Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 93 đến tiết 96

Ngày soạn: 17/02/2013
Tuần 25:
Tiết 93: 	 HỊCH TƯỚNG SĨ	
 (Trần Quốc Tuấn )
A. Mục tiêu cần đạt: 
 	1/ Kiến thức:
Sơ giản về thể hịch.
Hoàn cảnh lịch sử liên quan đến sự ra đời của bài Hịch tướng sĩ.
Tinh thần yêu nước, ý chí quyết thắng kẻ thù xâm lược của quan dân thời Trần.
Đặc điểm văn chính luận của Hịch tướng sĩ.
2/ Kĩ năng:
Đọc –hiểu một văn bản viết theo thể hịch.
Nhận biết được không khí thời đại sôi sục thời Trần ở thời điểm dân tộc ta chuẩn bị cuộc kháng chiến chống giặc Mông –Nguyên xâm lược lần thứ hai.
Phân tích nghệ thuật lập luận, cách dùng các điển tích, điển cố trong văn nghị luận trung đại.
3/ Thaùi ñoä:	
Giúp Hs cảm nhận được lòng yêu nước bất khuất của Trần Quốc Tuấn, của nhân dân ta trong cuộc kháng chiến chống ngoại xâm thể hiện qua lòng căm thù giặc, tinh thần quyết chiến, quyết thắng của kẻ thù xâm lược.
 B. Chuẩn bị : 
 - Gv : sgk , giáo án, Pp vấn đáp, gợi nở, phan tích, bình giảng. 
 - Hs : sgk , bài soạn. 
C.Tiến trình lên lớp:
 Hoạt động 1: Khởi động : 
 1/ Ổn định.
 2/ Bài cũ : Nêu ý nghĩa lịch sử, XH của bài Chiếu dời đô (Lí Công Uẩn) 
 3/ Bài mới : Trần Quốc Tuấn là một trong những danh tướng kiệt xuất của nhân dân VN. Ông góp công lớn trong 2 cuộc kháng chiến chống quân Mông-Nguyên (1285, 1288), còn là tác giả của bài Hịch tướng sĩ
 Hoạt động 2: Đọc - Hiểu văn bản: 	
Hoạt động của thầy và trò:
Hỏi: Nêu vài nét về tác giả , hoàn cảnh sáng tác? 
-Chú thích (Sgk)
Đọc : chú thích từ khó . Hịch là gì ? Khác chiếu ở chỗ nào? 
-Hịch : Thể văn dùng để cổ động , thuyết phục kêu gọi đấu tranh chống thù trong giặc ngoài . Có khi hịch dùng để răn dạy thần dân và người dưới quyền 
- Mục đích của hịch là khích lệ tính cảm nên có kết cấu chặt chẽ, lí lẽ sắc bén, dẫn chứng thuyết phục, giọng văn hùng hồn, đanh thép, viết theo thể loại văn biến ngẫu Khác với chiếu là thể văn vua dùng để ban bố mệnh lệnh , có thể viết bằng văn vần , văn biến ngẫu hoặc văn xuôi , đọc công bố và đón nhận một cách trang trọng .
H. dẫn đọc văn bản: giọng hùng hồn tha thiết 
-GV&HS lần lượt đọc VB
Hỏi: Kết cấu của bài Hịch tướng sĩ?
1/  lưu tiếng tốt: Nêu gương trung thần nghĩa sĩ 
2/  vui lòng : Lột tả sự ngang ngược và tội ác của kẻ thù , đồng thời nói lên lòng căm thù giặc.
3/ vui vẻ phỏng có được không ?: Mối ân tình chủ tướng , phê phán những biểu hiện sai trái, khẳng định những điều đúng cần làm 
4/ Còn lại: Nêu nhiệm vụ cấp bách .
Hỏi : Ở đoạn một, tác giả nêu gương các trung thần nghĩa sĩ nhằm mục đích ?
- Khích lệ ý chí lập công, xả thân vì nước. 
Hỏi : Sự ngang ngược của kẻ thù và tội ác của chúng đượcc tác giả lột tả ntn?
 + Ngang ngược : đi lại nghênh ngang ngoài đường sỉ mắng triều đình , bắt nạt tể phụ ( quan đứng đầu giúp vua trị nước) 
+ Tham lam : đòi ngọc lụa , thu bạc vàng , vét kiệt của kho có hạn , hung hãn như hổ đói 
Hỏi : Hình ảnh “ Lười cú diều , thân dê chó” dùng dể chỉ ai? Tác dụng? 
-Lười cú diều, thân dê chó là những hình ảnh ẩn dụ để chỉ sứ giả nhà Nguyễn 
=> Thể hiện lòng căm thù , khinh bỉ giặc .
Hỏi : Trước tội ác của kẻ thù, thái độ của TQT ntn? Điều đó chứng tỏ tác giả là người ntn?
- Uất ức, căm tức, quên ăn, mất ngủ, đau xót, sẵn sàng hi sinh => yêu nước, bất khuất, căm thù giặc => động viên tinh thần tướng sĩ
Hỏi : Nhận xét về từ ngữ , hình ảnh trong đoạn văn này ?
-Từ ngữ giàu hình ảnh, lời lẽ đanh thép hùng hồn . 
 Hoạt động 3: Tiểu kết:
Em có nhận xét như thế nào về thái độ của Trần Quốc Tuấn đối với quân giặc? Tinh thần yêu nước của Trần Quốc Tuấn được thể hiện như thế nào?
Hoạt động 4: Luyện tập:
Hãy nêu cảm nhận của em về tinh thần yêu nước qua việc tìm hiểu phần đầu của văn bản.
Hoạt động 5: củng cố:
Nội dung ghi bảng:
I. Tìm hiểu chung: 
 1. Tác giả- tác phẩm: 
 * (Sgk)
 2.Bố cục:
 - Thể hịch
 - 4 phần 
 II.Văn bản: 
 1) Nêu gương trung thần à khích lệ tinh thần hi sinh 
 2) Tố cáo tội ác của giặc 
→ Khích lệ lòng căm thù giặc và nỗi nhục mất nước 
 Hoạt động 6: Dặn dò:
 Hs học bài, soạn phần tiếp theo của văn bản.
==========================================
Ngày soạn: 17/02/2013
Tiết 94 : 	Văn bản: HỊCH TƯỚNG SĨ ( tt ) 
	(Trần Quốc Tuấn )
A. Mục tiêu cần đạt: ( Thống nhất tiết 93)
B. Chuân bị : 
 - Gv : sgk , giáo án, Pp vấn đáp, gợi nở, phan tích, bình giảng. 
 - Hs : sgk , bài soạn. 
C.Tiến trình lên lớp:
 Hoạt động 1: Khởi động : 
 1/ Ổn định.
 2/ Bài cũ : - Trần Quốc Tuấn đã nêu lên được những tội ác nào của giặc? 
 - Mục đích để làm gì? 
 3/ Bài mới : 
 Hoạt động 2: Đọc - Hiểu văn bản: 
Hỏi: Mối quan hệ ân tình giữa TQT là mối quan hệ
 ntn ? Kết cấu câu nào được lập lại nhiều nhất , tác dụng ? 
- Đây là đoạn văn cho thấy tình cảm của chủ tướng với các tì tướng thật sâu nặng , cụ thể , kịp thời, bao dung 
- Kết cấu " Không có thì ta cho " lập lại nhiều lần , nhấn mạnh tình cảm trên 
Hỏi : Kể ra như vậy để làm gì ? ( khích lệ tình cảm gì ? )
Khích lệ ‎ ý thức trách nhiệm và nghĩa vụ của mỗi người đối với đạo vua tôi , khích lệ lòng trung quân ái quốc ( trung thành với vua , với nước ) 
HS đọc đoạn văn , tác giả chỉ ra thái độ và hành động sai trái gì của các tướng sĩ ? Hậu quả của chúng ntn ? Nhận xét gì về cách nói của tác giả ?
- Thái độ bàng quan trước vận mệnh của đất nước 
- Ham chơi hường lạc , sống cuộc sống tầm thường , không xứng đáng với vai trò của người tướng 
- Hậu quả : nước mất , mất tất cả 
- Cách nói vừa chân tình , vừa nghiêm khắc 
+ Thái độ bàng quan không chỉ là thờ ơ nông cạn , mà còn là vong ân bội nghĩa 
+ Ham chơi hưởng lạc không chỉ là vô nhân cách, mà là vô trách nhiệm đến táng tận lương tâm khi vận mệnh của đất nước đang ngàn cân treo sợi tóc 
- Cách nói thẳng gần như sỉ mắn : Không biết lo , ko biết then , ko biết tức , ko biết căm .
-Cách nói mỉa mai chế chiễu 
 " Cựa gà trống ko thể đâm thủng áo giáp giặc . Mẹo cờ bạc ko thể làm mưu lược nhà binh  "
Mục đích của tác giả qua đoạn văn này là gì ?
- Khích lệ lòng các tướng sĩ 
Hỏi : Cùng với việc phê phán thái độ hành động sai trái của các tướng sĩ ; TQT còn chỉ ra những việc đúng nên làm là gì ?
- Nêu cao tinh thần cảnh giác 
- Tích cực luyện tập cung tên 
- Nếu đoạn văn trên tg sử dụng nhiều câu phủ định thì ở đoạn văn này tg sử nhiều câu khẳng định (mãi mãi vững bền, đời đời hưởng thụ, chăng những ta  mà các ngươi )
Hỏi : T/g sử dụng nghệ thuật gì chủ yếu? 
- So sánh tương phản, điệp ngữ , cấu trúc lặp 
=> Lần lược cho người nghe thấy rõ được sự đúng-sai của mình 
Hỏi : Đọc đoạn văn cuối. Nhiệm vụ cấp bách nhất hiện nay là gì ? Để giành thế áp đảo cho tinh thần quyết chiến , quyết thắng , phần cuối bài hịch tác giả đã vạch ra ranh giới giữa hai con đường chính-tà ; sống-chết để làm gì ?
- Biểu lộ thái độ dứt khoát , ko chấp nhận kẻ sống thờ ơ , do dự .
- Động viên những kẻ nhút nhát , do dự nhập vào hàng ngũ tướng sĩ 
=> có giá trị động viên tới mức cao nhất ‎ý chí quyết chiến, quyết thắng 
- Nhiệm vụ cấp bách hiện nay là học tập Binh thư yếu lược .
Hoạt động 3: Tổng kết :
Theo em tư tưởng cốt lõi bài hịch này là gì ? Đặc sắc nghệ thuật? 
 ( Hs đọc ghi nhớ )
Hoạt động 4: Luyện tập: 
Phát biểu cảm nhận về lòng yêu nước của TQT
Hoạt động 5: Củng cố
Qua văn bản Hịch tướng sĩ, em biết gì về tinh thần yêu nước của Trần QuốcTuấn và của nhân dân ta lúc bấy giờ?
3) Quan hệ gì với chủ tướng và binh sĩ 
- Khích lệ lòng trung 
quân , ái quốc tình cảm thuỷ chung
4)Thái độ và hành động sai trái của các tướng sĩ 
-Khích lệ lòng tự trọng và tự tôn dân tộc 
5) Nhiệm vụ 
- Khích lệ lòng yêu nước quyết chiến , quyết thắng kẻ thù 
III. Tổng kết :
( Ghi nhớ/Sgk )
B. Luyện tập: 
1. sgk/61
Hoạt động 6: Dặn dò:
Hs về nhà học bài, Soạn văn bản : NƯỚC ĐẠI VIỆT TA.
==================================
Ngày soạn: 17/02/2013
Tiết 95: HÀNH ĐỘNG NÓI
A. Mục tiêu cần đạt: 
 	1/ Kiến thức:
- Khái niệm hành động nói.
- Các số kiểu hành động nói thường gặp.
2/ Kĩ năng:
- Xác định được hành động nói trong các văn bản đã học và trong giao tiếp.
- Tạo lập được hành động nói phù hợp với mục đích giao tiếp.
 	3/ Thaùi ñoä:
 	Vận dụng hành động nói trong giao tiếp. 
B. Chuẩn bị : 
 - Gv : sgk , giáo án, bảng phụ, Pp phát vấn, gợi mở,
 - Hs : sgk , soạn bài 
C. Tiến trình lên lớp:
 Hoạt động 1: Khởi động :
 1/ Ổn định.
 2/ Bài cũ : Nêu đặc điểm hình thức và chức năng của câu phủ định. Đặt 2 câu phủ định với 2 loại khác nhau.
 3/ Bài mới : . Hành động nói là gì? Có những kiểu hành động nói nào? Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu.
 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới: 
Đọc : Hs đọc đoạn trích I/sgk/62
Hỏi : Lí Thông nói với Thạch Sanh nhằm mục đích chính là gì ?
- Đuổi khéo để cứơp công
Hỏi : Trong lời nói của Lí Thông , câu nào thể hiện rõ mục đích trên? 
 - Thôi bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi 
Hỏi : Lí Thông có đạt được mục đích của mình không ? Chi tiết nào nói lên điều đó? 
 - Có => “Thạch Sanh liền vội vã từ biệt mẹ con Lí Thông trở về túp lều cũ”.
Hỏi: Lí Thông đã thực hiện mục đích của mình bằng phương tiện gí?
 - Lời nói 
Hỏi : Nếu hiểu hành động là việc làm cụ thể của con người nhằm mục đích nhất định thì việc làm của Lí Thông có phải là một hành động không? Vì 
sao?
- Việc làm của Lí Thông là một hành động vì nó có tính mục đích .
 Hỏi : Vậy em hiểu ntn là hành động nói ? 
 ( Hs đọc ghi nhớ ) 
Hỏi : Đọc câu hỏi 1 / I Sgk / 62. Mỗi câu còn lại trong lời nói của Lí Thông đều nhằm một mục đích nhất định . Những mục đích ấy là gì ?
 C1. Trình bày C2. Đe doạ C3. Đuổi khéo C4. Hứa hẹn 
 è Lời nói của Lí Thông có 4 câu cũng là 4 hành động nói 
Đọc bài tập 2 / sgk – 63 
Hỏi : Xác định hành động nói có trong đoạn trích , cho biết mục đích của mỗi hành động nói ? 
 -Vậy  bửa sau con ăn ở đâu ? ( Hỏi )
 - Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghi thôn Đoài .( Báo tin )
 - U nhất định bán con đấy ư ? ( Hỏi )
 - Khốn nạn thân con thế này ! ( b. lộ cảm xúc )
 - Trời ơi ! ( b. lộ cảm xúc )
Hoạt động 3: Tổng kết:
Hỏi : Qua phân tích trên, hãy nêu các kiểu hành động nói thường gặp? 
 ( Hs đọc ghi nhớ 2 ) 
Hỏi: Thế nào là hành động nói ? Người ta dựa vào đâu để đặt tên cho nó?
 (Hs đọc ghi nhớ 1+2/ 62-63)
 Hoạt động 4: Luyện tập:
BT1. - TQT viết Hịch tướng sĩ nhằm khích lệ tướng sĩ học Binh thư yếu lược do ông biên soạn , đồng thời khích lệ lòng tự tôn dân tộc của họ .
 - Câu thể hiện " Nếu các ngươi biết chuyện tập sách này  kẻ nghịch thù " . 
BT2. a ) -Bác đã khá rồi chứ ? ( Hỏi ) 
 - Cảm ơn cụ  như thường. ( cảm ơn )
 - Nhưng xem ý hãy còn  mệt lắm ( trình bày )
 - Này , bảo bác ấy  khổ .( b lộ cảm xúc ) 
 - Người ốm  hoàn hồn ( b lộ cảm xúc)
 - Vâng, cháu  cụ ( cảm thán )
 - Nhưng để cháo nguội  ( trình bày )
 - Nhịn suông  ( cảm thán )
 - Thế thì giục  ( cầu khiến )
 b) - Đây là trời có ý  ( trình bày )
 - Chúng tôi nguyện  ( hứa hẹn )
 c) -Cậu Vàng đi đời  ( báo tin )
 - Cụ bán rồi? ( hỏi)
 - Bán rồi! ( thừa nhận )
 - Họ vừa bắt xong ( báo tin ) 
 - Thế nó cho bắt à ? ( hỏi )
 - Khốn nạn  (cảm thán )
 - Ông giáo ơi ! ( cảm thán )
 - Nó có biết gì đâu ! ( cảm thán )
 - Thấy tôi gọi ( tả )
 - Tôi cho nó ăn ( kể )
BT3. – Anh phải hứa . cách xa nhau . ( cầu khiến )
 - Anh hứa đi ( cầu khiến )
 - Anh xin hứa ( hứa hẹn )
 Hoạt động 5: củng cố: 
Gv dùng các bài tập để củng cố kiến thức choHs
A. Tìm hiểu bài :
 I. Hành động nói là gì ?
- VD: (Sgk)
- Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng, em hãy trốn đi
à Mục đích cầu khiến (đuổi khéo).
 II. Một số kiểu hành động nói thường gặp:
- Hỏi
- Trình bày
- Điều khiển
- Hứa hẹn
- Bộc lộ cảm xúc
III.:* Ghi nhớ:
 Sgk/62-63 
B. Luyện tập:
 	 Hoạt động 6: Dặn dò:
 	Hs học bài, làm bài tập, soạn bài mới 
=============================
Ngày soạn: 7/02/2013
Tiết 96 : TRẢ BÀI VIẾT SỐ 5 : THUYẾT MINH
 A. Mục tiêu cần đạt:
 	1/ Kiến thức:
	 Kiến thức văn thuyết minh về phương pháp, cách làm.
2/ Kĩ năng:
- Trình bày văn bản thuyết minh đúng nội dung yêu cầu 
( Các nội dung cơ bản của kiểu bài).
- Bố cục cân đối, trình bày mạch lạc, cách dùng từ, diễn đạt.
 3/ Thaùi ñoä:
Học sih nhận ra những ưu điểm và tồn tại của bài làm, rút kinh nghiệm và lhắc phục các nhược điểm.
 B. Chuẩn bi:
 - GV : Bài đã chấm của HS
 - Hs : Xây dựng dàn bài.
 C. Tiến trình lên lớp:
 Hoạt động 1 Khởi động : 
 1/ Ổn định. 
 2/ Bài cũ.
 3/ Bài mới.
 Hoạt động 2: Trả bài: 
- GV ghi đề bài
Đề bài: Giới thiệu một thắng cảnh ( hoặc di tích lịch sử) ở quê hương em.
1/ Gv hướng dẫn cho Hs tìm hiểu đề bài.
- Bài làm thuộc kiểu bài gì?
- Nội dung vấn đề cần thuyết minh là gì?
- Bài viết phải đảm bảo được yêu cầu nào?
* Tổ chức cho HS thảo luận, xây dựng dàn ý.
- GV nhận xét, bổ sung cho hoàn chỉnh (tiết 87+88)
2/ Gv trả bài cho Hs và Hs tự nhận xét đánh giá bài viết của mình:
- GV nhận xét bài làm của HS 
 * Ưu điểm:
 + Có hiểu biết khá đầy đủ, chính xác về đối tượng thuyết minh.
 + Bố cục rõ ràng
 * Khuyết điểm:
 + Tri thức về đối tượng thuyết minh còn nghèo nàn, chưa chính xác.
 + Còn sa đà vào miêu tả
 + Diễn đạt còn lủng củng, ý không rõ ràng 
3/ Gv bổ sung và sửa lỗi cho Hs:
 Cho Hs sửa chữa hướng về các lỗi nội dung (Ý và sắp xếp ý)
Về hình thức: bố cục, trình bày, diễn đạt, chính tả, ngữ pháp.
- GV đọc một số đoạn văn hay 
- Phát bài. HS xem lại bài, tự chữa các lỗi sai và rút kinh nghiệm.
- Ghi điểm vào sổ.
Hoạt động 3: Luyện tập và củng cố:
Hs viết đoạn văn thuyết minh giới thiệu cách làm một đồ chơi trẻ em.
Gv bổ sung sửa chữa, nhận xét bài làm của Hs.
 A / Tìm hiểu đề, lập dàn bài:
B/ Nhận xét và đánh giá:
C / Bổ sung và sửa lỗi:
D / Luyện tập:
 Hoạt động 4: Củng cố:
 Gv đánh giá kết quả bài làm của Hs.
 Hoạt động 5: Dặn dò:
 - Hs về nhà xem lại kiến thức về văn thuyết minh.
 - Chuẩn bị ôn tập về văn nghị luận.