Giáo án Ngữ văn 10 tiết 48: Cảnh ngày hè ( Bảo kính cảnh giới – bài số 43) Nguyễn Trãi

Giáo án tuần 13	Ngày soạn: 5/11/2010 
CẢNH NGÀY HÈ
( BẢO KÍNH CẢNH GIỚI – bài số 43)
Nguyễn Trãi
Tiết theo phân phối chương trình: 38- đọc văn
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
Giúp HS:
1. Kiến thức: 
- Vẻ đẹp của bức tranh cảnh ngày hè được gợi tả một cách sinh động.
- Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi: nhạy cảm với thiên nhiên, với cuộc sống đời thường của nhân dân, luôn hướng về nhân dân với mong muốn “Dân giàu đủ khắp đòi phương”.
- Nghệ thuật thơ Nôm độc đáo, những từ láy sinh động và câu thơ lục ngôn tự nhiên.
2. Kĩ năng: đọc hiểu một bài thơ Nôm Đường luật theo đặc trưng thể loại.
3. Tư tưởng, tình cảm: bồi dưỡng tình yêu thiên nhiên và yêu văn học.
II.CÁC BƯỚC LÊN LỚP:
1. ỔN ĐỊNH LỚP: P:  K:..	
2. KIỂM TRA BÀI CŨ: (5 phút)
	Đọc thuộc bài thơ “Tỏ lòng” và nhận xét về chí làm trai của Phạm Ngũ Lão.
3. BÀI MỚI:
* Giới thiệu bài mới: Nằm trong mục “Bảo kính cảnh giới” của “Quốc âm thi tập” nhưng bài thơ “Cảnh ngày hè” không nặng về tính giáo huấn, khuyên răn mà lại thể hiện cảm xúc tinh tế của một tâm hồn thi sĩ trước vẻ đẹp của thiên nhiên, cuộc sống.
* Phương pháp: Vấn đáp, thảo luận, quy nạp, bình giảng, đọc diễn cảm.
* Phương tiện: tài liệu chuẩn,SGK, SGV, Bảng phụ
TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG
PHẦN GHI BẢNG
Hoạt động 1: tìm hiểu chung
Hs đọc Tiểu dẫn- sgk.
CH1: Nội dung và nghệ thuật của tập thơ “Quốc âm thi tập”?
CH2: Xuất xứ và chủ đề của bài thơ?
Yêu cầu hs đọc diễn cảm bài thơ với giọng đọc: thanh thản, vui.
Hoạt động 2: tìm hiểu nội dung và nghệ thuật của bài thơ
CH3: Bức tranh cảnh ngày hè được cảm nhận trong khoảng thời gian nào?
CH3: Những hình ảnh nào, âm thanh nào được Nguyễn Trãi miêu tả trong bức tranh thiên nhiên, cuộc sống ngày hè?
CH4: Tác giả dùng nhiều động từ diễn tả trạng thái của cảnh ngày hè. Đó là những động từ nào, trạng thái của cảnh được diễn tả ra sao?
CH5: Phân tích, chứng minh cảnh vật thiên nhiên và cuộc sống con người có sự hài hòa về âm thanh và màu sắc, cảnh vật và con người?
CH6: Em có nhận xét gì về bức tranh thiên nhiên, cuộc sống được Nguyễn Trãi miêu tả?
Gv bình giảng sâu hơn.
CH7: Từ câu 2-5, Nguyễn Trãi đã mở rộng hồn thơ của mình, huy động nhiều giác quan và cả sự liên tưởng để cảm nhận và diễn tả những vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên, cuộc sống cảnh ngày hè rất chân thực, sinh động và gợi cảm. Điều đó cho thấy ông có tình cảm ntn với thiên nhiên và cuộc sống con người?
CH8: Vẻ đẹp của tâm hồn Nguyễn Trãi qua 2 câu kết?
Hs thảo luận, phát biểu.
Gv nhận xét, bổ sung, bình giảng.
CH9: Nhận xét khái quát về những nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ?
Hoạt động 3: hướng dẫn tổng kết
Ch10: Ý nghĩa của văn bản?
CH9: Nhận xét khái quát về những nét đặc sắc về nôim dung và nghệ thuật của bài thơ?
Hoạt động 4: hướng dẫn làm bài tập
GV hướng dẫn cho HS làm bài tập
I. Tìm hiểu chung:
1. Xuất xứ: bài số 43 thuộc chùm thơ “Bảo kính cảnh giới” trong “Quốc âm thi tập”.
2. Chủ đề: bộc lộ nỗi lòng, chí hướng của tác giả.
II. Đọc- hiểu :
1. Vẻ đẹp rực rỡ của bức tranh thiên nhiên:
- Mọi hình ảnh đều sống động: hòe lục đùn đùn, rợp mát như giương ô che rợp; thạch lựu phun trào sắc đỏ, sen hồng đang độ nức ngát mùi hương.
- Mọi màu sắc đều đậm đà: hòe lục, lựu đỏ, sen hồng.
" Các động từ mạnh, tính từ sắc thái hóa góp phần diễn tả một bức tranh thiên nhiên mùa hè tràn đầy sức sống.
2. Vẻ đẹp thanh bình của bức tranh đời sống con người:
- Nơi chợ cá dân dã thì “lao xao”, tấp nập. 
- Chốn lầu gác thì dắng dỏi tiếng ve như một bản đàn. 
" Những âm thanh được gợi tả thật rộn rã, tươi vui.
è Cả thiên nhiên và cuộc sống con người đều tràn đầy sức sống, điều đó cho thấy một tâm hồn khát sống, yêu đời mãnh liệt và tinh tế, giàu chát nghệ sĩ của tác giả.
3. Niềm khát khao cao đẹp:
- Đắm mình trong cảnh ngày hè, nhà thơ ước có cây đàn của vua Thuấn, gảy khúc Nam phong cầu mưa thuận gió để “Dân giàu đủ khắp đòi phương”.
- Lấy Nghiêu, Thuấn làm “gương báu răn mình”, NT bộc lộ chí hướng cao cả; luôn khát khao đem tài trí để thực hiện tư tưởng nhân nghĩa yêu nước thương dân. 
4. Nghệ thuật:
- Hệ thống từ giản dị, tinh tế xen lẫn từ Hán và điển tích.
- Sử dụng từ láy độc đáo: đùn đùn, lao xao, dắng dỏi...
III. Tổng kết:
1.Ý nghĩa văn bản:
Tư tưởng lớn xuyên suốt sự nghiệp trước tác của NT- tư tưởng nhân nghĩa yêu nước thương dân- được thể hiện qua những rung động trữ tình dạt dào trước cảnh thiên nhiên ngày hè.
2. Nội dung:
- Vẻ đẹp của bức tranh cảnh ngày hè được gợi tả một cách sinh động.
- Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi: nhạy cảm với thiên nhiên, với cuộc sống đời thường của nhân dân, luôn hướng về nhân dân với mong muốn “Dân giàu đủ khắp đòi phương”.
3. Nghệ thuật: thơ Nôm độc đáo, những từ láy sinh động và câu thơ lục ngôn tự nhiên.
IV. Luyện tập:
Gợi ý:
1. Vẻ đẹp cuộc sống của NT: giản dị, thanh cao, chan hòa với thiên nhiên, tạo vật.
2. Vẻ đẹp tâm hồn: yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu cuộc sống. Trong hoàn cảnh nào cũng canh cánh bên lòng nỗi niềm ưu ái với dân, với nước.
4. CỦNG CỐ: tâm hồn của Nt được thể hiện ntn trong bài thơ?
5. DẶN DÒ: 
* Học bài cũ: Đọc thuộc bài thơ, ôn lại kiến thức bài học. Làm bài tập: Cảm nhận của anh (chị)về vẻ đẹp thiên nhiên và tâm hồn Nguyễn Trãi qua bài thơ Cảnh ngày hè.
 * Chuẩn bị bài mới: Soạn bài “Tóm tắt văn bản tự sự ”
	- Mục đích, yêu cầu và cách tóm tắt Vb tự sự.
	- Xem trước các bài tập ở SGK.
	- Ôn tập lại kiến thức về văn tự sự.
6. RÚT KINH NGHIỆM :