Giáo án Ngữ văn lớp 10 - Tiết 63: Bài đọc thêm: Hiền tài là nguyên khí quốc gia

Ngày 08/02/2007. 
Tiết 63, PPCT. Bài đọc thêm
Hiền tài là nguyên khí quốc gia
Thân Nhân Trung
A. Kết quả cần đạt
1. Hiểu được vai trò và tầm quan trọng của hiền tài đối với đất nước. 
2. Có thái độ trân trọng, tự hào về những nhân tài của quốc gia đồng thời học tập rèn luyện để trở thành nhân tài dựng xây đất nước.
B. Phương tiện thực hiện.
- SGK, SGV, thiết kế bài học
C. Phương pháp thực hiện.
- GV tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp các phương pháp đọc sáng tạo, gợi tìm kết hợp với các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời các câu hỏi.
D. Tiến trình bài học .
1.Kiểm tra bài cũ: Em hãy phân tích tầm quan trọng của “Trích diễm thi tập” đối với sự lưu truyền văn học dân tộc?
2. Giới thiệu bài mới: “ Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” – nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, rồi lên cao, nguyên khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp”. Đó là nhận định rất có giá trị của Thân Nhân Trung. Vậy thực sự hiền tài có là nguyên khí quốc gia hay không, chúng ta sẽ tìm hiểu bài học hôm nay.
Hướng dẫn đọc thêm
I. Nội dung chính.
1. Về nội dung:
- Khẳng định tầm quan trọng của hiền tài đối với quốc gia: có quan hệ sống còn đối với sự thịnh suy của đất nước.
- Khắc bia tiến sĩ là việc làm khích lệ nhân tài không những có ý nghiã lớn với đương thời mà còn có ý nghĩa lâu dài với hậu thế.
- Thấy được chính sách trọng nhân tài của triều đại Lê Thánh Tông. Từ đó có thể rút ra những bài học lịch sử quý báu.
2. Về nghệ thuật:
Kết cấu chặt chẽ, lập luận khúc triết, giàu sức thuyết phục.
II. Hướng dẫn HS tự học.
1. Trước hết bài kí khẳng định tầm quan trọng của hiền tài đối với quốc gia.
- Mệnh đề: “Hiền tài là nguyên khí quốc gia”: người tài cao, học rộng là khí chất ban đầu là nên sự sống còn và phát triển của đất nước, của xã hội. Hiền tài có mối quan hệ lớn đến sự thịnh suy của đất nước.
- Nhà nước đã từng trọng đãi hiền tài, làm đến mức cao nhất để khích lệ nhân tài: đề cao danh tiếng, phong chức tước, cấp bậc, ghi tên bảng vàng, ban yến tiệc,
- Những việc đã làm chưa xứng với vai trò, vị trí của hiền tài, vì vậy cần khắc bia tiến sĩ để lưu danh sử sách.
2. ý nghĩa, tác dụng của việc khắc bia ghi tên tiến sĩ.
- Khuyến khích nhân tài “khiến cho kẻ sĩ trông vào mà phấn chấn hâm mộ, rèn luyện danh tiết, gắng sức giúp vua”.
- Noi gương hièn tài ngăn ngừa điều ác, “kẻ ác lấy đó làm răn, người thiện theo đó mà gắng”.
- Làm cho đất nước hưng thịnh, bền vững dài lâu “dẫn việc dĩ vãng, chỉ lối tương lai, vừa để rèn giũa danh tiếng cho sĩ phu, vừa để củng cố mệnh mạch cho nhà nước”.
3. Bài học lịch sử rút ra từ việc khắc bia ghi tên tiến sĩ.
- Thời nào thì hiền tài cũng là “nguyên khí quốc gia”, phải biết quý trọng.
- Hiền tài có mối quan hệ sống còn đối với sự thịnh suy của đất nước.
- Thấm nhuần quan điểm của nhà nước ta: giáo dục là quốc sách, trọng dụng nhân tài. 
4. Lập sơ đồ kết cấu bài văn bia của Thân Nhân Trung.
Vai trò quan trọng của hiền tài
Khuyến khích hiền tài
 Việc đã làm Việc tiếp tục làm
 ý nghiã, tác dụng của việc khắc bia tiến sĩ