liªn kÕt ph©n cùc. CÆp e gãp chung lÖch vÒ phÝa nguyªn tö O cã ®é ©m ®iÖn (3.44) lín h¬n ñoäï aâm ñieän C (2,55)
 + Ph©n tö CO2 cã cÊu t¹o th¼ng nªn ®é ph©n cùc cña 2 liªn kÕt ®«i (C=O) triÖt tiªu nhau ® ph©n tö CO2 kh«ng ph©n cùc. 
c. Ph©n tö SO2:
- CÊu h×nh e cña nguyªn tö S: 
 3s2 3p4
 O: 1s22s22p4 coù 6 e lôùp ngoaøi cuøng 
 O: 1s22s22p4 coù 6 e lôùp ngoaøi cuøng 
Nguyªn tö S dïng 2 e ®éc th©n gãp chung víi 2 e ®éc th©n cña 1 trong 2 nguyªn tö O. Trong 2 cÆp e cßn l¹i cã 1 cÆp e tù do (kh«ng tham gia liªn kÕt), cßn 1 cÆp e t¹o liªn kÕt víi nguyªn tö O thø 2. Nh­ vËy liªn kÕt nµy chØ t¹o bëi cÆp e cña S bỏ ra. 
 C«ng thøc e C«ng thøc cÊu t¹o
P Lieân keát cho nhaän laø lieân keát trong ñoù caëp e duøng chung do 1 nguyeân töû ñoùng goùp.
3. TÝnh chÊt cña c¸c chÊt cã liªn kÕt céng ho¸ trÞ
+ Hợp chất chứa liên kết CHT không cực: lưu huỳnh, iot, chất hữu cơ tan ít trong nước, tan trong dung môi không phân cực như benzen, CCl4 
+ Hợp chất chứa liên kết CHT có cực: rượu etylic, nước, đường tan trong dung môi có cực (H2O)
P Các chất chỉ có liên kết CHT không cực không dẫn điện ở mọi trạng thái.
4. Củng cố:
Theá naøo laø lieân keát CHT, baûn chaát lieân keát coâng hoaù trò? so saùnh söï gioùng vaø khaùc nhau giöõa lieân keát CHT vaø lieân keát ion? 
Biểu diễn söï hình thaønh lieân keát trong ph©n tö H2O; ph©n tö NH3, cho bieát kieåu lieân keát trong caùc phaân töû ñoù.
5. Dặn dò: BTVN: 1-6 (SGK)
Ruùt kinh nghieäm boå sung
Tiết 28. LIEÂN KEÁT COÄNG HOAÙ TRÒ (tt)
I. MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU
1. Kiến thức
- Sù xen phñ c¸c obitan nguyªn tö trong sù t¹o thµnh ph©n tö ®¬n chÊt ( H2, Cl2), t¹o thµnh ph©n tö hîp chÊt ( HCl, CO2)
2. Kyõ naêng:	
- Giaûi thích lieân keát coäng hoaù trò trong moät soá hôïp chaát
3. Thaùi ñoä:
- HS phaân bieät ñöôïc baûn chaát cuûa lieân keát ion vaø lieân keát coäng hoaù trò. 
4. Troïng taâm:
- Söï hình thaønh lieân keát coäng hoaù trò, söï xen phuû caùc obitan nguyeân töû.
II. TIEÁN TRÌNH GIAÛNG DAÏY:
1. OÅn ñònh toå chöùc:
2. Kieåm tra baøi cuõ: 	Bài tập 2, 5, 6 (tr.75 SGK).
3. Toå chöùc hoaït ñoäng 
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
Hoaït ñoäng 1
GV daãn daét vaán ñeà: thöïc chaát lieân keát CHT laø gì?(Ñoù chính laø söï xen phuû caùc obitan)
- GV treo tranh ¶nh sù xen phñ 2 obitan s – s(H 3.2) 
- Nh­ thÕ nµo lµ sù xen phñ?
- Khi 2 obitan nguyªn tö xen phñ nhau th× gi÷a 2 h¹t nh©n cã nh÷ng lùc hót vµ lùc ®Èy g×?
- Sù xen phñ sÏ dõng l¹i khi nµo?
- So s¸nh møc n¨ng l­îng cña ph©n tö H2 sau khi xen phñ víi tæng møc n¨ng l­îng cña 2 nguyªn tö H riªng rÏ?
Hoaït ñoäng 2 
- GV ®­a tranh ¶nh sù xen phñ 2 obitan p – p. (H 3.3)
- C¸c c©u hái t­¬ng tù víi sù xen phñ cña 2 obitan pz – pz chøa e ®éc th©n cña 2 nguyªn tö Cl. 
(Chó ý sù xen phñ 2 obitan p theo trôc däc)
Hoaït ñoäng  ... n aâm ? ion döông ? So saùnh soá proton vaø soá electron trong ion aâm vaø trong ion döông ? Soá proton cuûa nguyeân töû vaø cuûa ion do chính nguyeân töû ñoù taïo neân ?
Baøi taäp 2:Nguyeân töû cuûa nguyeân toá X coù Z = 20, nguyeân töû cuûa nguyeân toá Y coù Z = 17. Haõy cho bieát loaïi lieân keát gì taïo thaønh trong phaân töû hôïp chaát cuûa X vaø Y ? Giaûi thích ?
? Theá naøo laø lieân keát ion ? lieân keát coäng hoaù trò ? Ñieàu kieän cuûa lieân keát ion vaø lieân keát coäng hoaù trò ?
Baøi taäp 3: Tính baùn kính nguyeân töû gaàn ñuùng cuûa Fe ôû 200C, bieát raèng taïi nhieät ñoä ñoù khoái löôïng rieâng cuûa Fe laø 7,87 g/cm3. Giaû thieát raèng trong tinh theå caùc nguyeân töû Fe laø nhöõng hình caàu chieám 74% theå tích tinh theå, phaàn coøn laïi laø khe roãng giöõa caùc quaû caàu. Cho bieát nguyeân töû khoái cuûa Fe laø 55,85.
? Coâng thöùc theå tích cuûa hình caàu ? Nguyeân töû khoái cuûa Fe laø 55,85 coù nghóa laø gì ?
GV gôïi yù, höôùng daãn HS giaûi.
Baøi taäp 4: Cho 3g hoãn hôïp X goàm moät kim loaïi kieàm A vaø Na taùc duïng vôùi nöôùc dö ñöôïc dung dòch Y vaø khí Z. Ñeå trung hoaø dung dòch Y caàn 0,2 mol axít HCl. Döïa vaøo baûng tuaàn hoaøn haõy xaùc ñònh nguyeân töû khoái vaø teân nguyeân toá A.
HS töï giaûi, choã naøo HS coù khuùc maéc thì GV höôùng daãn.
Baøi taäp 1: 
Goïi soá proton cuûa nguyeân töû X laø ZX, soá proton cuûa nguyeân töû A laø ZA. theo baøi ra ta coù:
Nguyeân toá X laø S vaø nguyeân toá A laø O
Caùc ion ñaõ cho laø: SO32-, SO42-
Baøi taäp 2:
Caáu hình electron nguyeân töû cuûa nguyeân toá:
Lieân keát giöõa X vaø Y laø lieân keát ion
Baøi taäp 3:
Theå tích cuûa moät mol saét = 
Moät mol saét chöùa nguyeân töû saét
Theå tích moät nguyeân töû Fe baèng :
Baùn kính nguyeân töû Fe tính theo coâng thöùc :
Baùn kính nguyeân töû Fe: r = 1,28.10-8 cm
Baøi taäp 4: 
Goïi x vaø y laàn löôït laø soá mol cuûa A vaø Na. Ta coù phöông trình phaûn öùng xaûy ra:
 2A + 2H2O = 2AOH + H2 
 x x 
 2Na + 2H2O = 2NaOH + H2 
 y y 
Theo baøi ra ta coù: 
Theá (1) vaøo (2) ta ñöôïc: 
Ax + 23(0,2 - x) = 3 x(23 - A) = 1,6
Vì x > 0 Neân (23 - A) > 0 A < 23 
Vaäy kim loaïi A laø Li coù nguyeân töû khoái baèng 7
4. Cuûng coá: 
HS cần nắm vững các khái niệm, đặc tính về các kiểu liên kết đã học.
Phaân bieät ñöôïc caùc kieåu lieân keát hoùa hoïc. Hoaù trò cuûa nguyeân töû. Vieát ñöôïc phöông trình phaûn öùng xaûy ra giöõa caùc chaát vôùi nhau.
5. Daën doø: 
Ruùt kinh nghieäm – boå sung
Tiết 40. PHAÛN ÖÙNG OXI HOAÙ - KHÖÛ
I. MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU:
1. Kiến thức
HS hieåu ñöôïc ph¶n øng oxi ho¸ - khö lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã cã sù thay ®æi sè oxi ho¸ cña nguyªn tè, chÊt oxi ho¸ lµ chÊt nhËn electron, chÊt khö lµ chÊt nh­êng electron, Sù oxi ho¸ lµ sù nh­êng electron, sù khö lµ sù nhËn electron.
HS vaän duïng xaùc ñònh chaát oxi hoaù, chaát khöû, vieát ñöôïc quaù trình oxi hoaù, quaù trình khöû. 
2. Kyõ naêng:
Ph©n biÖt ®­îc chÊt oxi hãa vµ chÊt khö, sù oxi ho¸ vµ sù khö trong ph¶n øng oxi ho¸ - khö cô thÓ.
3. Thaùi ñoä:
HS nhaän thöùc ñöôïc baûn chaát phaûn öùng oxi hoaù khöû.
4. Troïng taâm:
KN phaûn öùng oxi hoaù - khöû, xaùc ñònh chaát oxi hoaù, chaát khöû, vieát ñöôïc quaù trình oxi hoaù, quaù trình khöû. 
II. TIEÁN TRÌNH GIAÛNG DAÏY:
1. OÅn ñònh toå chöùc:
2. Kieåm tra baøi cuõ:
Trình baøy söï hình thaønh lieân keát vaø xaùc ñònh soá oxi hoaù caùc nguyeân toá trong phaân töû Na2O, HCl?
3. Toå chöùc hoaït ñoäng: 
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
Ho¹t ®éng 1
a) H·y viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng gi÷a Natri vµ oxi 
 - GV gîi ý cho HS vËn dông kiÕn thøc tõ THCS ®Ó rót ra kÕt luËn: chÊt khö, chÊt oxi ho¸, sù khö, sù oxi ho¸, ph¶n øng oxi – khö.
 ? quaù trình oxi hoaù, quaù trình khöû? 
Ho¹t ®éng 2
? H·y viÕt ph­¬ng tr×nh ho¸ häc khi cho Fe taùc duïng víi dung CuSO4
? Cã thÓ dùa vµo sù kÕt hîp víi oxi vµ chÊt cung cÊp oxi nh­ vÝ dô trªn ®Ó x¸c ®Þnh chÊt khö, chÊt oxi ho¸ vµ p­ oxi ho¸ - khö ®­îc kh«ng?
? H·y x¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cña c¸c chÊt trong ph¶n øng? vµ nhËn xÐt sù thay ®æi cña chóng vµ kÕt luËn chÊt nµo lµ chÊt khö, chÊt oxi ho¸.
? Ph¶n øng ®ã cã ph¶i lµ ph¶n øng oxi ho¸ - khö kh«ng?
Ho¹t ®éng 3: 
? H·y viÕt ph­¬ng tr×nh ho¸ häc cña ph¶n øng gi÷a Cl2 víi H2?
? Liªn kÕt trong HCl thuéc lo¹i nµo? coù söï nhöôøng vaø nhaän electron khoâng? 
? xaùc ñònh chaát oxi hoaù, chaát khöû , quaù trình oxi hoaù, quaù trình khöû? 
Ho¹t ®éng 4: 
GV yeâu caàu HS ruùt ra khaùi nieäm: 
Chaát khöû , chaát oxi hoaù , quaù trình oxi hoaù, quaù trình khöû?
Töø phaûn öùng (1), (2) , (3) haûy neâu khaùi nieäm veà phaûn öùng oxi hoaù khöû? 
Löu yù:
Phaân bieät chaát oxi hoaù vôùi quaù trình oxi hoaù?
Phaân bieät chaát khöû vôùi quaù trình khöû? 
I. PHAÛN ÖÙNG OXI HOAÙ KHÖÛ
1. Ph¶n øng cña Natri víi Oxi 
a) Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng:
Sù khö
	 Sù oxi ho¸
 4 + 2 ® 2 (1)
- Nguyªn tö Natri nh­êng e, lµ chÊt khö
Sè oxi ho¸ cña Natri t¨ng tõ 0 lªn+1 ( Na tham gia quaù trình oxi hoaù ) 
- Nguyªn tö oxi nhËn e, lµ chÊt «xi ho¸
- Soá oxi hoaù cuûa oxi giaûm töø 0 xuoáng -2 ( O tham gia quaù trình khöû )
P Söï oxi hoaù ( quaù trình oxi hoaù ): laø quaù trình laøm taêng soá oxi hoaù. 
P Söï khöû ( quaù trình khöû ): laø quaù trình laøm giaûm soá oxi hoaù. 
PPh¶n øng trªn lµ ph¶n øng oxi ho¸ - khö. V× cã sù thay ®æi sè oxi ho¸.
2. Ph¶n øng cña s¾t víi dung dÞch muèi ®ång sunfat.
a) Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng:
Fe + CuSO4 ® Cu + FeSO4 (2) 
 ChÊt khö ChÊt «xi ho¸
 - 2e ® ( söï oxi hoaù ) 
Fe nhöôøng e laø chaát khöû.
 + 2 e ®( söï khöû) 
Ion ñoàng nhaän e laø chÊt oxi hoaù. 
d) Ph¶n øng trªn lµ ph¶n øng oxi ho¸ - khö v× cã sù thay ®æi sè oxi ho¸ (v× tån t¹i ®ång thêi sù «xi ho¸ vµ sù khö).
3. Ph¶n øng cña hi®r« víi Clo:
a) Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng:
	H2 + Cl2 = 2HCl (3)
2 + 2 ® 2
 ChÊt khö ChÊt «xi ho¸
Sè oxiho¸ cña H t¨ng tõ 0 lªn +1 ® lµ chÊt khö (sù oxiho¸ chÊt khö)
Sè oxiho¸ cña Cl gi¶m tõ 0 xuèng -1 ® lµ chÊt oxiho¸ ( quaù trình khö ) 
4. §Þnh nghÜa:
P Chaát khöû laø chaát coù soá oxi hoaù taêng sau phaûn öùng ( coøn goïi laø chaát bò oxi hoaù).
P Chaát oxi hoaù laø chaát nhaän electron hay laø chaát coù soá oxi hoaù taêng sau phaûn öùng ( coøn goïi laø chaát bò khöû ). 
P Söï oxi hoaù ( quaù trình oxi hoaù ) moät chaát laø quaù trình laøm taêng soá oxi hoaù. 
P Söï khöû ( quaù trình khöû) laø quaù trình laøm giaûm soá oxi hoaù. 
P Phaûn öùng oxi hoaù – khöû laø phaûn öùng hoaù hoïc trong ñoù coù söï chuyeån e giöõa caùc chaát phaûn öùng, hay phaûn öùng oxi hoaù – khöû laø phaûn öùng hoaù hoïc trong ñoù coù söï thay ñôûi soá oxi hoaù cuûa moät soá nguyeân toá.
4.Củng cố - Dặn dò: 
Xaùc ñònh soá oxi hoaù, chaát oxi hoaù, chaát khöû, quaù trình oxi hoaù , quaù trình khöû cuûa phaûn öùng sau: CuO + H2 ® Cu + H2O 
BTVN 1 – 5 (SGK).
Ruùt kinh nghieäm boå sung
Tiết 41. PHAÛN ÖÙNG OXI HOAÙ - KHÖÛ (t)
 I. MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU:
1. Kiến thức
C¸c b­íc lËp ph­¬ng tr×nh ph¶n øng oxi ho¸ - khö, ý nghÜa cña ph¶n øng oxi ho¸ - khö trong thùc tiÔn.
 2. Kyõ naêng:
Xaùc ñònh ®­îc soá oxi hoaù , chÊt oxi hãa vµ chÊt khö, vieát ñöôïc quaù trình oxi hoaù vaø quaù trình khö trong ph¶n øng oxi ho¸ - khö, lËp ®­îc ph­¬ng tr×nh ph¶n øng oxi ho¸ - khö. 
3. Thaùi ñoä: 
HS hieåu roû taàm quan troïng cuûa phaûn öùng oxi hoaù khöû. 
4. Troïng taâm:
LËp ®­îc ph­¬ng tr×nh ph¶n øng oxi ho¸ - khö. 
II. TIEÁN TRÌNH GIAÛNG DAÏY:
1. OÅn ñònh toå chöùc:
2. Kieåm tra baøi cuõ: Cho ph¶n øng:	1. Fe2O3 + CO ® Fe + CO2
	2. MnO2 + HCl ® MnCl2 + Cl2 + H2O
a) X¸c ®Þnh sè oxi ho¸ c¸c chÊt, xaùc ñònh chÊt khö, chÊt oxi ho¸ trong c¸c ph¶n øng trªn.
b) ViÕt c¸c qu¸ tr×nh oxi hoaù, quaù trìng khöû.
3. Toå chöùc hoaït ñoäng:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
Hoaït ñoäng 1:
GV göôùi thieäu ñeå caân baèng phöông trình phaûn öùng oxi hoaù khöû coù nhieàu phöông phaùp, phöông phaùp thoâng duïng nhaát laø phöông phaùp thaêng baèng electron.
?Nguyeân taéc phöông phaùp? 
? Caùc böôùc tieán haønh? 
GV laáy ví duï veà phaûn öùng oxi hoaù – khöû khoâng coù moâi tröôøng tham gia 
GV höôùng daãn HS thöïc hieän laàn löôït töøng böôùc? 
? x¸c ®Þnh chÊt oxi ho¸, chÊt khö, quaù trình oxi hoaù, quaù trình khöû? 
Löu yù: khi vieát quaù trình oxi hoaù, quùa trình khöû neân keøm theo heä soá.
T×m béi sè chung nhá nhÊt (BSCNN) ñeå ñaûm baûo nguyeân taéc phöông phaùp thaêng baèng e.
Löu yù: 
Sau khi ñieàn heä soá vaøo phöông trình phaûi kieåm tra soá nguyeân töû cuûa moãi nguyeân toá ôû 2 veá phöông trình.
Thöù töï kieåm tra:
Kim loaïi, goùc axit , moâi tröôøng, nöôùc.
GV cho theâm ví duï 2 vaø yeâu caàu HS aùp duïng caân baèng 
GV coù theå gôïi yù theâm ñeå HS thöïc hieän. 
Hoaït ñoäng 2: 
GV laáy ví duï veà phaûn öùng oxi hoaù – khöû coù moâi tröôøng tham gia 
GV höôùng daãn HS thöïc hieän laàn löôït töøng böôùc? 
Ñ / V pöù (3) chuùng ta nhaän thaáy coù 2Cl- khoâng thay ñoåi soá oxi hoaù ( ñoùng vai troø laø moâi tröôøng phaûn öùng ) do ñoù phaûi theâm 2 phaân töû HCl vaøo PT. 
GV yeâu caàu HS töï ngieân cöùu SGK vaø cho bieát phaûn öùng oxi hoaù khöû coù yù nghóa gì? 
II. LAÄP PHÖƠNG TRÌNH HOAÙ HOÏC CUÛA PHAÛN ÖÙNG OXI HOAÙ – KHÖÛ.
1. Phaûn öùng oxi hoaù khöû khoâng coù moâi tröôøng tham gia.
Phöông phaùp thaêng baèng electron
Nguyeân taéc: Toång soá electron do chaát khöû nhöôøng = toång e chaát oxi hoaù nhaän.
Ví duï1: Caân baèng phaûn öùng oxi hoaù khöû sau: Fe2O3 + CO ® Fe + CO2
Caùc böôùc thöïc hieän: 
Böôùc 1: X¸c ®Þnh sè oxihãa cuûa nhöõng nguyeân toá coù soá oxi hoaù thay ñoåi: 
+3 	 +2
o +4
Fe2O3 + CO
® Fe + CO2
ChÊt oxh ChÊt khö
Böôùc 2: ViÕt qu¸ tr×nh oxiho¸ vµ khö:
+3 0
Fe + 3e ® Fe
 +2 +4
C ® C + 2e
Böôùc 3: T×m hÖ sè thÝch hîp sao cho toång soá electron do chaát khöû nhöôøng baèng toång soá electron maø chaát oxi hoaù nhaän.
1 x
+3 0
 2Fe + 3 e x 2 ® 2Fe
3 x
 +2 +4
 C ® C + 2e
 2 + 3 + 6e -> 2 + 3 + 6e
Böôùc 4: Ñaët heä soá cuûa chaát oxi hoaù vaø chaát khöû vaøo sô ñoà phaûn öùng .
Fe2O3 + 3CO ® 2Fe + 3CO2
Ví duï2: Caân baèng phaûn öùng oxi hoaù khöû sau:
 NH3 + O2 -> N2 + H2O 
 + -> + 
2 x
 - 3 0
2 N ® N2 + 3e x2 
3 x
 0 -2 
 O2 + 2e x 2® 2O 
4 NH3 + 3 O2 -> 2 N2 + 6 H2O
1. Phaûn öùng oxi hoaù khöû coù moâi tröôøng tham gia.
VÝ dô 1: Caân baèng phaûn öùng oxi hoaù khöû sau:
 MnO2 + HCl -> MnCl2 + Cl2 + H2O
 +4 	 -1 +2 -1 0
MnO2+ HCl ® MnCl2+ Cl2 + H2O
 ChÊt oxh ChÊt khö
1 x
+ 4 + 2
Mn + 2 e® Mn
1 x
	 -1 0
2Cl ® Cl2 + 1e x 2 
MnO2 + 4 HCl -> MnCl2 + Cl2 +2H2O
III. YÙ NGHÓA CUÛA PHAÛN ÖÙNG OXI HOAÙ – KHÖÛ.
P Phaûn öùng oxi hoaù – khöû laø moät trong nhöõng quaù trình quan troïng nhaát cuûa thieân nhieân: söï hoâ haáp, söï trao ñoåi chaát, vaø haøng loaït quaù trình sinh hoïc, quaù trình ñoát chaùy nhieân lieäu, luîeân kim, cheá taïo hoaù chaát ñeàu coù cô sôû laø caùc phaûn öùng oxi hoaù – khöû.
4. Cuûng coá: Caùc böôùc caân baèng phaûn öùng oxi hoaù - khử đối với pư: Cu + HNO3 ® Cu(NO3)2 + NO + H2O
5. Daën doø: 	BTVN 1 - 7 (SGK). 
Ruùt kinh nghieäm – boå sung