Giáo án Đại số cơ bản 10 tiết 22: Phương trình & hệ phương trình bậc nhất nhiều ẩn (tiết 1)

Ngaứy soaùn: 10/11/2006	
Tieỏt: 22	 Đ3. PHệễNG TRèNH & HEÄ PHệễNG TRèNH 
 BAÄC NHAÁT NHIEÀU AÅN (Tieỏt 1)
I. MUẽC TIEÂU:
	1. Kieỏn thửực: 
- OÂn taọp veà phửụng trỡnh baọc nhaỏt hai aồn vaứ heọ phửụng trỡnh baọc nhaỏt hai aồn. Naộm ủửụùc yự nghúa hỡnh hoùc taọp nghieọm cuỷa phửụng trỡnh baọc nhaỏt hai aồn.
- Hoùc sinh hieồu roừ hụn phửụng phaựp coọng ủaùi soỏ vaứ phửụng phaựp theỏ trong vieọc giaỷi heọ phửụng trỡnh baọc nhaỏt hai aồn, bieỏt tỡm ủieàu kieọn ủeồ heọ coự nghieọm, voõ nghieọm, coự voõ soỏ nghieọm.
	2. kyừ naờng:
	- Coự kyừ naờng bieồu dieón hỡnh hoùc taọp nghieọm cuỷa phửụng trỡnh baọc nhaỏt hai aồn.
	- Reứn kyừ naờng giaỷi heọ phửụng trỡnh baọc nhaỏt hai aồn.	
3.Tử duy vaứ thaựi ủoọ: Giaựo duùc hoùc sinh coự yự thửực trong hoùc taọp, giaựo duùc tớnh chớnh xaực trong veừ hỡnh vaứ trong tớnh toaựn. 
II. CHUAÅN Bề CUÛA THAÀY VAỉ TROỉ:
	1. Chuaồn bũ cuỷa thaày : Saựch giaựo khoa, thửụực thaỳng, baỷng phuù, phieỏu hoùc taọp.
	2. Chuaồn bũ cuỷa troứ: OÂn laùi caựch giaỷi heọ phửụng trỡnh baọc nhaỏt hai aồn ủaừ hoùc ụỷ lụựp 9.
III. TIEÁN TRèNH TIEÁT DAẽY:
1. OÅn ủũnh toồ chửực. OÅn ủũnh lụựp, kieồm tra sú soỏ. (1’)
2. Baứi mụựi:
 Giụựi thieọu baứi: ễÛ lụựp 9 caực em ủaừ hoùc veà phửụng trỡnh baọc nhaỏt hai aồn, heọ phửụng trỡnh baọc nhaỏt hai aồn. ẹeồ hieồu roừ hụn veà taọp nghieọm cuỷa phửụng trỡnh baọc nhaỏt hai aồn, caựch giaỷi heọ phửụng trỡnh baọc nhaỏt hai aồn, ủieàu kieọn ủeồ heọ coự nghieọm, chuựng ta sang baứi hoùc soỏ 3: “Phửụng trỡnh vaứ heọ phửụng trỡnh baọc nhaỏt nhieàu aồn”
TL
Hoaùt ủoọng cuỷa giaựo vieõn
Hoaùt ủoọng cuỷa hoùc sinh
Noọi dung ghi baỷng
9’
 Hoaùt ủoọng 1: Phửụng trỡnh baọc nhaỏt hai aồn.
H: Nhaộc laùi daùng cuỷa phửụng trỡnh baọc nhaỏt hai aồn ?
GV choỏt laùi daùng phửụng trỡnh baọc nhaỏt hai aồn, ủieàu kieọn cuỷa a vaứ b.
H: Caởp soỏ (x0; y0) laứ nghieọm cuỷa phửụng trỡnh (1) khi naứo?
- GV yeõu caàu HS xem Hẹ1 SGK.
H: Caởp (1; -2) coự laứ nghieọm cuỷa phửụng trỡnh 3x – 2y = 7 khoõng? Vỡ sao?
H: Phửụng trỡnh treõn coứn coự nghieọm naứo khaực khoõng?
1 HS nhaộc laùi daùng phửụng trỡnh baọc nhaỏt hai aồn.
- HS ghi daùng phửụng trỡnh vaứo vụỷ.
HS: Khi caởp soỏ (x0; y0) thoỷa maừn phửụng trỡnh (1), tửực laứ ta coự : ax0 + by0 = c
- HS xem Hẹ1 SGK.
HS: Thay x = 1; y = -2 ta coự 3.1 – 2.(-2) = 7. vaọy (1; -2) laứ nghieọm cuỷa phửụng trỡnh 3x – 2y = 7.
HS chổ ra 1 nghieọm khaực, chaỹn haùn (0; ), 
I. OÂN TAÄP VEÀ PHệễNG TRèNH VAỉ HEÄ HAI PHệễNG TRèNH BAÄC NHAÁT HAI AÅN:
1. Phửụng trỡnh baọc nhaỏt hai aồn:
a) ẹũnh nghúa: 
 Phửụng trỡnh baọc nhaỏt hai aồn x, y coự daùng toồng quaựt laứ 
ax + by = c (1)
 a, b, c laứ caực heọ soỏ, a vaứ b khoõng ủoàng thụứi baống 0.
11’
 Hoaùt ủoọng 2: Chuự yự.
GV: ẹũnh nghúa phửụng trỡnh
 ax + by = c laứ a vaứ b khoõng ủoàng thụứi baống 0. Baõy giụứ ta xeựt trửụứng hụùp a = b = 0.
H: Khi a = b = 0 thỡ phửụng trỡnh coự daùng nhử theỏ naứo?
H: Keỏt luaọn gỡ veà phửụng trỡnh naứy?
H: Vaọy khi c 0 thỡ nghieọm cuỷa phửụng trỡnh nhử theỏ naứo?
H: Khi c = 0 thỡ nghieọm cuỷa phửụng trỡnh nhử theỏ naứo?
GV: Khi b0 thỡ 
ax + by = c= ?
GV: Ta goùi (2) laứ ủửụứng thaỳng daùng y = ax+b
H: Neỏu caởp soỏ (x0; y0) laứ nghieọm cuỷa phửụng trỡnh (1) thỡ ủieồm M(x0; y0) coự thuoọc ủửụứng thaỳng (2) khoõng? Vỡ sao ? 
GV: Ngửụùc laùi neỏu ủieồm
 M(x0; y0) thuoọc ủửụứng thaỳng (2) thỡ suy ra caởp soỏ (x0; y0) laứ nghieọm cuỷa phửụng trỡnh (1).
 - Ngửụứi ta chửựng minh ủửụùc raống phửụng trỡnh (1) luoõn coự voõ soỏ nghieọm. Bieồu dieón hỡnh hoùc taọp nghieọm cuỷa phửụng trỡnh (1) laứ moọt ủửụứng thaỳng trong maởt phaỳng Oxy.
-GV yeõu caàu HS laứm Hẹ2 SGK.
-Yeõu caàu 1 HS leõn baỷng veừ ủửụứng thaỳng 3x – 2y = 6.
- GV nhaọn xeựt baứi laứm cuỷa hoùc sinh vaứchoỏt laùi ủoà thũ.
HS: Daùng 0x + 0y = c.
HS: Nghieọm cuỷa phửụng trỡnh phuù thuoọc vaứo c.
HS: c 0 thỡ phửụng trỡnh voõ nghieọm vỡ veỏ traựi baống 0, coứn veỏ phaỷi khaực 0.
HS: Phửụng trỡnh daùng 0x + 0y = 0 : Phửụng trỡnh coự voõ soỏ nghieọm.
HS: 
HS: Caởp soỏ (x0; y0) laứ nghieọm cuỷa phửụng trỡnh (1) thỡ ta coự ax0 + by0 = c. Suy ra Vaọy ủieồm M(x0; y0) thuoọc ủửụứng thaỳng (2)
-HS nghe GV giụựi thieọu.
HS laứm Hẹ2 SGK.
1 HS leõn baỷng veừ ủửụứng thaỳng 3x – 2y = 6.
b) Chuự yự:
+ Khi a = b = 0 vaứ c0 thỡ phửụng trỡnh voõ nghieọm.
+ Khi a = b = c = 0 thỡ moùi caởp soỏ (x0; y0) ủeàu laứ nghieọm. 
+ Khi b0: 
(1) (2)
Caởp soỏ (x0; y0) laứ nghieọm cuỷa phửụng trỡnh (1) khi vaứ chổ khi ủieồm M(x0; y0) thuoọc ủửụứng thaỳng (2).
* Toồng quaựt: (SGK).
14’
 Hoaùt ủoọng 3: Heọ hai phửụng trỡnh baọc nhaỏt hai aồn.
H: Nhaộc laùi daùng cuỷa heọ hai phửụng trỡnh baọc nhaỏt hai aồn ?
-GV choỏt laùi daùng cuỷa heọ vaứ ghi baỷng.
- GV giụựi thieọu nghieọm cuỷa heọ .
H: Coự maỏy caựch giaỷi heọ treõn ?
-GV choỏt laùi 2 caựch giaỷi heọ phửụng trỡnh.
BT: Giaỷi heọ phửụng trỡnh 
-GV yeõu caàu HS caỷ lụựp giaỷi baứi taọp .
- Yeõu caàu 2 HS leõn baỷng giaỷi, 1 HS giaỷi heọ baống phửụng phaựp coọng ủaùi soỏ; 1 HS giaỷi baống phửụng phaựp theỏ.
- GV kieồm tra baứi laứm cuỷa 2 HS, choỏt laùi baứi giaỷi.
GV: Ngoaứi 2 phửụng phaựp treõn, ủeồ bieọn luaọn soỏ nghieọm cuỷa heọ treõn ta coứn coự phửụng phaựp naứo nửừa khoõng ?
GV: Goùi ủoà thũ cuỷa 2 ủửụứng thaỳng treõn laứ (d) vaứ (d’), haừy moõ taỷ hỡnh hoùc soỏ nghieọm cuỷa heọ treõn ?
H: Haừy bieọn luaọn soỏ nghieọm cuỷa heọ treõn baống phửụng phaựp hỡnh hoùc?
- GV nhaọn xeựt vaứ choỏt laùi.
1 HS nhaộc laùi.
- HS ghi vaứo vụỷ.
HS: Coự 2 caựch giaỷi heọ treõn:
- Phửụng phaựp coọng.
- Phửụng phaựp theỏ.
HS caỷ lụựp giaỷi baứi taọp.
-2 HS leõn baỷng giaỷi.
HS1: Giaỷi baống phửụng phaựp coọng ủaùi soỏ.
Heọ tửụng ủửụng:
Vaọy heọ coự nghieọm laứ 
 (; ) . 
HS2: Giaỷi baống phửụng phaựp theỏ.
-HS nhaọn xeựt baứi laứm cuỷa 2 baùn.
- HS suy nghú.
HS: Soỏ nghieọm cuỷa heọ laứ soỏ giao ủieồm cuỷa hai ủửụứng thaỳng (d) vaứ (d’).
HS: 
Neỏu (d) // (d’) thỡ heọ voõ nghieọm.
Neỏu (d)(d’) thỡ heọ coự voõ soỏ nghieọm.
Neỏu (d) caột (d’) thỡ heọ coự nghieọm duy nhaỏt
2. Heọ hai phửụng trỡnh baọc nhaỏt hai aồn:
a) ẹũnh nghúa:
 Heọ daùng: 
 (3)
- Neỏu caởp soỏ (x0; y0) ủoàng thụứi laứ nghieọm cuỷa caỷ 2 phửụng trỡnh cuỷa heọ thỡ (x0; y0) goùi laứ moọt nghieọm cuỷa heọ phửụng trỡnh (3).
- Giaỷi heọ phửụng trỡnh (3) laứ tỡm taọp nghieọm cuỷa noự.
b) Nhaọn xeựt:
 Kớ hieọu 
a1x + b1y = c1 (d)
a2x + b2y = c2 (d’)
+ (d) caột (d’) taùi ủieồm M(x0; y0)heọ (3) coự nghieọm duy nhaỏt(x0; y0)
+ (d) // (d’) heọ (3) voõ nghieọm.
+ (d) (d’) heọ (3) coự voõ soỏ nghieọm.
8’
 Hoaùt ủoọng 4: Cuỷng coỏ.
-GV phaựt phieỏu hoùc taọp ủaừ coự saỹn ủeà BT 1 vaứ BT2, yeõu caàu HS laứm baứi treõn phieỏu hoùc taọp .
- GV kieồm tra baứi laứm cuỷa caực nhoựm, choỏt laùi lụứi giaỷi vaứ ủửa lụứi giaỷi treõn baỷng ohuù ủeồ HS ủoỏi chieỏu.
-HS xem noọi dung baứi taọp.
-HS chia lụựp thaứnh 6 nhoựm laứm baứi treõn phieỏu hoùc taọp.
Baứi 1: Choùn phửụng aựn C.
Baứi 2: Heọ tửụng ủửụng
Heọ phửụng trỡnh coự nghieọm duy nhaỏt khi vaứ chổ khi 
Vaọy giaự trũ m caàn tỡm laứ
 vaứ -4 
PHIEÁU HOẽC TAÄP (coự keứm theo) .
4. Hửụựng daón veà nhaứ: (2’)
- Xem laùi caựch giaỷi heọ phửụng trỡnh baọc nhaỏt 2 aồn.
- Xem laùi caựch giaỷi baứi toaựn baống caựch laọp heọ phửụng trỡnh.
- BTVN: 1, 2, 3, 4 SGK trang 68.
V. RUÙT KINH NGHIEÄM : 
PHIEÁU HOẽC TAÄP
Baứi 1: Haừy khoanh troứn vaứo chửừ caựi trửụực keỏt quaỷ ủuựng.
 Heọ phửụng trỡnh :
 coự nghieọm laứ:
 A. (9; -5) B. (-9; 4) C. (-1; 0) D. (3; -1)
Baứi 2: Xaực ủũnh m ủeồ heọ phửụng trỡnh sau coự nghieọm duy nhaỏt.
 (m laứ tham soỏ )
 Baứi laứm baứi 2: