Giáo án Hóa học 10 - Tiết 26: Hoá trị và số oxi hoá

Ngày soạn: 30/11/2008
Ngày dạy: 
Tiết 26: HỐ TRỊ VÀ SỐ OXI HỐ
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức 
HS biết: 
Hố trị của một nguyên tố trong hợp chất ion, trong hợp chất cộng hố trị, số oxi hố.
2. Kĩ năng
 HS vận dụng: 
Xác định đúng điện hố trị, cộng hố trị và số oxi hố.
3. Thái độ - tình cảm 
Học sinh xác định đúng hố trị các nguyên tố trong hợp chất, giáo dục tính thận trọng khi viết cơng thức cấu tạo của các chất.
II. CHUẨN BỊ
 GV: Nội dung kiến thức bài, câu hỏi và bài tập
 HS: - Ơn tập về liên kết ion, liên kết cộng hố trị.
 - Bảng tuần hồn các nguyên tố hố học.
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ổn định tổ chức lớp
Kiểm tra bài cũ
Bài mới
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
Hoạt động 1
GV: Nêu quy tắc: Trong hợp chất ion, hố trị của một nguyên tố bằng điện tích của ion và được gọi là điện hố trị của nguyên tố đĩ.
GV: Phân tích làm mẫu
NaCl là hợp chất ion được tạo nên từ cation Na+ và anion Cl-. Theo quy tắc trên, natri cĩ điện hố trị 1+ và clo cĩ điện hố trị là 1-.
CaF2 là hợp chất ion được tạo nên từ cation Ca2+ và anion F-. Theo quy tắc trên, canxi cĩ điện hố trị 2+ và flo cĩ điện hố trị là 1-.
GV: Gợi ý giúp HS nhận xét khái quát hố
I. Hố trị
1. Hố trị trong hợp chất ion
HS: Vận dụng xác định điện hố trị của từng nguyên tố trong các hợp chất ion sau: K2O, CaCl2, Al2O3, KBr
Điện hố trị của các nguyên tố trong từng hợp chất trên là.
K2O ( K = 1+; O = 2- )
CaCl2 ( Ca = 2+; Cl = 1- )
Al2O3 ( Al = 3+; O = 2- )
KBr ( K = 1+; Br = 1- )
HS: Nhận xét
Các nguyên tố kim loại thuộc nhĩm IA, IIA, IIIA cĩ số e ở lớp ngồi cùng là 1, 2, 3 cĩ thể nhường đi 1, 2, 3e nên cĩ điện hố trị 1+, 2+, 3+.
Các nguyên tố phi kim thuộc nhĩm VIA, VIIA cĩ số e ở lớp ngồi cùng là 6, 7 cĩ thể nhận thêm 2, 1e nên cĩ điện hố trị 2-, 1-.
Hoạt động 2
GV: Nêu quy tắc: Trong hợp chất cộng hố trị, hố trị của một nguyên tố được xác định bằng số liên kết cộng hố trị của nguyên tử nguyên tố đĩ trong phân tử và được gọi là cộng hố trị của nguyên tố đĩ.
GV: Phân tích làm mẫu: H
 H ─ N ─ H ; H ─ O ─ H ; H ─ C ─ H
 H H
Trong phân tử NH3 nguyên tử nitơ cĩ 3 liên kết cộng hố trị, nguyên tố nitơ cĩ cộng hố trị là 3, mỗi nguyên tử hidro cĩ 1 liên kết cộng hố trị, nguyên tố hidro cĩ cộng hố trị là 1.
2. Hố trị trong hợp chất cộng hố trị
HS: Vận dụng xác định cộng hố trị của từng nguyên tố trong các hợp chất cộng hố trị sau: H2O, CH4, HCl, HNO3...
Hoạt động 3
GV: Yêu cầu HS trình bày khái niệm về số oxi hố 
GV: Trình bày các quy tắc xác định số oxi hố đồng thời kèm theo ví dụ minh hoạ.
Thí dụ: Trong phân tử đơn chất: Cu, Zn, H2, O2, N2 thì số oxi hố của các nguyên tố Cu, Zn, H, O, N đều bằng khơng.
Thí dụ: Trong phân tử : CuO, ZnO, NH3 thì số oxi hố của các nguyên tố trong:
CuO số oxi hố của Cu là +2, O là -2
ZnO số oxi hố của Zn là +2, O là -2
NH3 số oxi hố của nitơ là: x + 3.(+1) = 0 → x = -3
Thí dụ: Số oxi hố của các nguyên tố trong các ion K+, Ca2+, Cl-, S2- lần lượt bằng +1, +2, -1, -2.
Thí dụ: Tính số oxi hố của nguyên tố N trong x + 3.(-2) = -1 → x = +5
Thí dụ: Số oxi hố của hidro, oxi trong các hợp chất H2O, HNO3, H2SO4 lần lượt là +1 và -2.
GV: Bổ sung cách viết số oxi hố: Số oxi được viết bằng chữ số thường, dấu đặt phía trước và được đặt ở trên kí hiệu nguyên tố.
Thí dụ: 
II. Số oxi hố
1. Khái niệm
HS: Số oxi hố của một nguyên tố trong phân tử là điện tích của nguyên tố đĩ trong phân tử, nếu giả định rằng liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử là liên kết ion.
2. Quy tắc xác định số oxi hố
Quy tắc 1: Số oxi hố của nguyên tố trong các đơn chất bằng khơng
Quy tắc 2: Trong một phân tử tổng số số oxi hố của các nguyên tố bằng khơng.
Quy tắc 3: Số oxi hố của các ion đơn nguyên tử bằng điện tích của ion đĩ. Trong ion đa nguyên tử tổng số oxi hố của các nguyên tố bằng điện tích của ion đĩ.
Quy tắc 4: Trong hầu hết các hợp chất, số oxi hố của hidro bằng +1 trừ (NaH, CaH2...). Số oxi hố của oxi bằng -2 trừ (OF2, H2O2...)
HS: Xác định số oxi hố của các nguyên tố trong các hợp chất sau: H2O, HNO3, H2SO4, KMnO4, KClO3...
Củng cố : Sử dụng bài tập 1, 2 để củng cố cho học sinh
Dặn dị : Về nhà làm bài tập 3, 4, 5, 6, 7 SGK. Ơn tập để giờ sau luyện tập.