Đề thi chọn học sinh giỏi cấp trường lớp 12 năm học 2010-2011 môn thi: Ngữ văn 12

SỞ GD-ĐTQUẢNG NGÃI 
 Trường THPT SốI
 Nghĩa Hành 
KÌ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TRƯỜNG LỚP 12
Năm học 2010-2011
M«n thi: Ng÷ v¨n 12 THPT- 
Thêi gian lµm bµi: 150 phót
Câu 1 . (7,0) Trong bài thơ “Đất nước ” nhà thơ Nguyễn Đình Thi viết :
 “Mùa thu nay khác rồi 
 Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi 
 Gió thổi rừng tre phấp phới 
 Trời thu thay áo mới 
 Trong biếc nói cười thiết tha 
 Trời xanh đây là của chúng ta 
 Núi rừng đây là của chúng ta 
 Những cánh đồng thơm mát 
 Những ngả đường bát ngát 
 Những dòng sông đỏ nặng phù sa 
 Nước chúng ta 
 Nước những người chưa bao giờ khuất 
 Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất 
 Những buổi ngày xưa vọng nói về ”
 (SGK Ngữ văn Nâng cao lớp 12 tập I –NXBGD ,tr110,111)
Anh (chị) hãy phân tích đoạn thơ trên và liên hệ với một số tác phẩm thơ Việt nam giai đoạn 1945-1975 để thấy Đất nước luôn là nguồn cảm hứng dồi dào cho thơ ca.
Câu 2. ( 7,0 điểm)
Cảm nhận của anh, chị về hình ảnh ngọn đèn con của chị Tý trong truyện Hai đứa trẻ; từ đó rút ra nét đặc sắc trong phong cách nghệ thuật Thạch Lam. 
Câu 3. (6,0 điểm)
“ Sự cẩu thả trong bất cứ nghề gì cũng là một sự bất lương”.
 (Nam Cao)
 Suy nghĩ của anh, chị về ý kiến trên.
 -------------Hết-------------
 Môn Ngữ Văn
 ( Đáp án và biểu điểm gồm 03 trang)
I.Yêu cầu chung.
Có kiến thức văn học và xã hội đúng đắn, sâu rộng; kĩ năng làm văn tốt: bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ, diễn đạt trong sáng, giàu hình ảnh và sức biểu cảm, ít mắc lỗi chính tả, ngữ pháp. Thí sinh có thể lựa chọn nhiều cách trình bày, nhiều phương thức: thuyết minh, phân tích, nghị luận, phát biểu cảm nghĩ
 Hướng dẫn chấm chỉ nêu những nội dung cơ bản, định hướng, định tính chứ không định lượng. Giám khảo cần hết sức linh hoạt khi vận dụng Hướng dẫn chấm. Cẩn trọng và tinh tế đánh giá bài làm của thí sinh trong tính chỉnh thể; trân trọng những bài có ý kiến và giọng điệu riêng. Chấp nhận các cách kiến giải khác nhau, kể cả không có trong Hướng dẫn chấm, miễn là hợp lý, có sức thuyết phục.
Tổng điểm toàn bài: 20,0, chiết đến 0,5. Hướng dẫn chấm chỉ nêu một số thang điểm chính; trên cơ sở đó, giám khảo có thể bàn bạc thống nhất định ra các thang điểm chi tiết.
 II.Yêu cầu cụ thể:
Câu 1 : Học sinh nêu được một số ý sau đây :
từ xưa đến nay có có rất nhiều bài thơ viết về Đất nước . Đất nước của Nguyễn Đình Thi viết trong và ngay sau cuộc kháng chiến chống Pháp là một trong những bài thơ hay về đề tài trên .
Đoạn thơ này xuất hiện sau những dòng thơ hồi tưởng lại mùa thu xưa ( một mùa thu đẹp , buồn bã, trống vắng , lẳng lặng )
Bao trùm lên đoạn thơ này là niềm vui sướng hồ hởi phấn khởi và lòng tự hào về một đất nước đã thuộc về chúng ta .
Năm câu thơ đầu “Mùa thu nay khác rồi cười nói thiết tha ”
 Phân tích : Niềm vui rạo rực của tác giả trước đất trời giải phóng : câu thơ “Mùa thu nay khác rồi ” như một tiếng reo vui ; tâm trạng náo nức phấn khởi thể hiện rõ trong nhịp thơ , những hình ảnh và từ ngữ “rừng tre phấp phới , trời thu thay áo mới , trong biếc , thiết tha , nói , cười ”
Các câu còn lại : Phân tích niền tự hào về đất nước của tác giả . Tự hào về cảnh non sông , núi rừng , trời biển đã thuộc về ta , là của chúng ta . Tự hào về truyền thống chống xâm lăng không chịu sống quì của cha ông Chú ý hình thức điệp từ điệp ngữ trong đoạn thơ : những của chúng ta.
3.Liên hệ với một số tác phẩm thơ viết về đất nước từ năm 1945 đến 1975 : Viết bắc của Tố Hữu ; Bên kia sông Đuống của Hoàng Cầm , Đất nước (trích Mặt đường khát vọng ) của Nguyễ Khoa Điềm , Ta đi tới của Tố Hữu , Quê hương của Giang nam 
 Hướng dẫn cho điểm
Điểm 8,0 : Đáp ứng tốt các yêu cầu trên, vận dụng kĩ năng phân tích, so sánh một cách nhuần nhuyễn, lập ý tốt, văn có cảm xúc, có giọng điệu riêng.
Điểm 6,0: Đáp ứng cơ bản các yêu cầu trên, biết vận dụng kĩ năng so sánh, diễn đạt trong sáng.
Điểm 4,0: Đáp ứng khoảng một nửa yêu cầu trên, còn mắc lỗi diễn đạt.
Điểm 2,0: Chỉ nêu được một vài ý sơ sài, lỗi diễn đạt còn nhiều.
Điểm 0,0: Lạc đề hoàn toàn.
Câu 2:
Ý 1: Giới thiệu khái quát về Thạch Lam, Hai đứa trẻ và vấn đề cần giải quyết.
Ý 2: Cảm nhận:
 - Hình ảnh xuất hiện nhiều lần trong tác phẩm, gắn với chõng hàng của chị Tí.
 - Hình ảnh chân thực, bình dị, gần gũi, thân thương trong cuộc sống đời thường của người lao động.
 - Hình ảnh có sức ám ảnh dư ba: gợi sự cảm thương sâu sắc về những kiếp sống lay lắt, vật vờ; gợi sự đồng cảm, nâng niu, trân trọng những khát vọng bé nhỏ, mong manh, mơ hồ về một cuộc sống tươi sáng hơn của người lao động nghèo. 
Ý 3 : Nét đặc sắc của phong cách nghệ thuật Thạch Lam:
 - Khả năng khám phá vẻ đẹp của cuộc sống đời thường.
 - Đậm yếu tố hiện thực mà vẫn giàu chất thơ, chất lãng mạn.
Ý 4: Đánh giá: hình ảnh giúp người đọc cảm nhận được ở Thạch Lam:
 - Một tấm lòng chân cảm sâu kín.
 - Một tài năng truyện ngắn bậc thầy.
 Hướng dẫn cho điểm
Điểm 6,0: Đáp ứng tốt các yêu cầu trên, biết cách cảm nhận một hình ảnh nghệ thuật trong tác phẩm văn học, văn giàu cảm xúc.
Điểm 4,0: Đáp ứng cơ bản các yêu cầu trên, cảm nhận chưa sâu sắc, diễn đạt trong sáng.
Điểm 2,0: Chỉ nêu được một phần ba số ý, lập luận yếu, lỗi diễn đạt còn nhiều.
Điểm 0: Hoàn toàn lạc đề. 
Câu 3:
Ý1: Giải thích ý kiến của Nam Cao:
 Cẩu thả: làm việc thiếu trách nhiệm, vội vàng, hời hợt, không chú ý đến kết quả. Bất lương: không có lương tâm.
 Nam Cao phê phán với một thái độ mạnh mẽ, dứt khoát (dùng câu khẳng định): cẩu thả trong công việc là biểu hiện của thái độ vô trách nhiệm, của sự bất lương.
Ý 2: Bàn luận:
 Đây là một ý kiến đúng đắn. Bởi trong bất cứ nghề nghiệp, công việc gì, cẩu thả, vội vàng cũng đồng nghĩa với gian dối, thiếu ý thức, chắc chắn hiệu quả thấp kém, thậm chí hư hỏng, dẫn đến những tác hại khôn lường.
 Thực chất Nam Cao muốn xây dựng, khẳng định một thái độ sống có trách nhiệm, gắn bó với công việc, có lương tâm nghề nghiệp. Đó là biểu hiện của một nhân cách chân chính.
Ý3: Gắn vấn đề với thực tiễn: 
 Mỗi người trên bất cứ lĩnh vực, công việc gì cũng cần cẩn trọng, có lương tâm, tinh thần trách nhiệm với công việc; coi kết quả công việc là thước đo lương tâm, phẩm giá của con người. 
 Hướng dẫn cho điểm.
+ Điểm 6,0: Đáp ứng tốt các yêu cầu trên; bố cục hợp lí, lập luận chặt chẽ; văn có giọng điệu.
+ Điểm 4,0: Đáp ứng cơ bản các yêu cầu trên, một số ý chưa sâu sắc; biết lập luận; diễn đạt trong sáng (có thể còn vài lỗi nhẹ).
+ Điểm 2,0: Chỉ nêu được một phần ba số ý; lập luận yếu; lỗi diễn đạt còn nhiều.
+ Điểm 0,0: Hoàn toàn lạc đề.
§Ò nghÞ luËn x· héi
Bµn vÒ mét vÊn ®Ò t tëng, ®¹o lÝthêng lÊy tõ tôc ng÷, ca dao, c¸c c©u nãi cña l·nh tô, c¸c nhµ v¨n, nhµ hiÒn triÕt
Bµn vÒ mét hiÖn tîng, con ngêi, sù viÖc cã thËt trong cuéc sèng c¶ tiªu cùc vµ tÝch cùc ë trªn mäi ph¬ng diÖn cña cuéc sèng.
Bµn vÒ mét vÊn ®Ò x· héi ®Æt ra trong t¸c phÈm v¨n häc. 
Ph¬ng ph¸p triÓn khai ý
 Thưêng xoay quanh c¸c c©u hái:
 Nã lµ g× ?
 NghÜa lµ thÕ nµo?
 T¹i sao ? §óng hay sai ?
 ThÓ hiÖn trong cuéc sèng vµ v¨n häc nh thÕ nµo ?
 Cã ý nghÜa g×? ( ý nghÜa thêi sù, ®èi víi nhµ v¨n, ®èi víi b¹n ®äc ®èi víi lÞch sö VH, ®èi víi ®êi sèng)
Yªu cÇu vÒ ý 
Hai møc ®é vÒ ý cña mét bµi v¨n hay :
 · Møc thø nhÊt : Ngêi viÕt biÕt tiÕp thu, häc hái ý kiÕn cña ngêi kh¸c, biÕt lùa chän vµ tr×nh bµy c¸c ý Êy theo c¸ch cña m×nh ®Ó lµm s¸ng tá yªu cÇu cña ®Ò.
 Møc thø hai : Suy nghÜ, t×m tßi, ph¸t hiÖn vµ nªu ®îc nh÷ng ý cña riªng m×nh .
 HSG cÇn chó ý d¹ng ®Ò ë møc thø 2 
Mét sè ®Ò v¨n cña Trung Quèc 1998
. Nhµ t«i cã khã kh¨n.
. Nçi buån cña t«i biÕt nãi víi ai.
. Gãc ®Ñp nhÊt trong vên trêng.
. Mét chuyÕn leo nói.
. B¹n.
. Ngän ®Ìn.
. Xin mÑ h·y yªn t©m.
. Tæ quèc trong lßng t«i.
. T«i lµ hoa cóc.
. T¸c h¹i cña thuèc l¸.
. Con ngêi ph¶i cã khÝ tiÕt.
. Suy nghÜ tõ ngän löa.
. ThiÕu t«i th× chî vÉn ®«ng sao?
§Ò v¨n trong s¸ch Ng÷ v¨n THCS 
1. Loµi c©y em yªu ( Ng÷ v¨n 7 – tËp 1)
2. C¶m nghÜ vÒ ngêi th©n (NV 7 – tËp 1)
3. Ngêi Êy sèng m·i trong t«i (NV 8 - tËp1)
4. T«i thÊy m×nh ®· kh«n lín. ( NV 8 - tËp1)
5. C«ng viÖc ®äc s¸ch (NV 9 - tËp 1)
6. §¹o lÝ “ uèng níc nhí nguån” ( NV 9- tËp 2)
8. §øc tÝnh khiªm nhêng ( NV 9- tËp 2)
9. Cã chÝ th× nªn. ( NV 9- tËp 2 )
10. §øc tÝnh trung thùc. ( NV 9 - tËp 2 )
11. Tinh thÇn tù häc. ( NV 9- tËp 2 )
12. Hót thuèc cã h¹i. ( NV 9- tËp 2 )