Bài giảng Địa lí Khối 10 - Bài 21: Quy luật địa đới và quy luật phi địa đới

Bài 21 
Quy Luật Địa Đới Và 
 Quy Luật Phi Địa Đới 
I. Quy Luật Địa Đới 
1. Khái niệm 
Là sự thay đổi có quy luật của tất cả các thành phần địa lý và cảnh quan địa lý theo vĩ độ. 
Vậy tại sao các thành phần tự nhiên và cảnh quan địa lý lạI thay đổi một cách có quy luật như vậy? 
Em có nhận xét gì về sự thay đổI của tia sáng Mặt TrờI khi đến Trái Đất từ xích đạo về 2 cực, ảnh hưởng của nó? 
2. Nguyên nhân 
Do dạng hình cầu của Trái Đất và bức xạ Mặt Trời -> Góc chiếu của tia sáng Mặt Trời tới bề mặt đất nhỏ dần từ xích đạo về hai cực -> lượng bức xạ Mặt Trời cũng giảm theo. 
3. Biểu hiện của quy luật 
a. Sự phân bố các vòng đai nhiệt. 
b. Các đai áp và các đớI gió trên Trái Đất 
c. Các đớI khí hậu trên Trái Đất 
d. Các đớI đất và các thảm thực vật 
a. Sự phân bố các vòng đai nhiệt. 
Hình: Các vòng đai nhiệt trên Trái Đất 
Trên thế giới có 7 vòng đai nhiệt: 
 Vòng đai nóng 
 Hai vòng đai ôn hòa 
 Hai vòng đai lạnh 
- Hai vòng đai băng giá 
b. Các đai áp và các đớI gió trên Trái Đất 
 Có 7 đai áp. 
Có 6 đới gió hành tinh. 
c. Các đới khí hậu trên Trái Đất 
Đới khí hậu cực 
ĐớI khí hậu cận cực 
ĐớI khí hậu ôn đới 
Kiểu khí hậu ôn đớI lục địa 
Kiểu khí hậu ôn đới hải dương 
ĐớI khí hậu cận nhiệt 
Kiểu khí hậu cận nhiệt hoang mạc và bán hoang mạc 
Kiểu khí hậu cận nhiệt hảI dương 
Kiểu khí hậu cận nhiệt Địa Trung Hải 
Đới khí hậu nhiệt đới 
Kiểu khí hậu hoang mạc và bán hoang mạc nhiệt đới 
Kiểu khí hậu nhiệt đới gió mùa 
Đới khí hậu cận xích đạo 
Đới khí hậu xích đạo 
Có 7 đới khí hậu chính 
d. Các đới đất và các thảm thực vật 
Băng tuyết 
Đất đài nguyên 
Đất pốt dôn 
Đất nâu, xám rừng lá rộng ôn đới 
Đất đen thảo nguyên, đồng cỏ núi cao 
Đất nâu rừng, cây bụi lá cứng 
Đất đỏ, vàng cận nhiệt 
Đất xám hoang mạc, bán HM 
Đất đỏ, nâu đỏ xa van 
Đất đỏ vàng(feralit), đen nhiệt đới 
Có 10 nhóm đất . 
Hoang mạc lạnh 
Đài nguyên 
Rừng lá kim 
Rừng lá rộng và hỗn hợp ôn đới 
Rừng cận nhiệt ẩm 
Rừng và cây bụi lá cứng cận nhiệt 
Rừng nhiệt đới 
Xa van, cây bụi 
Hoang mạc, bán hoang mạc 
Thảo nguyên, cây bụi ưa khô 
và đồng cỏ núi cao 
Có 10 kiểu thảm thực vật 
Các thảm thực vật theo hướng kinh tuyến ở Bắc Mỹ 
II. QUY LUẬT PHI ĐỊA ĐỚI 
1. Khái niệm: 
 Là quy luật phân bố không phụ thuộc vào tính chất phân bố theo địa đới của các thành phần địa lý và cảnh quan. 
2. Nguyên nhân: 
 Do nguồn năng lượng bên trong lòng đất 
phân chia bề mặt đất thành: lục địa, đại dương và địa hình núi cao. 
Năng lượng trong 
 lòng đất 
Các dãy núi 
Lục địa, 
Đại duong 
Quy luật đai cao 
Quy luật địa ô 
3. Biểu hiện của quy luật. 
Tại sao khi lên Đà Lạt, chúng ta cảm thấy mát mẻ hơn Tp Hồ Chí Minh cũng như thấy sự khác biệt về thảm thực vật giữa hai nơi? 
Khái niệm: sự thay đổi có quy luật của các thành phần tự nhiên và các cảnh quan địa lý theo độ cao của địa hình. 
Nguyên nhân: do sự thay đổi nhiệt ẩm theo độ cao 
Biểu hiện: sự phân bố các vành đai thực vật theo độ cao. 
Quy luật đai cao: 
 Trình bày khái niệm, nguyên nhân, biểu hiện của quy luật đai cao. Phân tích hình 18 và hình 19.11 (trang 67, 73 SGK) về biểu hiện của quy luật đai cao? 
Hình ảnh cảnh quan ở núi Ka-li-man-gia-rô 
Các thảm thực vật theo hướng kinh tuyến ở Bắc Mỹ 
b. Quy luật địa ô: 
 Khái niệm: Là sự thay đổi có quy luật của các thành phần tự nhiên và các cảnh quan theo kinh độ. 
 Nguyên nhân: Do sự phân bố đất liền với biển và đại dương. 
- Biểu hiện: Sự thay đổi các thảm thực vật theo kinh độ. 
Một số hình ảnh về cảnh quan ở Bắc Mỹ. 
Kalexnik: “ cái gì phụ thuộc vào sự phân bố bức xạ Mặt Trời thì có tính chất địa đới, cái gì phụ thuộc vào tác dụng của lực bên trong thí có tính chất phi địa đới. Trong cấu trúc và trong sự phát triển của vỏ cảnh quan Trái Đất, các yếu tố địa đới và phi địa đớI thống nhất một cách có mâu thuẫn và không bao giờ tách rời nhau.”